2023-12-20 Zelfzorg verkoudheid en griep

• BSP apothekersassistenten
• MBO
• Studiejaar 1

zelfzorg griep & verkoudheid

Hoeveel mensen krijgen per jaar de griep denk jij ?

1. 1 op de 10
2. 1 op de 15
3. 1 op de 20
4. 1 op de 25

Jaarlijks krijgt ongeveer 1 op de 15 van de volwassenen griep. 

Hoeveel mensen griep krijgen wisselt per jaar. Jaarlijks overlijden 4.700 mensen aan de gevolgen van griep. 

Je zult dus in de apotheek regelmatig te maken krijgen met klanten die hierover geïnformeerd willen worden. 

Programma & Lesdoelen

- Uitleg zelfzorg verkoudheid & griep

- Opdracht zelfzorg verkoudheid & griep

Lesdoelen:

- Je kent de verschillen en overeenkomsten tussen griep, verkoudheid en corona.

- Je kent de medicamenteuze en de niet medicamenteuze adviezen bij griep en verkoudheid.

Hoe wil jij werken aan de lesdoelen vandaag ?

- Je kent de verschillen en overeenkomsten tussen griep, verkoudheid en corona.

- Je kent de medicamenteuze en de niet medicamenteuze adviezen bij griep en verkoudheid.

Ik doe actief mee met de uitleg

Ik ga zelfstandig de opdracht maken

Ik ga met een medestudent een casus maken

De lesdoelen worden eind van les getoetst met vragen. 

Wanneer je kiest voor het uitwerken van een casus zorg dat je in de casus dan aandacht besteedt aan de lesdoelen, geef dus uitleg over het ziektebeeld. 

Wat zijn de functies van de neus?

Ruiken, lucht zuiveren, bevochtigen, verwarmen.

Wat behoort tot de bovenste luchtwegen?

1. Mond, keelholte, luchtwegen.
2. Kaakholte, neus, oor
3. Mond, Keelholte, neusholte
4. Keel - Neus - Oor

Klachten gaan vaak in elkaar over.

Patiënten met regelmatig klachten aan de lagere luchtwegen, ook vaak klachten aan de bovenste luchtwegen. Dit geldt niet andersom.

Wat gebruik jij bij voorkeur wanneer je verkouden bent?

Neusspray

Neusdruppel

Waarom bij voorkeur een neusspray ?

Op welke wijze dien jij een neusspray toe?

Bij een neusspray wordt de vloeistof verstoven. De druppels worden fijn verdeeld over het neusslijmvlies.

Toedienen van neusdruppels en neusspray

Vooraf eerst je neus snuiten

Druppels: houd uw hoofd achterover en druppel 1 tot 2 druppels in het verstopte neusgat. Breng dan uw hoofd ver voorover en laat de druppels een paar tellen inwerken.

Heeft u moeite met het achterover en voorover buigen van uw hoofd, dan kunt u de druppels ook op de rug liggend inbrengen en laten inwerken. Leg daarvoor uw hoofd achterover over de rand van het bed. Spoel de pipet na gebruik schoon met lauw water en sluit het flesje goed af.

Spray (met pompje): als u de spray voor het eerst gebruikt, moet u het pompje een paar maal voor gebruik indrukken. De spraykamer kan zich dan vullen met de oplossing. De volgende keren is dit niet meer nodig. Houd uw hoofd rechtop, breng de tuit in één neusgat, houd het andere neusgat dicht en druk het pompje eenmaal in. Snuif de vloeistof gelijktijdig op, zodat het medicijn diep in de neus komt. Spoel de tuit na gebruik schoon met lauw water en sluit het flesje goed af.

In de bijsluiters van neusdruppels staat: breng het hoofd achterover en snuif de druppels op. Een betere methode, maar ook iets moeilijker uitvoerbaar: buig het hoofd zover mogelijk voorover en opzij. In die stand vormt een neusgat als het ware een holte. Breng één tot drie druppels in het neusgat. Druk daarna het neusgat dicht en snuif de druppels op. Zo ontstaat het beste contact tussen neusdruppel en slijmvlies. Een andere methode is het hoofd achterover buigen en dan indruppelen. Het nadeel hierbij is dat de druppels dan snel kunnen doorlopen naar de keelholte en dus geen werking hebben. Na gebruik van de neusdruppels het pipetje met warm water onder de kraan schoonmaken.

www.apotheek.nl

Waarom dien je niet trompetterend je neus te snuiten?

Vooraf altijd eerst zo veel mogelijk slijm verwijderen. Dit snuiten mag niet krachtig gebeuren (‘trompetteren’), omdat dan slijm en bacteriën in de voorhoofdsholte of via de buis van Eustachius in het middenoor kunnen komen. Daardoor ontstaat gevaar voor een middenoorontsteking of voorhoofdsholteontsteking. 

Bij het snuiten van de neus moet één neusgat dichtgehouden worden en krachtig door het andere gat geblazen worden.  

Eisen aan neusdruppels en -spray

•  Isotoon aan de slijmvliezen: anders kan het neusslijmvlies aangetast worden

•  Conservering: om bacteriegroei tegen te gaan, na openen 3 mnd houdbaar.  

• Viscositeit: dikker zodat het goed kan hechten aan het slijmvlies.                Dezelfde viscositeit als het neusslijmvlies; er ontstaat een langere                           en effectievere werking.  Bovendien kan de vloeistof minder snel                                naar de keelholte lopen.

 

Zuiver H20 en een sterke zoutoplossing legt het functioneren van het trilhaarepitheel helemaal stil. Bij frequent gebruik van verkeerde neusdruppels kan het trilhaarepitheel permanent beschadigd worden en kan het zijn functie niet meer uitoefenen.

Neusdruppelpipet komt met geïnfecteerde neusslijmvlies makkelijk in aanraking.  Bovendien komen uit de buitenlucht bacteriën in de vloeistof terecht. Als deze bacteriën gaan groeien, bestaat het gevaar dat schadelijke bacteriën met de neusdruppels in de neus terechtkomen en daar een bacteriële infectie veroorzaken. 

Viscositeit, waardoor er een betere menging en dus een groter effect ontstaat. 

Griep, verkoudheid en COVID-19

Griep of influenza, verkoudheid en het coronavirus (Covid-19) zijn alle drie virusziekten die door verschillende virussen worden veroorzaakt. 

• Griep krijg je door het influenzavirus. 
• Verkoudheid door een verkoudheidsvirus 
• COVID-19 door het coronavirus. 

             

                  De symptomen die erbij horen, kunnen erg op elkaar lijken.  

Voor welke van twee kun je antibiotica gebruiken?

Omdat virussen geen stofwisseling hebben en niet zelfstandig groeien, werken antibiotica niet bij de bestrijding van een virale infectie.

itis= ontsteking

Irritatie> beschadiging> ontsteking

Een infectie is een besmetting met bacteriën of virussen die kunnen leiden tot een ziekte of ontsteking.

80% virus niets aan te doen, symptomatische behandeling.

Griep

Influenza wordt veroorzaakt door het influenzavirus. Er bestaan 3 typen:

• Type A is veelal verantwoordelijk voor grote epidemieën. 
• Type B veroorzaakt kleinere, beperkte epidemieën. 
• Type C is minder algemeen en veroorzaakt slechts lichte verschijnselen

Je raakt besmet door inademing van besmette speekseldruppeltjes uit de lucht. Griep komt vaak voor in de winter en het voorjaar.

Jaarlijks sterven 250 tot 2000 mensen, van wie 95% ouder is dan 60 jaar, aan influenza. 

Risicogroepen (60+, chronische longaandoening, hart- en vaatziekte, diabetes, nieraandoening, verminderde weerstand (chemo)) kunnen zich laten vaccineren tegen influenza (griepprik).

Koorts

Koorts is een verhoging van lichaamstemperatuur (38 graden)(rectaal gemeten).  Verhoging van de lichaamstempratuur stimuleert de natuurlijke afweer van het lichaam en remt de groei van micro-organismen.

Hoest

Hoest is een explosieve uitademing om slijm, of vocht dat bij inademen in de long terecht is gekomen of een vreemd voorwerp uit de luchtwegen te verwijderen. Het doel: de luchtwegen schoon krijgen.

Hoest komt vaak voor in combinatie met andere verkoudheidsklachten, ook medicijnen kunnen als bijwerking kriebelhoest veroorzaken (ACE-remmers, inhalatiepoeders)

Er zijn 2 soorten hoest:

• Productieve hoest (slijmhoest)
• Niet-productieve hoest (prikkelhoest of kriebelhoest)

Productieve hoest

• Veel slijm
• Vaak een aanwijzing voor een luchtweginfectie
• Effectieve reactie
• COPD: toename van slijm

Niet productieve hoest

• meestal veroorzaakt door een virus
• irritatie door het vele hoesten
• hoestprikkeldemper

Aanvulling klachten

Verkoudheid

Verkoudheid wordt overgedragen door direct contact met besmet materiaal (bv: hand schudden). Als je hoest of niest zonder een hand voor je mond te houden, komt het rhinovirus doormiddel van speekseldruppeltjes in de lucht. Bij inademen van de speekseldruppeltjes kan je besmet raken. Verkoudheid komt vaak voor bij kinderen, tot het 6e jaar zijn kinderen extra vatbaar doordat hun weerstand nog moet opbouwen. 

Kleuters hebben 5-8 infecties per jaar, meestal in september t/m april. Deze groep heeft ook vaker complicaties (acute middenoorontsteking)

Oorpijn

• Verkoudheid gaat vaak gepaard met oorpijn
• Middenoorontsteking bij kleine kinderen (buikpijn, diarree, spugen, slecht drinken)(loopoor)
• Oorpijn kan ook veroorzaakt worden door uitstralende keelpijn
• Buis van Eustachius (verbinding tussen middenoor en de neusholte) zwelt op en hierdoor kan de druk in het oor niet aangepast worden aan de buitenlucht (druk op het trommelvlies) 

Verstopte neus

• Veroorzaakt door zwelling van de slijmvliezen
• Helder vocht of geel/groen slijm

Hoofdpijn

• Algehele malaise
• Bijholteontsteking (slijmvlies geïnfecteerd) 
• Overdruk in de bijholten (afsluiting van een afvoergang)

Keelpijn

• Ontsteking van het slijmvlies in de keel
• Ontstoken stembanden (heesheid)
• Open mond verergert klachten keelpijn 

Voldoende kennis?

Maak de bijbehorende opdracht ZZ Verkoudheid & griep

Lees eerst de gehele zorgstandaard door. Daarna ga je de opdracht maken. 

Wat is het grote gevaar van koorts bij kinderen en ouderen ?

Waarom is het verstandig om koorts niet direct te bestrijden ?

Waarom zijn NSAID's geen eerste keus ?