2.4 Gezonde voeding

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Bs 4. Gezonde voeding

Wat gaan we doen?

Herhalen voorgaande basisstoffen

Leerdoel

Bs 4. Gezonde voeding

Zelf werken

Verteringsorganen

Mondholte, keelholte & slokdarm

-Verteringssap = speeksel

Wat is de functie van speeksel?

-Slokdarm: duwt voedsel naar de maag 

Speeksel bestaat uit water, slijm & enzym

-inslikken van voedsel is makkelijker

-enzym in speeksel verteerd zetmeel

Maag 

-Verteringssap = maagsap

-Bevat lengtespieren en kringspieren

-Maagportier (kringspier) 

sluit de uitgang af

Maagsap bestaat uit:

-Water

-Zoutzuur: dood bacteriën die met het voedsel meekomen

-Enzym: verteerd eiwitten voor een deel

-Afwisselend samentrekken & ontspannen

-> maag constant in beweging

voordeel: voedsel gekneed en vermengt met verteringssappen uit de maagwand

-Laat steeds kleine hoeveelheden voedsel naar de twaalfvingerigedarm

-> maag fungeert als tijdelijke opslagplaats van voedsel

twaalfvingerige darm, lever, galblaas & alvleesklier

-twaalfvingerige darm

Wat is de verhouding tussen de lever en de galblaas?

-Gal emulgeert vetten

-Verteerd eiwitten, koolhydraten & vetten

-Via het maagportier komt het voedsel in de twaalfvingerige darm.

-Hier komen verteringssappen uit de lever en alvleesklier bij het voedsel.

-De lever maakt gal, dit wordt opgeslagen in de galblaas 

-Via de galbuis wordt het afgevoerd naar de twaalfvingerige darm. 

-Verdeelt grote druppels in kleinere druppeltjes

-Zorgt voor oppervlakte vergroting

-> beter bereikbaar voor enzymen zodat het sneller verteerd wordt

Gal emulgeert alleen, enzymen verteren vet

Dunne darm

-Darmsapklieren: darmsap

-Voedselbrij met veel water

-Darmplooien met uitstulpingen: darmvlokken

Waarom gaat de opname snel?

-Verteringssappen bevatten veel water

-Voedingsstoffen en verteringsproducten zijn nu opgelost in water

-> deze worden vervolgens opgenomen in de darmwand

-Plooien zorgen voor een groot oppervlak

-In de darmvlokken liggen direct bloedvaten

-De wand van de darmvlokken is dun

-Darmsap bevat enzymen die de vertering van eiwtten en koolhydraten afmaken.

-De verteringsproducten worden via de darmwand opgenomen in het bloed

Dikke darm, blindedarm & endeldarm

-blinde darm met appendix

-Dikke darm haalt water uit voedselbrij

-Darm bacteriën voor vertering cellulose

-Endeldarm > anus > ontlasting

-Blinde darm is de overgang tussen de dunne- en dikke darm, deze heeft geen functie bij de vertering

-Uitstulping blinde darm = appendix, dit is ontstoken bij een blindedarm ontsteking

-Mensen kunnen cellulose moeilijk verteren

-Darm bacteriën bevatten een enzym dat dit wel kan (wij hebben zelf dit enzym niet)

Wat als mensen niet genoeg (goede) bacteriën in hun darm hebben?

Wat doet je dikke darm?

1. Voedsel tijdelijk opslaan
2. Gal produceren
3. Water opnemen van de voedselbrij
4. alvleessap produceren

MAAG

LEVER

DUNNE DARM

DIKKE 

DARM

TWAALF

VINGERIGE 

DARM

SPEEKSEL

-productie zoutzuur

-enzym verteerd eiwit voor een deel

-Groot oppervlak

-enzymen verteren eiwitten, koolhydraten & vetten

-opname stoffen

-Maakt gal wat vetten emulgeert

-Bevat enzym wat zetmeel verteerd

-onttrekt water uit voedselbrij

-opname water in bloed

-Hier mengen gal & alvleessap met de voedselbrij

Zijn er nog vragen over het huiswerk?

1. Ja
2. Nee

Leerdoel

Je kunt met de Schijf van Vijf adviezen voor een gezonden voeding geven.

Je weet wat een gezond gewicht is en welke keuzes daaraan kunnen bijdragen

Je kunt mogelijke oorzaken van eetstoornissen noemen en enkele voorbeelden geven

vragen wat leerlingen hebben geleerd

samenvatten, de kern geven

vragen of leerlingen een advies over gezonde voeding kunnen geven

Waar denk je aan bij gezonde voeding?

Gezonde voeding

Schijf van Vijf

Gevarieerd: Elke dag iets uit elke schijf

Welk type voedingstof is belangrijk dat je die aan het begin van de dag binnen krijgt?

1. Bouwstoffen
2. Reservestoffen
3. Brandstoffen
4. Beschermende stoffen

Groen

Groente en fruit

Welke voedingstoffen zitten er vooral in groente en fruit?

Bruin/oranje

Brood, graanproducten, aardappelen

Vooral koolhydraten

Roze

Zuivel, vlees, vis, ei, noten, peulvruchten

Vooral eiwitten

Het roze vak bevat, naast eiwitten, ook veel van een andere voedingsstof. Welke?

1. Vitamines
2. Mineralen
3. Water

Geel

Boter en olie

Vooral vetten 

Boter en olie staan in een apart vak, maar in welk ander vak zitten ook veel vetten?

1. Groenten en fruit
2. Brood, graanproducten, aardappelen
3. Vlees, vis, ei, noten

Blauw

Dranken

Vooral water

Hoeveel glazen drank (liefst water) moet je per dag drinken?

1. 3
2. 5
3. 7
4. 9

Energie

Hoeveelheid energie

Kilojoule kJ

Kilocalorie kcal

1 kcal = 4,2 kJ

Een kroket bevat 131 kcal.
Hoeveel kJ is dat?
(1 kcal = 4,2 kJ)

Gewicht

Bepaald door

- Wat je eet

- Hoeveel je eet

- Hoeveel je beweegt

- Erfelijke eigenschappen

Zwaardere bouw, stofwisseling, dikte van onderhuids vetlaag

overgewicht

ondergewicht 

eetstoornis

Wat zijn de gevolgen van overgewicht?

Wat zijn de gevolgen van ondergewicht?

BMI

BMI= Gewicht/ (lengte x lengte)

Bij jongeren verschilt het heel erg, want jullie zijn nog in de groei

Eetstoornissen

-Anorexia

-Boulimia

-Eetbuistoornis

Oorzaak is vaak psychisch: 

Negatief zelfbeeld

Zelf werken

Bs. 4 opdr. 1 t/m 10

Of aan je stripverhaal werken