H5 Handel en nijverheid in de republiek

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo lwoo, k
• Leerjaar 1

H5 Handel en nijverheid in de republiek

Leerdoelen

-Je kunt uitleggen waarom in de 17e eeuw de handel en de nijverheid in de Republiek tot grote bloei kwamen.

-Je kunt uitleggen hoe kooplieden en ambachtslieden in de Republiek hun geld verdienden.

-Je kunt uitleggen waarom in de 17e eeuw veel mensen naar de steden in Holland en Zeeland trokken.

De handel groeit

Aan het einde van de 16e eeuw groeiden de handel en nijverheid in de Republiek. Dat gebeurde vooral in de gewesten Holland en Zeeland. De snelle economische groei had verschillende oorzaken.

1. was de steeds groeiende handel met het Oostzeegebied. Uit dit gebied haalden handelaren graan en hout en ze verkochten er zout en haring. Door de bloeiende handel groeiden in de Republiek de haringvisserij en de nijverheid, zoals de scheepsbouw, zeilmakerij en houtzagerij. Er waren voor de handel veel schepen nodig.

De tweede oorzaak 

was de verovering van Antwerpen door de Spanjaarden in 1585. Antwerpen was een belangrijke handelsstad waar verschillende handelsroutes bij elkaar kwamen. Er werd gehandeld in producten uit het Oostzeegebied, wol uit Engeland, zout en wijn uit het Middellandse Zeegebied en zijde en specerijen uit Azië. Tijdens de Opstand koos Antwerpen de kant van de opstandelingen. Maar in 1585 veroverden de Spanjaarden Antwerpen. Veel protestantse kooplieden en ambachtslieden vluchtten toen naar Amsterdam. Zij namen hun geld, kennis en handelscontacten mee en zetten hun bedrijven in Amsterdam voort.  

De Amsterdamse stapelmarkt

In de 17e eeuw was Amsterdam de belangrijkste stapelmarkt in Europa. Dat betekent dat kooplieden hun handelswaar opsloegen (stapelden) in pakhuizen en pas verkochten als ze er een hoge prijs voor konden krijgen. Met het geld (kapitaal) dat de kooplieden verdienden, kochten ze weer nieuwe handelsproducten. Op deze manier wilden ze nog meer geld verdienen. 

Dit heet handelskapitalisme.

 

In de 17e eeuw probeerden rijke mensen ook op nieuwe manieren geld te verdienen, bijvoorbeeld door het droogleggen van meren met windmolens. Een voorbeeld hiervan is de polder de Beemster in Noord-Holland. Dat droogleggen kostte veel geld, maar de investeerders hoopten dat ze met het verpachten (verhuren) van de nieuwe landbouwgrond nog meer geld zouden verdienen.

In de Republiek bloeide dus de handel en groeide het aantal rijke mensen. Daardoor groeide ook de nijverheid. Ambachtslieden maakten allerlei luxeproducten, zoals prachtige stoffen van wol (laken).

Nieuwkomers in de 17e eeuw

In de 17e eeuw groeiden de steden in de gewesten Holland en Zeeland hard. Zo groeide Rotterdam van 19.500 inwoners in 1622 naar een stad met 50.000 inwoners in 1688. In diezelfde jaren groeide Amsterdam van 95.000 naar 200.000 inwoners.

De bevolkingsgroei had twee oorzaken. 

Ten eerste trokken veel mensen uit Oost-Nederland, Duitsland en Scandinavië naar Holland en Zeeland om er te werken. Er was veel werk op de schepen, in de havens en werkplaatsen. Bovendien waren de lonen er hoog. 

Een tweede oorzaak was de komst van vluchtelingen. Het ging hierbij om mensen die in hun eigen land vervolgd werden vanwege hun geloof. In de Republiek was meer verdraagzaamheid. Dat betekent dat mensen accepteerden dat niet iedereen hetzelfde geloofde en dacht als zijzelf. 

Begrippen

Verdraagzaamheid

Manier van met elkaar omgaan waarbij mensen accepteren dat niet iedereen hetzelfde denkt of gelooft als zijzelf.

Migratie

De verplaatsing van grote groepen mensen naar een ander gebied.

Stapelmarkt

Een plaats waar ingekochte handelswaar wordt opgeslagen om vandaaruit weer verder te worden verhandeld.

Handelskapitalisme

Een manier van geld verdienen waarbij kooplieden proberen met handel zoveel mogelijk winst te maken.