11.3 Zwangerschap

• Biologie
• Middelbare school
• mavo, havo
• Leerjaar 2

11.3 Zwangerschap

Leerdoelen

• Je leert hoe bij een zwangerschap het kindje groeit.
• Je leert hoe het wordt geboren.
  

Hoe veranderen moeder en kind?

Bij een zwangerschap verandert er veel bij de moeder en het kind. Deze veranderingen bespreken we.

Veranderingen bij het kind:

• In de eerste 12 weken noem je het ongeboren kind een embryo. Alle organen van het embryo worden gevormd. Het ziet er uit als een heel klein mensje.
• Na 12 weken noem je het ongeboren kind een foetus. De

meeste organen zijn nu gevormd, het kindje groeit nu vooral.

Hoe veranderen moeder en kind?

Bij een zwangerschap verandert er veel bij de moeder en het kind. Deze veranderingen bespreken we.

Veranderingen bij de vrouw:

• De eerste 12 weken is de vrouw wat moe en eet ze meer.
• Pas na 20 weken wordt de buik dikker en kan ze het kind

voelen bewegen. 

• Omdat het kind steeds groter wordt, moeten de organen

van de moeder steeds verder opschuiven. Zo ook de blaas,

de vrouw moet vaak plassen.

• De melkklieren in de borsten groeien, ter voorbereiding

op het voeden van het kind.

Hoe leeft het kindje in de baarmoeder?

Het kindje drijft in een vloeistof, het vruchtwater. Het vruchtwater beschermt het kindje tegen schokken en stoten. Het vruchtwater wordt bij elkaar gehouden door een soort ballon, de vruchtvliezen.

De baby is met de moeder verbonden via de navelstreng. In de navelstreng lopen de bloedvaten van het kindje. De navelstreng zit vast aan de 

placenta (moederkoek). In de placenta zitten de

bloedvaten van de moeder. Ondanks dat de bloed-

vaten van kind en moeder elkaar niet raken, kunnen

ze door de placenta toch stoffen uitwisselen.

Hoe leeft het kindje in de baarmoeder?

In de placenta worden de volgende stoffen uitgewisseld:

• De stoffen die het kindje nodig heeft, zuurstof en voedingsstoffen, gaan van het bloed van de moeder naar het bloed van het kindje. Dit gebeurt via de navelstrengader.
• De afvalstoffen van het kindje, zoals koolstofdioxide, gaan van het bloed van het kindje naar het bloed van de moeder. Dit gaat via de navelstrengslagader.

Bekijk de aders vanaf het hart van het kind. De navelstreng-

slagader is een slagader, want het gaat weg vanaf het hart

van het kind. Raak er niet van in de war!

Placenta

Foetus

Vruchtvliezen

Vruchtwater

Navelstreng

Welke stoffen zijn schadelijk voor de baby?

Omdat er stoffen uitgewisseld worden tussen kind en moeder, kunnen schadelijke en giftige stoffen ook van de moeder bij het kind komen. Denk hierbij aan drugs, alcohol en nicotine. Hierdoor kan het kind minder goed groeien en kunnen de hersenen minder goed ontwikkelen. In ernstige gevallen kan het kind zelfs doodgaan. Als een kind overlijdt in de baarmoeder noemen we dat miskraam.

Bij het Foetaal Alcohol Syndroom (FAS) krijgt het ongeboren kind

via de moeder zoveel alcohol binnen dat de hersenen niet voldoende

ontwikkelen. Dat kun je in de foto hiernaast zien.

Hoe leeft het kindje in de baarmoeder?

Hoe gaat de bevalling?

Een zwangerschap duurt gemiddeld 40 weken. Als het kindje met de hoofd naar beneden ligt, tegen de baarmoedermond aan, gaat de bevalling het gemakkelijkst. Dit noemen we indalen.

Vanaf 6 weken voor de bevalling kan de vrouw af en toe

een wee krijgen.

Hoe gaat de bevalling?

Een bevalling bestaat uit drie fasen:

1. Weeën: bij een wee trekken de spieren in de baarmoederwandsamen. Hierdoor gaat de baarmoedermond open. Dat opengaan heet ontsluiting

Vaak breken de vruchtvliezen tijdens of hier vlak voor.

2. Als de baarmoedermond open genoeg is begint de

uitdrijving. Sterke persweeën drukken de baby naar buiten.

3. Als de baby buiten de baarmoeder is en dus geboren is, 

begint de nageboorte. Weeën duwen de placenta met de

vruchtvliezen en de rest van de navelstreng naar buiten.

De baby wordt schoongemaakt en de navelstreng afgeknipot,

het litteken van de navelstreng is de navel.

Hoe ontstaat een tweeling?

Een tweeling kan op 2 manieren ontstaan:

- Uit 1 bevruchte eicel: een eeneiige tweeling is ontstaan uit 1 eicel. Tijdens de allereerste delingen splitst de eicel zich in tweeën. Eeneiige tweelingen zijn altijd hetzelfde geslacht en lijken veel op elkaar, omdat ze nagenoeg hetzelfde DNA hebben.

- Uit 2 bevruchte eicellen: een twee-eiige tweeling ontstaat als er bij de eisprong 2 eicellen tegelijk vrijkomen. Vaak komt er dan uit elke eierstok een eicel. Als beide eicellen bevrucht worden ontstaan er twee baby's. De baby's hoeven niet hetzelfde geslacht te hebben en hoeven ook niet op elkaar te lijken. 

Hoe ontstaat een tweeling?

Als je de volgende vragen goed kan beantwoorden, dan weet je dat je de paragraaf goed snapt.

Twijfel je nog of maak je nog veel fouten, maak dan de extra oefeningen in de studiewijzer of maak zelf samenvatten.

Let op! Je zult nooit de vraag letterlijk goed hebben, maar vergelijk jouw antwoord met het goede antwoord en kijk of het overeen komt.

De opgezogen zaadcellen worden in een laboratorium gebruikt voor de bevruchting van eicellen. Dit wordt reageerbuisbevruchting of IVF genoemd. Uit bevruchte eicellen ontstaan embryo’s waarvan er één of twee in het voortplantingsstelsel van de vrouw gebracht worden.
Hoe heet het deel van het voortplantingsstelsel waar embryo’s dan ingebracht worden?

1. Eileider
2. Baarmoeder
3. Vagina
4. Eierstok

Als de weeën niet op tijd op gang komen kunnen ze opgewekt worden. Waarom zijn weeën noodzakelijk als een baby "natuurlijk" (dus zonder keizersnee) geboren moet worden?

Hoe krijgt een embryo halverwege de zwangerschap zuurstof?

1. Via zijn/haar longen
2. Via het vruchtwater
3. Via de placenta
4. Het embryo heeft geen zuurstof nodig

Wat gebeurt er bij een nageboorte?

De

1. Koolstofdioxide
2. Zuurstof
3. Water
4. Voedingsstoffen

Pieter en Sanne zijn een tweeling. De broer en zus lijken als twee druppels water op elkaar. Zijn ze een eeneiige of twee-eiige tweeling?