Herhaling hoofdstuk 3 (deel 2)

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Wat is je bijgebleven van de vorige les?

Paragraaf 3.4 

Je leert over...

• Het akkoord van Linggadjati (betekenis en uitwerking)
• De politionele acties (betekenis en vanuit verschillende perspectieven)
• De soevereiniteitsoverdracht van Indonesië

Akkoord van Linggadjati

De druk van GB en de VS zorgde ervoor dat NL toch ging praten met Indonesische nationalisten (niet met Soekarno) > Verdrag van Linggadjati:

• Republiek van Indonesië had gezag op de grote eilanden Java en Sumatra, Nederland op de andere eilanden
• Republiek en NL zouden federatie vormen: grote zelfstandigheid voor beide staten, maar gezamenlijk staatshoofd > de Nederlandse koningin. 

Uitwerking

Het Verdrag van Linggadjati werd door beide kampen niet geaccepteerd: 

• In Nederland vond men het schandalig dat er gebied werd afgestaan. 
• In Indonesië vond men het niet voldoende: voorstander eenheidsstaat. 

Oplossing? Wapenstilstand.

Politionele Acties

• Ondanks wapenstilstand aanslagen en gevechten. 
• Nederlandse bedrijven op Java en Sumatra werden bezet. ​
• Nederland besloot ‘orde te herstellen’ op Java en Sumatra: Nederlandse militairen werden naar Indonesië gestuurd om gebieden te heroveren. ​
• In realiteit bloedige oorlog > ondanks Nederlandse bezetting bleven Indonesiërs aanvallen op Nederlandse militairen uitvoeren.​
• 1948 > tweede politionele actie > Soekarno gevangen genomen.

Kijk op de Nederlandse militaire inzet in Indonesië

• Uitleg NL politionele acties: een inzet bij een binnenlandse aangelegenheid (en daarmee het signaal aan landen als GB en VS: bemoei je er niet mee) > geen sprake van oorlog >  Indonesië hoorde bij NL. 

• Indonesiërs zagen acties als koloniale oorlog. Indonesië was volgens hen al onafhankelijk. Zij zagen militaire inzet als inval in zelfstandig land

• GB - VS - VN waren na WO II tegen kolonies en dus tegen politionele actie 

Latere blik op politionele acties

Veel later is gebleken dat het Nederlandse leger op grote schaal oorlogsmisdaden had gepleegd in Indonesië (denk aan platbranden van dorpen en het moorden van burgers). 

Soevereiniteitsoverdracht

• De VS eist dat NL gaat praten met Indonesië over zelfstandigheid. ​
• De VS dreigde met stopzetten van de Marshallhulp aan Nederland​
• Onder die druk droeg Nederland het gezag over aan Indonesië. ​

• Uiteindelijk tekende Koningin Juliana de soevereiniteitsoverdracht: Nederland had niet langer gezag over Indonesië
• Soekarno werd de eerste president van Indonesië.

Wat was het doel van het Akkoord van Linggadjati?

1. Volledige zelfstandigheid toekennen aan Indonesië
2. De Verenigde Staten nemen het gezag in Nederlands-Indië over.
3. Gedeeld gezag, maar wel een gezamenlijk staatshoofd (van NL)
4. Nederland behoud het gezag over de kolonie Nederlands-Indië

Voorstander politionele acties

Tegenstander politionele acties

Nederland

Engeland

Amerika

Verenigde Naties

Indonesië

Leg uit waarom de term politionele acties een misleidende term is.

Welk woord weg? Leg je antwoord uit:

Marshallplan / Akkoord van Linggadjati / Soevereiniteitsoverdracht

Paragraaf 3.5  

Je leert over...

• ...
• ...
• ..

De koloniale erfenis

• Na onafhankelijkheid van Indonesiërs > terugkeer meeste Nederlanders naar Nederland > leven in Indonesië te moeilijk. 
• Veel Molukkers naar NL > Molukkers waren christelijk > voelde zich verbonden met NL > Velen hadden koloniale overheid gediend (bijv. in het leger). Daardoor waren Molukkers niet erg geliefd in Indonesië. 
• In 1950 riep men de Molukse republiek uit. Indonesië stuurde er een leger op af > NL haalde Molukse KNIL-soldaten op met hun gezinnen.

Nederlands-Indonesische verhoudingen

• Na de onafhankelijkheid > slechte relatie tussen NL en Indonesië > NL steunde bovendien de Molukse Republiek. 
• Molukse gemeenschap in NL werd in barakken ondergebracht en mochten niet werken > Molukkers terugsturen zodra Indonesië was gedwongen Republiek voor Molukkers toe te staan > gebeurde echter niet.
• Na 1960 verbeterde de relatie tussen NL en Indonesië > NL steunde Molukse Republiek niet langer > Molukkers moeten aanpassen in NL

De Molukse gemeenschap in NL

• Molukkers voelden zich verraden door de Nederlandse regering.
• In 1977 gijzelden Molukse jongeren 105 kinderen en 5 docenten op een school. Tegelijk werd een trein gekaapt door Molukse jongeren. In de trein zaten 54 passagiers. De gijzelaars eisten dat NL zich zou inzetten voor de Molukse Republiek en ze wilden vrije aftocht.
• De kinderen werden na een dag vrijgelaten. De gijzeling van de trein en de docenten duurde van eind mei tot half juli. Het NL leger werd ingezet om ze te bevrijden > 8 doden, waaronder 2 treinpassagiers.

Strijd om Nieuw-Guinea

• Na de onafhankelijkheid van Indonesië was Nieuw-Guinea onderdeel van Nederland gebleven. Soekarno eiste dit gebied in 1949 op.
•  NL onder druk > Soekarno laat in 1957 Nederlandse bedrijven bezetten en maakte er nationale bedrijven van (eigendom van Indonesië). > laatste Nederlanders vluchtten naar NL, net als Indische Nederlanders. 
• In 1962 stond NL dit gebied af aan Indonesië (ook onder druk van de VS).

Toenadering

• In 1965 werd Soekarno afgezet door het Indonesische leger.
• Soeharto werd de nieuwe leider van Indonesië > minder anti-Nederlands > gevolg: verbeterde relatie met NL.

Toch blijft de relatie tussen NL en Indonesië gevoelig, zoals bij:

• De herdenking van de oprichting van de VOC
• Bezoek van NL minister aan Indonesië > spijt over inzet Nederlandse militairen > Niet voldoende voor Indonesië niet, maar schoot ook in het verkeerde keelgat van NL veteranen die hun land hadden gediend. 

Noem drie groepen die na de onafhankelijkheid van Indonesië emigreerden naar Nederland

Waarom was men in Indonesië tegen een onafhankelijke Molukse Republiek?

1. Een onafhankelijke Molukse Republiek zat de eenheid van Indonesië in de weg
2. Er was een gebrek aan geld voor een onafhankelijke Molukse Republiek
3. Een onafhankelijke Molukse Republiek mocht wel, maar pas wanneer Indonesië stabiel was
4. Veel Molukkers hadden in het KNIL gediend. Ze voelden zich verbonden met NL. Men zag hen als verraders.

Op welke manier probeerde de Molukse gemeenschap aandacht te vragen voor de Molukse Republiek?

1. Gijzeling en treinkaping
2. Stakingen in Den Haag
3. Doelbewust vermoorden van Nederlandse burgers
4. Overleg met de minister-president

Relatie tussen Nederland en Indonesië - rond 1950

Relatie tussen Nederland en Indonesië - na 1960

Relatie: slecht.

Nederland steunt Molukse Republiek

Relatie: goed.

Soeharto is president.

Nederland steunt Molukse Republiek niet.

Relatie: slecht. 

Nederland vangt Molukkers tijdelijk op.

Relatie goed.

Nederland biedt excuses aan voor politionele acties

Relatie: slecht.

Nieuw-Guinea wordt onafhankelijk

Noem een voorbeeld waaruit blijkt dat de relatie tussen Nederland en Indonesië altijd gevoelig zal blijven.

Welke vragen heb je nog over de stof?