Thema 5: paragraaf 5.2

• Biologie
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 2

Paragraaf 2

Chromosomen, genen en eiwitten

Herhaling

Wat verandert er wel en wat niet?

1. wel: genotype niet: fenotype
2. wel: fenotype wel: genotype
3. wel: fenotype niet: genotype
4. niet: fenotype niet: genotype

Het genotype wordt bepaald door erfelijkheid en invloeden uit het milieu

1. Juist
2. Onjuist

Wat is het fenotype?

1. Alle eigenschappen
2. Je innerlijk
3. Alle erfelijke eigenschappen
4. Je uiterlijk

Van klein naar groot:

1. DNA-Chromosomen-Celkern-Cel
2. Celkern-DNA-Chromosomen-Cel
3. Chromosomen-Celkern-Cel-DNA
4. Cel-Chromosomen-Celkern-DNA

Hoeveel chromosomenparen heeft een menselijke cel?

1. 23
2. 24
3. 46
4. 48

                      Lesdoelen

Na deze les:

1. Kun je omschrijven wat een gen is
   
2. Weten dat genen aan en uit kunnen staan.
3. Kun je benoemen wat het verschil is tussen een lichaamscel en een geslachtscel
   

Fenotype vs Genotype

Genotype: 

• Alle erfelijke eigenschappen

Fenotype: 

• Alle waarneembare eigenschappen
• Omgeving + genotype

Chromosomen

In ieder kern van alle je cellen liggen er 46 in 23 paren.

Een gen is een onderdeel van een chrosoom die de informatie bevat van één erfelijke eigenschap. 

Gen

Gen: is een deel van een chromosoom dat de infromatie bevat voor één erfelijke eigenschap. 

Elke chromosoom bevat meerdere genen. 

Voorbeeld van erfelijke eigenschappen:

haarkleur (blond, zwart, rood)

haarstijl (krullend of steil)

oogkleur (blauw, bruin, groen)

Genenparen

• Van elk chromosoom heb je er twee.
• Op 1 chromosoom zitten meerdere genen.
• Genen komen zoals chromosomen dus ook

     voor in paren.

Oefenen

• Hoeveel chromosomen zijn er in de celkern getekend? 
• Hoeveel chromosomenparen zijn er in de celkern getekend? 
• Hoeveel genen zijn er in de celkern getekend? 
• Hoeveel genenparen zijn er in de celkern getekend? 

8/4/10/5

Genen kunnen aan of uit staan

• Genen kunnen aan of uit staan. 
• Staat een cel aan dan maakt deze cel een eiwit.
• Bij een cel in de iris staat het gen voor oogkleur aan. In de cel van je oogwit staan deze cellen uit.
  

Voorbeeld

• Als een gen erg actief is, wordt er veel van het eiwit aangemaakt. Iemand doet veel aan krachttraining zijn de genen die spiereiwitten maken erg actief. Deze persoon heeft als fenotype dikkere spieren.
• Bij iemand die weinig aan lichaamsbeweging doet, zijn de genen die spiereiwitten maken weinig actief. Deze persoon heeft als fenotype dunnere spieren. 

Geslachtscel en Lichaamscel

• Verschil tussen een lichaamscel en een geslachtscel 
• Chromosomen en genen komen enkelvoudig voor

In geslachtscellen komen chromosomen....

1. Enkelvoudig voor
2. In paren voor

Een geslachtscel bevat een Y-chromosoom. Wat voor geslachtscel kan dit zijn?

1. Zaadcel
2. Eicel
3. Zaadcel en eicel

Zelfde genen

Verschillende genen

Een geslachtscel heeft ... chromosomen.

1. 11
2. 23
3. 46
4. 92

Een bevruchte eicel heeft

1. 21 chromosomen
2. 34 chromosomen
3. 46 chromosomen
4. 49 chromosomen

                      Lesdoelen

Na deze les:

1. Kun je omschrijven wat een gen is
   
2. Weet je dat genen aan en uit kunnen staan
3. Kun je benoemen wat het verschil is tussen een lichaamscel en een geslachtscel