Taalbeleid en taalgericht vakonderwijs

• Nederlands
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 1

Taalbeleid

Taalbeleid en taalgericht vakonderwijs

Annette Rigterink

Peter Klok

Aanleiding van deze presentatie:

Aanleiding: 

- Het dalende leesniveau van (onze) leerlingen; 

- Introductie van het nieuwe taalbeleid. 

Doelen:

- Bewustzijn creëren van taal in de vaklessen. 

1. Een paar cijfers

'Bijna een kwart van de leerlingen is onvoldoende leesvaardig om als mondige burger in de huidige samenleving te participeren' - PISA, 2018

Taalachterstand - voortgezet onderwijs <niveau-2F

Laaggeletterd - 18 jaar en ouder <niveau-2F

CSE Nederlands (onvoldoendes):

- KB: 19%

- GL/TL: 13%

- BB: 9%

(Preventie door interventie, 2017)

Oorzaak?

Kansenongelijkheid 

Weinig leesmotivatie

Taalbeleid op het Ichthus

Daarom is Het Ichthus bezig met een taalbeleid! 

‘Het bewust omgaan met het onderwijsaanbod voor de talig heterogene leerlingenpopulatie’ (Hajer & Meestringa)

Oftewel: een beleid hoe wij als school elke leerling een gelijke kans bieden op taalonderwijs.

Daarom... Lezen, lezen en lezen

Zetten we in (onder andere) op lezen:

- Leerlingen moeten een leesboek bij zich hebben.

- Elke les Nederlands begint met lezen.

Feit blijft: door leerlingen te laten lezen is een groot deel van dit 'probleem' aan te pakken. 

'Een van de meest onderschatte effectieve maatregelen die scholen kunnen treffen een structureel beleid is rond vrij lezen en vrijetijdslezen. Talloze wetenschappelijke studies tonen aan dat lezen een sterke bijdrage kan leveren aan de taalontwikkeling van leerlingen.’ 

Maar de vakdocenten kunnen ook hét verschil maken

Taalgericht vakonderwijs:

De vakdocent neemt taaldoelen mee in zijn of haar lessen. 

Dat betekent niet dat je Nederlands hoeft te geven. 

Wat dan wel? Dat vertellen we zo, eerst een experiment.

Taalgerichte vakdidactiek

Onderzoek: zodra vakdocenten merken dat leerlingen moeite hebben met het vereiste taalniveau van hun vak, zoeken ze zelf naar oplossingen:

Gevolg: er ontstaat een neerwaartse spiraal, leerlingen hebben hier op langer termijn niets aan. 

Afronding

Werkgroep taalbeleid wordt samengesteld

Schoolbreed taalbeleidsplan implementeren

Taalgerichte vakdidactiek

Daarom is het belangrijk dat ook de vakdocenten werken aan taaldoelen in hun lessen. 

Taalgericht vakonderwijs rust op drie pijlers:

- Context

- Interactie

- Taalsteun

Later meer

Daarover komt meer in ons taalbeleid, het heeft impact op iedereen. 

We hopen dat jullie de belangen van taal inzien!

Context, interactie, taalsteun

1. Plaats de nieuwe stof in context:

- Visualiseer;

- Schema's;

- Video's;

- Andere tekstsoorten.

2. Zorg voor interactie:

- Stimuleer interactie;

- Laat samenwerken;

- Presentatie;

- Stel vragen en laat antwoorden;

3. Zorg voor taalsteun:

- Bied hulp bij begrijpen en produceren van taal;

- Zorg voor overzicht;

- Geef feedback op taalgebruik;

Niet doen:

• Belang van taal onderschatten;
• Denken dat het niet jouw verantwoordelijkheid is;
• Taal versimpelen;
• Moeilijke taal uit de weg gaan.

Wel doen:

• Context, interactie en taalsteun;
  
• Tips vragen bij collega's Nederlands of de werkgroep taalbeleid;
  
• Taalgericht vakonderwijs hoeft niet groot te zijn, begin klein!