Multipele sclerose & Dwarslaesie

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 2

Multipele sclerose & Dwarslaesie

Leerdoelen

• Je kunt een multiple sclerose herkennen en de oorzaken, symptomen, onderzoek en behandeling toelichten.
  
• Je kunt volgens het zorgplan zorg verlenen aan zorgvragers met MS.
• Je kunt een dwarslaesie herkennen en de oorzaken, symptomen, onderzoek en behandeling toelichten.
  
• Je kunt volgens het zorgplan zorg verlenen aan zorgvragers met een dwarslaesie.

Multipele sclerose

Aandoening aan het centrale zenuwstelsel, waarbij de beschermlaag rondom zenuwen in hersenen, ruggenmerg en ogen beschadigd raakt. Hierdoor kunnen problemen ontstaan met onder meer lopen, voelen en zien. 

Oorzaak

Beschadiging van de myelineschede (beschermlaag om zenuwen)

Verschijnselen

• Eerste verschijnselen tussen twintigste en veertigste levensjaar 
• Klachten met vlagen
• Ontstekingsreacties in hersenen
• Tijdens opvlamming verergering van uitvalsverschijnselen en vaak koorts
• Na opvlamming meer uitvalsverschijnselen dan daarvoor

Veelvoorkomende verschijnselen

• Moeilijkheden bij het zien: wazig zien of dubbelzien
  
• Stoornissen in de motoriek
  
• Evenwichtsstoornissen, duizelingen
  
• Hortend en stotend spreken, de zogeheten gescandeerde spraak
  
• Blaasstoornissen
  
• Spierzwakte, krachtsverlies, zich bijvoorbeeld uitend in moeilijk opstaan uit een stoel of problemen met het openen van potjes
  
• Gevoelsstoornissen
  
• Psychische achteruitgang

Diagnose

• Symptomen
• CT-scan
• Lumbaalpunctie-> verhoogd eiwitgehalte van de liquor (hersenvocht)

Behandeling

• Vitamine B
• Corticosteroïden
• Antibiotica, spierverslappers en pijnmedicatie
• Fysiotherapie om contracturen te voorkomen
• Ergotherapie
• Leefstijladviezen (vetarm dieet, niet roken) 

Zorg op maat

• ADL gericht op het besparen van energie
• Alert zijn op warme en koude, roodheid en smetten op de huid
• Alert zijn op slikproblemen
• Communicatie in korte en eenvoudige zinnen

Dwarslaesie

Beschadiging van het ruggenmerg, waardoor er geen zenuwprikkels meer door het 

ruggenmerg worden 

doorgegeven. Dit kan leiden tot 

bewegingsstoornissen en 

verstoring in de zintuigen.

Oorzaken

• Ongeluk
• Trauma
• Duik in ondiep water
• Schot- of steekwonden
• Vergroeiing wervels
• Tumor
• Bloeding in wervelkanaal  

Verschijnselen

De ernst van een dwarslaesie hangt af van twee factoren: de hoogte van de beschadiging, en of de beschadiging compleet of incompleet is.

• Trauma op hoogste halswervel dodelijk -> ademhalingsspieren zijn dan verlamd
• Trauma op lagere halswervels -> tetraplegie of hoge laesie
• Trauma onder halswervels -> verlamming vanaf middel

Verloop

Spinale shockfase

• Autonome regulatie van blaas, darmen en bloedvaten werken niet goed
• paralytische ileus (darmen vallen stil)
• Reflexen werken niet
• Doorbloeding verstoord waardoor warmteregulatie en grote kans op decubitus

Verloop

Latere fase

• Reflexen keren terug
• Snel urineweginfectie -> nier(bekken)ontsteking -> nierinsufficiëntie
• Oedeemvorming
• Grotere kans op trombose door verminderde spanning in de vaatwand
• Botstofwisseling verstoord waardoor: osteoporose, botontkalking, botafzetting

Behandeling

• Snelle start behandeling van belang om complicaties te voorkomen en om kans op goede revalidatie te vergroten
• Zelfredzaamheid is afhankelijk van beheersing van handen en armen
• Hoogstwaarschijnlijk afhankelijk van een rolstoel

Aandachtspunten

• Decubitus preventie (gladde, droge ondergrond, wisselligging)
• Contracturen & trombose voorkomen door ledenmaten passief oefenen
• Longcomplicaties voorkomen door ademhalingsoefeningen
• Eiwitrijke voeding
• Voldoende drinken om steenvorming in urinewegen te voorkomen
• UWI's (bij katheter)
• Vezelrijke voeding en laxeermiddelen om stoelgang te regelen
• Verstoorde zitbalans
• Waarneming van pijn, temperatuur, tast en vibratie is verstoord
• Seksuele beleving ernstig verstoord

Casus mw. Bernards

Maak de casus van mevrouw Bernards in learnbeat:

15 Ziekteleer > 15.7 Ziekten van het zenuwstelsel > D Multipele sclerose > 5&6

Leerdoelen

• Je kunt een multiple sclerose herkennen en de oorzaken, symptomen, onderzoek en behandeling toelichten.
  
• Je kunt volgens het zorgplan zorg verlenen aan zorgvragers met MS.
• Je kunt een dwarslaesie herkennen en de oorzaken, symptomen, onderzoek en behandeling toelichten.
  
• Je kunt volgens het zorgplan zorg verlenen aan zorgvragers met een dwarslaesie.