M&M plastic soep les 2

• Mens & Maatschappij
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Wat zijn de oorzaken van de plastic soep en welke sociale gevolgen heeft dit?

Zeestromen

• Over de hele wereld voel je wind, dit komt door luchtstromen. Deze wind heeft invloed op het water, en er ontstaan verschillende zeestromen.
• Deze zeestromen kennen we als koude en warme zeestroom.
• Door de koude temperatuur kunnen zeestromen ook heel diep plaatsvinden. 
• Koud zeewater houdt meer zout vast en is dus veel zwaarder (en zouter). 

Gyres

De oceaan beweegt constant. Dit heeft drie redenen: 

1.  De rotatie van de aarde.
2. De windrichtingen.
3. De temperatuurschillen in het water.

Door deze bewegingen kan het zijn dat zeestromen soms samenkomen. Dit kan leiden tot draaiende bewegingen in het water. Dit zijn Gyres.

• Een Gyre kan duizenden kilometers doorsnede hebben. 
• Er zijn vijf grote Gyres te vinden.Plastic wat in de oceanen terecht komt, komt vaak in grote aantallen terecht in een van deze Gyres. 
• Hierdoor ontstaat er een enorm groot stuk op de oceaan wat is bedekt met plastic, zowel aan het oppervlak en eronder.

Hotspots

Er zijn veel plekken in oceanen en zeeën waar de concentratie van plastic nog groter is dan in de Gyres. 

Deze plekken worden ook wel hotspots genoemd; hier concentreert zich plastic, maar niet als gevolg van circulerende zeestromen.

Een van deze spots is de middelandse zee. 

Aan de ene kant is er sprake van permanente toevoer van plastic afkomstig van rivieren die in de middelandse zee uitmonden en van kuststeden. 

Kun je nog een reden bedenken? Waar kan het heen? 

Hotspots zijn plekken waar om de een of andere reden concentraties van plastic ontstaan. Buiten de middelandse zee is dat vaak:

1.  baaien waaraan grote steden liggen;
2.  plekken waar rivieren in zee stromen;
3.  aan de kusten waar veel industrie en afvalverwerking ligt;
4.  plekken of eilanden waar verschillende oceaanstromen bij elkaar komen.

Experiment 1; wat blijft drijven?

• Ga in je groepje van 4 of 5 personen bij elkaar zitten.
• Wat heb je nodig?; 

1. Verschillende soorten plastic (bijvoorbeeld een frisdrankfles, shampoofles en een wegwerpbekertje).
   
2.  Teil/emmer met warm water. 
3. Minimaal twee eetlepels zout, afhankelijk van de grootte van de teil/kom. 
4. Schaar.

Dit ga je doen ;

1.  Knip kleine reepjes plastic van elke plastic verpakking.
   
2. Schrijf op welk reepje van welk plastic is.
   
3. Duw nu de reepjes plastic één voor één een paar centimeter onder water. Welke reepjes blijven drijven en welke zinken?
   
4. Doe twee eetlepels zout bij het water. Roer tot het goed is opgelost.
   
5. Het water is nu zout. Wat valt je op? Gaat er ander plastic drijven? Waarom denk je dat het ene plastic wel drijft, en het andere niet? Waarom denk je dat je een verschil ziet bij zout water?

Tip: Als er nog geen verschil te zien is, voeg extra zout toe!

Experiment 2!

• De emmer met plastic ga je nu weer gebruiken
  
• Laat met het voorwerp het water kolken zodat het begint te draaien. 
• Wat is de reactie van het plastic hier op?
  
• Verklaar hoe de reactie kan plaatsvinden.
  
• Is er een link met de plastic soep in de oceanen?
  

Welke sociale gevolgen zijn er?

Visserij, scheepvaart, aquacultuur, toerisme en recreatie worden allemaal negatief beïnvloed door plastic in de oceaan.

Denk bijvoorbeeld maar aan vissers wiens visvangst afneemt doordat er minder vissen zijn!

Tourisme

Denk ook aan de enorme impact die het op tourisme heeft?  

Welke gevolgen heeft het als mensen niet meer naar de mooie stranden komen omdat die vol plastic liggen?

Vaak in dit soort landen rond de oceaan is dit een van de grootste inkomsten.

• Naast economische kosten van plastic vervuiling zijn er ook sociale kosten. Door plastic afval zijn er minder mogelijkheden tot recreatie in kustgebieden. Ook zijn er gezondheidsrisico’s. Scherpe voorwerpen kunnen achterblijven op het strand, of aanspoelen.
• In arme gebieden met slecht afvalbeheer, komen de sociale kosten te liggen op de armere gemeenschappen die in kustgebieden wonen.

https://www.nrc.nl/nieuws/2018/08/28/maksudi-verdient-op-zijn-vuilnisbelt-meer-dan-in-de-fabriek-a1614455