KGT 2 C4.3

• Mens & Maatschappij
• Middelbare school
• vmbo g
• Leerjaar 2

C4.3 Naar een ander soort samenleving

Les 1

Wat gaan we vandaag doen?

• Terugblik C4.2
• Uitleg C4.3 
• Aan de slag 

Driehoekshandel

Oude energiebron

Nieuwe energiebron

Naar de stad 

• Tijd van de burgers en stoommachines (1800 - 1900)
• Boeren in Groot-Britannië gingen nieuwe landbouwmachines gebruiken
• Mensen op het platteland: werkloos
• Zochten werk in de steden
• Steden groeiden: urbanisatie / verstedelijking

Naar de stad

• Vervoer van grondstoffen --> fabrieken / producten --> stadsbewoners: stoomstreinen
• Industriële samenleving 

Steden groeien

• Groot-Britannië rond 1800: eerste land wat industrialiseerde, later volgden andere West-Europese landen en de V.S. 
• Begin industrialisatie Nederland: 1830 
• 1872: nieuwe waterweg in gebruik (verbinding Rotterdam en Noordzee) 
• Aanleg havens 
• Meer werk en dus de groei van Rotterdam 

Wat is de naam van het tijdvak van 1800 tot 1900?

Vanaf welk jaartal kwam in Nederland de industrialisatie op gang?

1. 1800
2. 1872
3. 1830
4. 1850

Aan de slag

• Lezen C4.3 
• Maken opdr. 1 t/m 6 
• Cursustoets 4.3 (Ipad) 

C4.3 Naar een ander soort samenleving

Les 2

Wat gaan we vandaag doen?

• Herhaling vorige les 
• Uitleg C4.3 
• Aan de slag 
• Nakijken

Vorige les..?

Imperialisme

• Meer mensen kochten producten uit fabrieken 
• Er kwam meer vraag naar grondstoffen (rubber, tin, koper, olie)
• Grondstoffen kwamen vaak uit andere werelddelen
• Dit ging makkelijk als het gebied waar ze vandaan kwamen, veroverd was 

Imperialisme

• 1870: Europese industrielanden veroverden grote gebieden in Azie en Afrika 
• Groot-Britannië en Frankrijk
• Imperialisme: het veroveren van gebieden in Azië en Afrika door Europese landen om machtiger en rijker te worden

Imperialisme

• Makkelijke manier om aan grondstoffen te komen
• Nieuwe afzetmarkten: verkoop van producten
• Europeanen voelden zich 'beter' dan andere volken --> beschaving overbrengen op volken in Afrika en Azië

Van kolonialisme naar imperialisme

• In de tijd van de WIC/VOC had Nederland al kolonies met handelsnederzettingen (langs de kust) en plantages in Suriname, de Antillen en Nederlands-indië 
• Eind 19e eeuw kwam er een uitbreiding van de macht buiten Europa
• Overgang van kolonialisme naar imperialisme 

Vakbonden

• Arbeiders verdienden te weinig om hun gezin te onderhouden
• kinderen moesten ook werken 
• Fabrieksarbeid was zwaar
• Werkdagen van 12 uur 
• Gevaarlijk werk 
• Arbeiders waren ontevreden en richtten een vakbond op. 
• Verenigingen die met werkgevers onderhandelden over betere werkomstandigheden

Kinderarbeid

• 1860: meer kritiek op kinderarbeid
• Dokters/onderwijzers legden uit dat het werk ongezond was
• Fabrieksdirecteuren merkten dat zij kinderen beter in dienst konden nemen nadat ze de lagere school hadden afgemaakt 
• Kinderen van 12+ die konden lezen en schrijven kon men beter gebruiken
• Ook kwam er minder werk doordat er machines kwamen 

Aan de slag

• Maken C4.3 opdr. 7 t/m 12 (11 niet)
• Nakijken C4.3 
• Klaar? Cursustoets C4.3 / Leren Kleine Toets (4.2 / 4.3)