7.3 VWO2

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

7.3 VWO 2

Wat gaan we doen vandaag?

- Het 'biologische momentje' van de dag.

- Leerdoelen

- Terugblik vorige lessen

- Nieuwe stof 7.3 

- Nakijken
- Werken aan opdrachten practicumboekje 

Het 'biologische momentje' van de dag:

ls je niet tegen melk kunt, mis je een enzym

Sommige mensen kunnen niet goed tegen lactose, ook wel melksuiker genoemd. Dat komt doordat zij lactase, het enzym om lactose af te breken, missen. Het gevolg daarvan is dat er te veel melksuiker in de darm achterblijft en dit geeft vervelende darmklachten.

Leerdoelen:

Na deze les kun je:

• Verschillende voedingsstoffen en hun functies kunnen benoemen.
  
  - uitgesplitst in brandstoffen, bouwstoffen en beschermende stoffen.
  
• Kun je uitleggen wat gebrekziekten zijn en voorbeelden geven. 
  
• Uitleggen wat aminozuren zijn en wat hun functies in het lichaam zijn. 

Terugblik: Wat hebben we de vorige lessen behandeld?

7.1: Gezond eten

- Eetgewoonten (wordt beïnvloed door???)

- Voedingsmiddelen en 6 voedingsstoffen.

- 4 functies voedingsstoffen.

- Gezond voedsel / schijf van 5.

- Manieren om voedselbederf tegen te gaan.

7.2: Energie

- Energie uit onze brandstof

- Energieverbruik p.p.p.d.

- Energiebalans (gezond BMI),
   ondergewicht, overgewicht

- Gevolgen overgewicht (hart- en vaatziekten)
    + tandbederf. 

Stukje vervolg 7.2 

• Cholesterol aangemaakt door lever - nodig voor aanmaak cellen (in evenwicht)
  
• Teveel vetten via voeding - toename cholesterol in je bloedvaten.
  
• Gevolgen:
  

 - doorgang bloedvaten nauwer (verkalking = atherosclerose)

 - hogere bloeddruk

 - verstopping. Afsterven weefsel (kransslagaders - hartinfarct).

 - diabetes type 2

• Teveel suikers - opgeslagen als vet.
  
• Daarnaast aantasting tanden. Tandbederf of cariës.

Start 7.3

Nieuwe stof

Nieuwe stof 7.3

Brandstoffen

• Functies van voedingstoffen:

Brandstoffen, Bouwstoffen, Beschermende stoffen ( + Reservestoffen).

• Brandstoffen (zie 7.2)
  - hieruit haal je energie.
  - koolhydraten en vetten.
  - Bij teveel of te weinig?
     Onder- of overgewicht.

vervolg 7.3

Bouwstoffen

• Bouwstoffen (eiwit, water, vet, mineralen)
  voor: 
    - Aanmaak nieuwe cellen (o.a. huid/bloed)
       *cellen sterven af/beschadigen
       *groei     
  m.b.v. mineralen = ijzer, calcium en fosfor.
  
    - verlies water uit de cellen.
  
  

Eiwitten en aminozuren

• Eiwitten (opgebouwd uit aminozuren, 20 soorten)
  

- Aminozuren = bouwstenen eiwit, als een lange ketting

- lichaam kan eiwitten afbreken tot aminozuren en eiwitten

   weer opbouwen uit aminozuren.

• Eiwitten gebruikt voor:
  

- opbouw weefsel (spieren uit actine en myosine, zie klas 1)

- alles op de juiste plek houden d.m.v. bindweefsel.

   bindweefsel = structuureiwit (zoals collageen).

- transport van stoffen in bloed zoals hemoglobine.

- regeling processen (vertering, voortplanting etc.)

vervolg 7.3

Beschermende stoffen

• Beschermende stoffen
    (vitaminen en mineralen).
  - beschermen tegen ziektes.
  - aanmaak enzymen.
  - goede werking spieren en zenuwen.

Gebreksziekte

• Bij te weinig vitaminen/mineralen: 
  - Nachtblindheid (vit. A)
     Uitdroging hoornvlies, evt. blind worden.
  - Engelse Ziekte (vit. D)
     Te weinig opname calcium in botten.
     Botten groeien krom.
  - Scheurbuik (vit. C)
     VOC-tijd. Inwendige bloedingen.
  
  
• Kan komen door tekort of te eenzijdig eten of eetstoornis (anorexia/bed/boulimia).

Einde

• Check leerdoel
• Vragen? 
• Werken aan practicumboekje:
  - bespreken practicums
  - opdracht 7 maken. 
  

Leerdoelen:

Kun je nu?

• Verschillende voedingsstoffen en hun functies benoemen?
  - uitgesplitst in brandstoffen, bouwstoffen en beschermende stoffen.
  
  
• Kun je uitleggen wat gebrekziekten zijn en voorbeelden geven?
  
  
• Kun je uitleggen wat aminozuren zijn en wat hun functies in het lichaam zijn?