§5 tussenletters in samenstellingen

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

§5 Spelling 

Tussenletters in samenstelingen

Wat gaan we doen?

• voorkennis --> §4
• §4 Nakijken opdr 4 en 6
• uitleg tussenletters in samenstellingen
• samen oefenen 
• zelfstandig werken

Weglatingsstreepje

Als je een deel van een woord weglaat, mag dat met een weglatingsstreepje.

Let op: 

- als je het eind van het woord weglaat, komt het streepje bij het eerste woord aan het eind, bijv. in- en uitvoer.

- als je het begin van het woord weglaat, komt het streepje aan het begin van het tweede woord, bijv. damesjassen en -jurken.

- laat je een heel woord weg, dan gebruik je geen streepje.

Kies de juiste vorm
Landbouw en Tuinbouw

1. Land- en Tuinbouw
2. Land en tuin- bouw
3. Landbouw en Tuinbouw
4. Land en- tuinbouw

Kies de juiste vorm
Dorpsstraten en dorpspleinen

1. -Straten en dorpspleinen
2. Dorpsstraten en -pleinen
3. Straten en dorpspleinen
4. Dorpsstraten en pleinen

Kies de juiste vorm
Harde broodjes en zachte broodjes

1. Harde en zachte broodjes
2. Broodjes -Zacht en hard
3. Harde- en zachte broodjes
4. Harde Broodjes en zachte -

Lesdoel

Ik kan samenstellingen met en zonder tussenletters correct spellen.

§5 spelling: samenstellingen

Als je twee woorden aan elkaar plakt, maak je een samenstelling:

fiets+tas = fietstas

1. wel of geen tussen -s?

-Als je in een samenstelling een -s hoort, dan schrijf je die ook:

  meningsverschil, Valentijnsdag, onweersbui

-Begint het tweede deel van de samenstelling met een s-klank? -> vervang 

  dat deel door een woord zonder -s klank, bijvoorbeeld feest

  hoofd + stad -> hoofdfeest -> dus: geen tussen -s  -> hoofdstad

  stad + centrum -> stadsfeest -> dus wel tussen -s -> stadscentrum

wel of geen tussen -n?

NIET:

-Als het eerst deel geen meervoud heeft : rijst -> rijstepap

-Als het eerste deel verwijst naar iets waarvan er maar één is:  zon ->     zonnebloem  

-Als het eerste deel zowel een meervoud op -en als op -s heeft: groente ->   groenten/groentes -> groentesoep

-Als het eerste deel geen zelfstandig naamwoord is: armelui, knarsetanden

-Als het eerste deel een versterkt bijvoeglijk naamwoord is: reuzefijn

2. wel of geen tussen -n?

WEL:

-Als het eerst deel van de samenstelling een zelfstandig naamwoord is dat alleen een meervoud op -en heeft: 

paard  ->  paarden  ->  paardenbloem

pan  ->  pannen  ->  pannenkoek

Welk woord is juist gespeld?

1. varkenstal
2. varkensstal

Welk woord is juist gespeld?

1. dorpsgek
2. dorpgek

Welk woord is juist gespeld?

1. maneschijn
2. manenschijn

Welk woord is juist gespeld?

1. krantekop
2. krantenkop

Aan de slag

 blz 256-257

Spelling §5 (tussenletters) : opdr 1 t/m 4