Nederland en Indonesie § I Van VOC tot cultuurstelsel

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 3,4

De koloniale relatie tussen Indonesië en Nederland

De VOC-tijd (1596-1799)

De komende weken:

Indonesië 

 Van VOC tot cultuurstelsel 

  Nederland breidt zijn macht uit  

 Op weg naar onafhankelijkheid 

  Het Indonesisch Nederlands conflict 1945-1948 

Neem elke les naast je werkboek en tekstboek ook een schrift voor aantekeningen en het opschrijven leerdoelen ( = belangrijk!)

Wat weet jij allemaal over
Indonesië?

Wat hebben deze woorden te maken met Nederland en Indonesië?

Kulkas  

Lampu 

Panekuk

  Rebewis

  Apotik

  Atlas

  Asbak

  Agresif   

En deze woorden dan?

Piekeren 

Pienter

  Gladjakker

  Amper

  Soebatten

  Klamboe

  Banjeren   

Leervragen

1. Wat deed de VOC in 

Oost-Indië?

2. Hoe werd Nederlands- Indië bestuurd?

3. Wat betekende het Nederlands bestuur voor de bevolking van Nederlands- indië?

Republiek 

wordt handelscentrum van Europa

Weet je nog ...

De Republiek der 7 Verenigde Nederlanden. Hadden gevochten tegen de koning van Spanje. Zij hadden hem buiten spel gezet en waren met de Regenten (rijke handelaren) een eigen Republiek begonnen.

Specerijen: waarom zo populair?

Erg interessant, meer smaak, langere houdbaarheid, medicijn.
Groeien in Zuidoost-Azië.
Door lange route, met veel tussenhandel zijn specerijen peperduur.

De verschillende handelsroutes vanuit Azië

Europese landen willen zelf winst maken

De Portugezen ontdekken de route naar Azië
Vasco da Gama maakt als eerste Europeaan de zeereis naar India (1498)
Portugezen houden deze Carreira da India strikt geheim. Maar ook Groot-Brittannie is de baas over veel zeeroutes.

Nederlanders willen dat ook!

Spionage!
Jan Huygen van Linschoten reist mee en beschrijft de reis in zijn Itinerario

Molukken

kruidnagel
nootmuskaat
foelie

Nieuw probleem!

• Steeds meer Nederlandse (compagnieën) bedrijven gaan naar Indië varen.

• Hierdoor ontstaat veel concurrentie tussen Nederlanders onderling

• De prijs van de specerijen daalt hierdoor snel, de winst dus ook

Verenigde Oostindische Compagnie (1602)

• Nederlandse regering (Staten-Generaal) grijpt in.

• Compagnieën moeten samengaan in één bedrijf.

• Hierdoor gaan ze concurrentie tegen en kunnen de winsten ook gebruikt worden in de oorlog tegen Spanje

Doel: monopolie (alleenhandel) op de specerijenhandel ten oosten van Kaap de Goede Hoop

Hoe?

• Uitschakelen van concurenten

• Bouwen van handelposten

• Contracten met inheemse vorsten

• Opbouwen van handelsnetwerk in Azië

• Indien nodig: veel geweld

oplossing = 

Verenigde Oostindische Compagnie!

De Staten- Generaal grijpt in. Samenwerking is nodig om concurrentie te verkleinen.

bovendien kan meer winst gebruikt worden in de oorlog tegen Spanje

Hoe?

Uitschakelen van concurenten
d.m.v.

diplomatie (contracten sluiten) en geweld (oorlog voeren)

Jan Pieterszoon Coen

Berucht vanwege het gebruik van geweld;
Vermoorden of verbannen van de bevolking van de Banda-eilanden/
Hongitochten, speciale strafexpedities om smokkelen tegen te gaan.

VOC 17e eeuw ( opgericht in 1602 )

2000 schepen en 30.000 man personeel

o.l.v. de 'Heren XVII'

Eerste multinational van de wereld
De VOC wilde winst maken met de handel op Oost-Indië

VOC 18e eeuw

verloren de monopolypositie
veel zwarte handel
G-B had al stoomschepen en gingen sneller
bestuur weet dat er geen winst meer is maar past de boekhouding aan

1799 - VOC Failliet!!!

1799: Einde VOC

• Engeland krijgt steeds sterkere vloot

• Minder vraag naar producten van de VOC

• Vierde Nederlands-Engelse oorlog (1780-1784)

• Slecht bestuur en corruptie

Na het Failliesement

van de V.O.C. werden de bezittingen van de Nederlandse staat.

Je spreekt sindsdien van de kolonie 

Nederlands Indie.