Paragraaf 12.3: De lever

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Wat gaan we doen?

2e uur:

HAVO:

• Bespreking voorkennisopdracht
• Herhaling paragraaf 12.2: Longventilatie
• Uitleg paragraaf 12.3: De lever
• Zelfstandig bezig met de opdrachten

VWO:

• Practicum opdrachten stengel, wortel en huidmondjes microscopie
• PO opdracht transport in planten
• Klaar? Opdrachten 11.3 of samenvatting 11.3

Als je maximaal uitademt, dus zo ver je kan de lucht uit je longen weg te blazen, blijft er altijd een hoeveelheid lucht achter in de luchtwegen.
Hoe wordt deze hoeveelheid lucht genoemd?
Maak eventueel gebruik van BINAS 83-B

1. ademvolume
2. vitale capaciteit
3. restvolume
4. uitademingsreserve- volume

Inademen

Stap 1

Stap 2

Stap 3

Stap 4

Lucht stroomt naar binnen

Longvolume wordt groter

Borstholte wordt groter

Middenrif beweegt omlaag

Uitademen

Stap 1

Stap 2

Stap 3

Stap 4

Lucht stroomt naar buiten

Longvolume wordt kleiner

Borstholte wordt kleiner

Middenrif ontspant

Paragraaf 12.3: De lever

Korte herhaling

De lever

Check

Huiswerk

In de afbeelding zie je links een geopend huidmondje en rechts een gesloten huidmondje.

Wat is waar over deze afbeelding?

1. Het huidmondje is geopend als er sprake is van turgor in de sluitcellen
2. Bij een tekort aan water zal het huidmondje open staan.
3. Osmose speelt geen rol bij het openen en sluiten van huidmondjes.
4. Bij geopende huidmondjes vindt er uitwisseling plaats van O2 en N2

Waar komt gal uit de galblaas terecht?

1. 12-vingerige darm
2. Dunne darm
3. Blinde darm
4. Dikke darm

nier

long

maag

lever

hart

darm

Juist of onjuist:

Bij een te hoge concentratie glucose in het bloed maakt de lever insuline aan

1. juist
2. onjuist

5.3    De lever

Voorkennisvragen:

1. Welke taken van de lever kun je al benoemen?

2. Hoe heet de ader die van de darmen naar de lever toe loopt?

3. Noem 1 reden waarom de ader van de darmen naar de lever gaat?

Lesdoelen

1. Ik kan de bouw, werking en functies van de lever beschrijven.

2. Ik kan uitleggen hoe het interne milieu min of meer constant wordt gehouden door de lever.

Functies van de lever

Vorming van gal

Homeostase

ammoniak.

o.a. niet essentiele vetzuren.

Overtollige aminozuren afbreken tot ammoniak

De homeostase

De lever voert controle uit op de samenstelling van het bloedplasma.

De lever zet stoffen om en door opslag en uitscheiding van stoffen zorgt het voor het interne mileu.

Emulgeren van vetten

De lever produceert gal

Het bevat onder andere water en galzuren
Opgeslagen in de galblaas
Het emulgeert vetten en oliën

Afbraak van bloedcellen

De lever breekt oude en beschadigde rode bloedcellen af 

Hemoglobine wordt afgebroken, ijzer wordt opgeslagen de rest wordt bilirubine.

Bilirubine wordt via de galwegen uitgescheiden

(geeft de bruine kleur aan de ontlasting)

Koolhydraat stofwisseling

• De lever kan het glucosegehalte in het bloed beïnvloeden
• Door glucose om te zetten naar glycogeen en op te slaan (m.b.v. insuline)
• Of door glycogeen om te zetten naar glucose (m.b.v. glucagon)

Eiwitstofwisseling

De lever produceert eiwitten uit aminozuren die zijn opgenomen in de dunne darm

Het afbreken van overtollige aminozuren:

1. de stikstofgroep wordt afgesplitst en omgezet in ammoniak
2. Ammoniak wordt omgezet in ureum
3. Ureum wordt afgegeven aan het bloed en door de nieren uitgescheden

Vetstofwisseling

Niet essentiële verzuren worden gevormd uit andere vetzuren, aminozuren, of monosachariden zoals glucose.

Een klein deel vet wordt in de lever opgeslagen

Gifstoffen

De lever heeft een ontgiftende werking.

Gifstoffen worden door de lever uit het bloed gehaald

en onwerkzaam gemaakt.

Een deel van de onwerkzaam gemaakte stoffen wordt

door de nieren uitgescheiden.

De bouw van de lever

Een leverlobje is zeshoekig en 1 mm in doorsnee.

Op de hoekpunten van het leverlobje zitten aftakkingen van de leverslagader, de poortader en de galgang.

In het midden zit de aftakking van de leverader

Insuline

Glucagon

Het glucosegehalte in bloedvat 1 is gemiddeld hoger dan dat in 2 en 3.
Het ureumgehalte in bloedvat 2 is gemiddeld hoger dan dat in 1 en 3.

1. 1 = leverader, 2 = leverslagader, 3 = poortader
2. 1 = leverader, 2 = poortader, 3 = leverslagader
3. 1 = poortader, 2 = leverader, 3 = leverslagader
4. 1 = poortader, 2 = leverader, 3 = leverslagader

In de lever wordt glucose omgezet in glycogeen. Het glycogeen wordt opgeslagen en kan na omzetting in glucose aan het bloed worden afgegeven. In de afbeelding zie je een gedeelte van een leverlobje. De sterkste schommelingen van de glucoseconcentratie kunnen plaatsvinden in

1. De leverader
2. De leverslagader
3. De poortader

De lever zet ammoniak om in ureum. In de afbeelding zie je een gedeelte van een leverlobje.

In welk bloedvat tref je de hoogste concentratie ureum aan?

1. De leverader
2. De leverslagader
3. De poortader

Welke opmerking over leverlobjes is juist?
Maak eventueel gebruik van BINAS 82-D

1. Bloed stroomt van de hoeken naar het midden
2. Bloed stroomt van het midden naar de hoekpunten
3. geproduceerd gal wordt afgegeven aan de leverader
4. Galgangen voeren gal AAN

Aan de slag!

HAVO:

Paragraaf 12.3: opdracht 25 t/m 31

Klaar? Oefen op Biologiepagina.nl

Extra verdieping? Examenopdrachten op Biologiepagina.nl

Nabespreking:

• Zijn er nog vragen?

• Hoe vonden jullie de les?

Tot slot:

Schuif je stoel aan

en

Ruim je afval op

Tot de volgende les!