H1 - voorzetselvoorwerp

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Binnen is beginnen

Pak je boek, schrift en etui

Wat gaan we vandaag doen?

- Uitleg bijwoordelijke bepaling en voorzetselvoorwerp.

- Zelf aan de slag met het voorzetselvoorwerp.

- Opdrachten bespreken.

bijwoordelijke bepaling

De bijwoordelijke bepaling (bwb)

Geeft antwoord op vragen als: Wanneer? Hoe? Hoelang? Waar? Waardoor? Waarom? Waarover? Waarvandaan? Wanneer? Waarheen? en is vaak een plaats- of tijdsaanduiding.

Ook woorden als: natuurlijk, niet, wel zeker, absoluut, misschien, waarschijnlijk, vermoedelijk en allicht zijn bijwoordelijke bepalingen.

Bijwoordelijke bepaling

We noemen de bijwoordelijke bepaling ook wel de ‘prullenbak’. Alles wat je overhoudt, noem je een bijwoordelijke bepaling.

De bijwoordelijke bepaling (bwb)

Een bijwoordelijke bepaling begint vaak met een voorzetsel dat letterlijk wordt bedoeld. 

                      Let op: 

                      Niet in alle zinnen komt een bijwoordelijke bepaling voor, maar                                een zin kan ook meerdere bijwoordelijke bepalingen bevatten!

Een bijwoordelijke bepaling kan uit een of meer woorden bestaan.

Zelf aan de slag

Maak opdracht 4 en 5 op blz. 244 en 245

Na 10 minuten bespreken we de opdrachten klassikaal.

Antwoord opdracht 4 zin a

Zin a.

Antwoord opdracht 4 zin b

Zin b.

Na 10 minuten gaan we de opdrachten bespreken.

Antwoord opdracht 4 zin c

Zin c.

Antwoord opdracht 4 zin d

Zin d.

Antwoord opdracht 4 zin e

Zin e.

Antwoord opdracht 4 zin f

Zin f.

Antwoord opdracht 5

1. Ik / zal / in de nabije toekomst / ongetwijfeld / een tijdje / in een woonboot / gaan wonen.

ow = Ik

wg = zal gaan wonen

bwb = in de nabije toekomst

bwb = ongetwijfeld

bwb = een tijdje

bwb = in een woonboot

Antwoord opdracht 5

2. Wanneer / biedt / deze sportclub / alle vrijwilligers / een feestavond / aan / in de nieuwe kantine?

ow = deze sportclub

wg = biedt aan

lv = een feestavond

mv = alle vrijwilligers

bwb = Wanneer

bwb = in de nieuwe kantine

Antwoord opdracht 5

3. Na dit teleurstellende seizoen / zal / PSV / vermoedelijk / de trainer / ontslaan.

ow = PSV

wg = zal ontslaan

lv = de trainer

bwb = Na dit teleurstellende seizoen

bwb = vermoedelijk

Antwoord opdracht 5

4. Waarom / vertellen / agenten / altijd / zulke nare verhalen / aan de verslaggevers?

ow = agenten

wg = vertellen

lv = zulke nare verhalen

mv = aan de verslaggevers

bwb = Waarom

bwb = altijd

Antwoord opdracht 5

5. Vanwege m’n verjaardag / gaf / ik / vandaag / iedereen in de klas / een lekkere Mars.

ow = ik

wg = gaf

lv = een lekkere Mars

mv = iedereen in de klas

bwb = Vanwege m’n verjaardag

bwb = vandaag

Antwoord opdracht 5

6. Wat voor eng insect / heeft / de directeur / eigenlijk / gedood / met dat scherpe nagelschaartje?

ow = de directeur

wg = heeft gedood

lv = Wat voor eng insect

bwb = eigenlijk

bwb = met dat scherpe nagelschaartje

Je kunt / weet nu...

Je kunt zinnen verdelen in zinsdelen (persoonsvorm, onderwerp, werkwoordelijk gezegde, het lijdend voorwerp, het meewerkend voorwerp en de bijwoordelijke bepaling) zodat je goed zinnen kunt formuleren.

Wat gaan we doen?

- Nieuwe theorie: H1 voorzetselvoorwerp (blz. 28)

- Zelf aan de slag met opdrachten

- Opdrachten bespreken

Leerdoelen

Je kent het verschil tussen bijwoordelijke bepaling en een voorzetselvoorwerp.

Je kunt een bijwoordelijke bepaling en een voorzetselvoorwerp benoemen.

Voorkennis:

Wat weet je nog over de bijwoordelijke bepaling?

Theorie:

Bijwoordelijke bepaling en voorzetselvoorwerp

Toepassen 

Oefening(en) over bwb en vzv

Voorzetselvoorwerp (vzv)

- Ik / ben / trots / op m'n zusje.

- Jullie / verlangen / nu al / naar de grote vakantie.

- Die meneer / wacht /op de trein.

Voorzetselvoorwerp

• Een voorzetselvoorwerp begint altijd met een voorzetsel.
  
• Een voorzetselvoorwerp komt voor bij werkwoorden met een vast voorzetsel (luisteren naar, rekenen op, delen door, geven om).
• Het voorzetsel verbindt het voorzetselvoorwerp met het gezegde.

Bijvoorbeeld

 Ik ben niet tevreden met deze computer.

(tevreden zijn met)

Voorzetselvoorwerp

-Het voorzetselvoorwerp is een zinsdeel. 

-Een voorzetselvoorwerp komt voor bij een werkwoord met een vast voorzetsel. 

-Een voorzetselvoorwerp komt voor als er sprake is van een figuurlijke betekenis.

-Niet in elke zin komt een vzv voor. 

bijwoordelijke bepaling versus voorzetselvoorwerp 

De bwb en het vv beginnen beide (vaak) met een voorzetsel. Wat is dan het verschil?

bwb -> geeft vaak een plaats- en tijdsaanduiding aan. Het voorzetsel heeft een letterlijke betekenis.

Vb. De kinderen spelen op het schoolplein.

bijwoordelijke bepaling versus voorzetselvoorwerp 

De bwb en het vv beginnen beide (vaak) met een voorzetsel. Wat is dan het verschil?

vv -> dit zinsdeel begint ALTIJD met een voorzetsel en heeft een figuurlijke betekenis.

Vb. Zij wacht op de trein. 

Zelf aan de slag 

Maak opdracht 1, 2, 3 en 4 op blz. 28 en 29

Over 12 min. bespreken we de opdrachten klassikaal.

Klaar? Dan pak je je leesboek en ga je lezen.

Antwoorden opdracht 1 - blz. 28

1. De meeste kleine kinderen / luisteren / graag / naar traditionele sprookjes.

pv = luisteren

ow = De meeste kleine kinderen

wg = luisteren

vv = naar traditionele sprookjes

2. Op de Olympische Spelen / twijfelde / Bolt / nooit / aan zijn winst op de 100 meter.

pv = twijfelde

ow = Bolt

wg = twijfelde

vv = aan zijn winst op de 100 meter

Antwoorden opdracht 1 - blz. 28

3. De agent / heeft / zich / behoorlijk / geërgerd / aan de grote mond van de arrestant.

pv = heeft

ow = De agent

wg = heeft zich geërgerd

vv = aan de grote mond van de arrestant

4. Wie van jullie / keek / het meeste / uit / naar de eerste schooldag?

pv = keek

ow = Wie van jullie

wg = keek uit

vv = naar de eerste schooldag

Antwoorden opdracht 1 - blz. 28

5. In de polder / waarschuwen / verkeersborden / voor overstekende otters.

pv = waarschuwen

ow = verkeersborden

wg = waarschuwen

vv = voor overstekende otters

6. Meestal / zullen / leerlingen / uitgaan / van de eerlijkheid van de docent.

pv = zullen

ow = leerlingen

wg = zullen uitgaan

vv = van de eerlijkheid van de docent

Antwoorden opdracht 2 - blz. 29

1. vv

2. geen vv; met haar rode handtas is een bwb

3. geen vv; aan de rekstok is een bwb

4. vv

5. geen vv; op het perron is een bwb

6. vv

Antwoorden opdracht 3 - blz. 29

- Ga jij altijd lopend naar school?                                              -> bwb

- Sary is benieuwd naar haar verjaardagscadeau.           -> vv

- Freek springt graag van de brug het water in.                -> bwb

- Veel mensen genieten erg van hun pensioen.               -> vv

- ’s Avonds maakt Aline een wandeling over de dijk.      -> bwb 

- Heb jij al nagedacht over deze kwestie?                           -> vv

Antwoorden opdracht 4 - blz. 29

(1) Op de middelbare school (bwb) leer je méér dan alleen Franse woordjes en de geschiedenis van de mensheid. (2) Je (ow) leert er ook je problemen oplossen. (3) Maar hoe pakken leraren dat (lv) aan? (4) Een school in Arkansas (VS) (ow) bedacht een behoorlijk drastische maatregel...

Antwoorden opdracht 4 - blz. 29

(5) Op de deur van de jongensschool (bwb) hangt sinds vorige week een briefje met een stopteken (ow): (6) 'Komt u een lunchpakket, boeken, huiswerk, schoolspullen enzovoorts brengen (komt brengen = wg)? Draai dan om en verlaat dit gebouw. (7) Uw zoon leert dan (bwb) zijn problemen zelf oplossen.'

Antwoorden opdracht 4 - blz. 29

(8) Veel mensen (ow) vinden dit een uitstekende regel. (9) Anderen vinden het (lv) onzin. Ze zeggen: (10) 'Je hoeft je kind geen honger te laten lijden (hoeft te laten lijden = wg). (11) Je hoeft hem ook niet te laten bedelen om zijn lunch (vv). (12) Huiswerk en boeken zijn echter (bwb) een ander verhaal.' (13) Zouden leraren zich in dat laatste (vv) ook kunnen vinden?

Maak de vragen in LessonUp.

Kies voor de les: Nederlands -> Spelling -> 

H1 voorzetselvoorwerp

2. Hoe vind je een voorzetselvoorwerp ?

1. 1. noteer pv, ow en wg 2. is er een ww met een vast voorzetsel ? 3. het voorzetsel wordt letterlijk gebruikt 4. het zinsdeel begint met een vast voorzetsel
2. 1. noteer pv, ow en wg 2. is er een ww zonder een vast voorzetsel ? 3. het voorzetsel wordt figuurlijk gebruikt 4. het zinsdeel begint niet met een vast voorzetsel
3. 1. noteer pv, ow en wg 2. is er een ww met een vast voorzetsel ? 3. het voorzetsel wordt figuurlijk gebruikt 4. het zinsdeel begint met een vast voorzetsel
4. 1. noteer pv ,ow en wg 2. is er een ww zonder een vast voorzetsel ? 3. het voorzetsel letterlijk gebruikt 4. het zinsdeel begint met een vast voorzetsel

Bij een bijwoordelijke bepaling

1. wordt het voorzetsel figuurlijk gebruikt
2. wordt het voorzetsel letterlijk gebruikt

Het voorzetselvoorwerp

1. is een zinsdeel
2. is een woord

Bij het voorzetselvoorwerp

1. wordt het voorzetsel figuurlijk gebruikt
2. wordt het voorzetsel letterlijk gebruikt

Wat is het voorzetselvoorwerp?
Er staat een brandweerauto voor ons huis.

1. staat voor
2. voor ons huis
3. ons huis
4. is er niet

Je kunt / weet nu...

... het voorzetselvoorwerp in een zin vinden. En je kunt onderscheid maken tussen de bijwoordelijke bepaling en het voorzetselvoorwerp.