4.2 Oorzaken van conflicten

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Wat weet je nog van de vorige les: wat betekent separatisme?

1. De wens van het volk om zich van een staat te scheiden
2. De wens van het volk om invloed te hebben in een land
3. De wens van het volk om te bepalen welke religie er is in een land

Wat weet je nog van de vorige les: wat is een voorbeeld van een intern conflict?

1. De strijd tussen Pakistan en India
2. De opstanden in Catalonië
3. De strijd tegen ISIS
4. WO II

Territorium

Separatisme

Geinternationaliseerd conflict

Binnenlands conflict

Sinds de dekolonisatie strijden bevolkingsgroepen met elkaar

Een lange strijd leidde tot de afscheiding v an Zuid-Sudan

Is er eenreden waarom de Koerden geen eigen land hebben?

Al vanaf 2011 zijn Amerikaanse troepen aanwezig in Syrië

Wat hoort bij wat?        

Internationaal conflict

Burgeroorlog

Regionaal conflict

Amerika valt Noord-Korea aan

IS is actief in Irak en Syrië

In Libië probeert men de regering om te leggen

Rusland verovert een deel van Georgië

In Colombia schiet het leger op demonstranten

De Mexicaanse drugsoorlog leidt tot spanningen in Texas

Oorlog in een buurland heeft invloed over de grens. Hier zijn dan ook meerdere landen bij betrokken.

Oorlog binnen één land, soms ook tegen de regering.

Oorlogen tussen landen. Soms twee, soms wat meer. Regering tegen regering!

Paragraaf 4.1

Ik heb extra uitleg nodig over:Strijdtoneel

Ik heb extra uitleg nodig over:Hoe trek je een grens

Ik heb extra uitleg nodig over:Grenzen ter discussie

Ik heb extra uitleg nodig over de hele paragraaf

Ik denk er even over na en kom er volgende week op terug

Ik begrijp de hele paragraaf

4.2 Oorzaken van conflicten

3 vwo

Lesdoelen 

• Je weet welke oorzaken van conflicten er zijn
• Je begrijpt het verband tussen het uitbreken van conflicten, het tot stand brengen van vrede en de rol van de overheid daarin
• Je kunt in een conflict de verschillende partijen en hun standpunten onderscheiden en tegen elkaar afwegen  

In groepjes van 3 aan de slag

• Maak een MindMap op A3- formaatmet daarop de drie oorzaken (economisch, politiek, demografisch/sociaal-cultureel)
• Benoem voor iedere oorzaak twee voorbeelden van conflicten. Probeer voorbeelden buiten het boek te bedenken, gebruik eventueel het internet.
• Ga per oorzaak in op de betekenis van de begrippen die vernoemd worden
• Bekijk bron 10: Fragile States Index. Benoem voor iedere kleur uit de legenda een land als voorbeeld. Ga bij het land waar de situatie 'alarmerend' is, in op de volgende vragen:             

1. Waarom is de situatie alarmerend? 
2. Aan welke van de acht gouden regels voldoet dit land niet? 
3. Zoek een recent nieuwsartikel van dit land, schrijf de kop van het artikel bij de MindMap

"Territoriale" oorzaken

• Verschillende landen ervaren de grenzen na de dekolonisatie als onrechtvaardig (bijv. Arabische wereld)

• Of vanwege achterstelling of onderdrukking vechten minderheden voor eigen territorium en onafhankelijkheid  (separatisme)

Economische oorzaken

• Olie is net als goud een natuurlijke hulpbron. Opbrengst is vaak oneerlijk verdeelt. Sommige gebieden zijn rijk aan grondstoffen, maar profiteren hier niet van. 

• Dit heet: paradox van overvloed

• In gebieden waar sprake is van een paradox van overvloed is de kans op een conflict zeer groot

Paradox van de overvloed

''Dat in een land met veel grondstoffen de kans op gewapende conflicten veel groter is dan een land zonder rijkdommen''

Wordt ook wel ''resource curse'' genoemd

Paradox van de overvloed

Oliewinning in Nigeria

https:

Lees het artikel en beantwoord de vragen:

1) Waar ging de rechtzaak over?

2) Waarom is dit een groot probleem voor Nigeria? 

3) Wat kan een reden zijn voor de mensen in Nigeria om de leidingen te saboteren?

4) Vind je het goed dat Shell een boete moet betalen?

Klaar? Maak alvast opdracht 2 in je werkboek

Demografische oorzaken

• 'Jeugdbult': een groot aandeel van 15-29 jarige in de bevolking.

• Geschoolde, jonge bevolking zonder werk zorgt voor extra onrust en opstand

Wat maakt de combinatie van deze leeftijdsopbouw en werkloosheid zo explosief?

Culturele oorzaken of de rol van de overheid​

Is religie een oorzaak van conflicten? ​ NEE !

Maar wat dan wel? 

• Oneerlijke verdeling van de macht
• Gevoel van achterstelling ​
•  Armoede​
  
•  Dictatuur of Fragile (failed) State

Soennieten

De soennieten meenden dat de meest bekwame man onder de volgelingen van Mohammed hen moest leiden

Sjiietten

De sjiieten vonden dat zijn schoonzoon en neef Ali dat moest doen.

Rol van de overheid

• In conflictgebieden is vaak dictatuur (= de macht in een land bij een persoon of groep), zoals in Noord-Korea en Iran.
  

• Soms is er ook sprake van een fragile state, een zeer zwakke staat, zoals Centraal-Afrikaanse Republiek. In deze landen heeft de overheid vrijwel geen controle en is er veel corruptie en economische chaos.

Voorwaarden voor vrede

8x gouden regels!

Oorzaken van conflicten

In §4.1 heb je geleerd dat een conflict  zich kan afspelen binnen een land, maar ook tussen verschillende landen. 

Een conflict heeft zelden één oorzaken, vaak is er sprake van meerdere oorzaken.  

Onherbergzame gebieden zijn soms rijk aan grondstoffen. Het probleem is dat mensen die in deze gebieden wonen hier niet van profiteren. De winning van grondstoffen leidt vaak tot grote ecologische problemen. Leg uit waarom in deze gebieden wel of geen grote kans is op conflicten.

Waar gaat het geld naartoe dat wordt verdient met delfstoffen (natuurlijke hulpbronnen)

1. Het gebied waar het wordt gevonden
2. Het bedrijf dat de delfstoffen wint
3. Eerlijk verdeeld tussen beide partijen

Omschrijf in je eigen woorden wat bedoeld wordt met 'de paradox van overvloed' (in de context van deze paragraaf)

1. Welke oorzaken zijn er genoemd voor het conflict tussen Iran en Saudi-Arabië?
2. Tot welke van de 4 oorzaken in §4.2 behoren de redenen genoemd bij 1.

Wat valt je op aan deze kaart?

Waar denk je dat eerder een conflict voorkomt?

1. Dictatuur
2. Democratie
3. Gelijk

Waarom is Peru een fragile state terwijl dit land wel een democratie is?

Paragraaf 4.2

Ik heb extra uitleg nodig over: Economische oorzaken

Ik heb extra uitleg nodig over: Culturele en demografische oorzaken

Ik heb extra uitleg nodig over: De rol van de overheid

Ik heb extra uitleg nodig over de hele paragraaf

Ik denk er even over na en kom er volgende week op terug

Ik begrijp de hele paragraaf

Studieplanner

Maak de opdrachten van §4.2 en controleer je antwoorden zelf.