lever (les 25 maart 2021)

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Dag lieve H5-leerlingen!

Vandaag een ouderwetse theorieles, maar wel met LessonUp natuurlijk.

We gaan de LEVER even in de herhaling gooien.

Eens kijken wat jullie daar nog van weten! 

Pak gerust je BINAS erbij. En daar gaan we dan!

Wat weet je van de
(functie van de) lever?

nierader

leverslagader

halsader

leverader

halsslagader

nierslagader

Leverader

Leverslagader

Poortader

Veel ureum

weinig ureum

Geen ureum

De lever

• De lever heef die rare ader er aan vast: De poortader
• Die vervoert zuurstofarm bloed, en voedingsstoffen naar de lever
• Ook is er een leverslagader, en leverader

Poortader

De lever heeft drie bloedvaten:

- de leverslagader (van aorta naar lever)

- De leverader (van de lever naar de holle ader)

- De poortader (van hele maag-darmstelsel naar de lever)

Bouw van de lever

• Levercellen in groepjes: leverlobjes.
• Elk leverlobje heeft aftakking van beide bloedvaten.
  
  
• Glucose, vetten en eiwitten, aminozuren en ureum vanuit de lever naar de leverader.

Hoe ziet de lever eruit?

Zeshoekig leverlobjes
1mm afmeting
Galgangen
Afvoer geproduceerde gal
Tak van de leverader
Onderste holle ader
De levercellen wisselen stoffen

Zuurstof gaat hier de lever in

Veel voedingsstoffen komen de lever binnen

Bloed stroomt de lever uit

Poortader

Leverader

Leverslagader

Wat is geen functie van de lever

1. Gal opslaan
2. Gal maken
3. Ontgiften
4. Afvalstoffen uit je bloed halen

Functie 1 suikerstofwisseling

Houdt glucosegehalte (bloedsuikerspiegel) constant in bloed 

Glucose ontstaat na splitsing van koolhydraten/zetmeel

De lever kan:

Glucose omzetten tot glycogeen  (o.i.v.  insuline)

Glycogeen omzetten tot glucose  ( o.i.v. glucagon )

Glycogeen is opslagvorm van  glucose in de lever (en spieren)

Functie 2 vetstofwisseling

Lever bouwt lichaamsvetten op uit glycerol + vetzuren

Vetzuren haal je uit het voedsel

Lever kan zelf ook vetzuren maken uit : enkelvoudige suikers (glucose) en aminozuren

Lever vormt cholesterol

functie 3: eiwitstofwisseling

Uit aminozuren (aanvoer via poortader) worden nieuwe eiwitten opgebouwd

(bijv. voor bloedplasma nl : albumine, globulinen (stolling) en fibrinogeen)

Opbouw van enzymen (zijn ook eiwitten!) werkzaam in de lever

Overtollige aminozuren omgezet tot 'glucose' en verbrand (dissimilatie, levert energie)

Bij deze omzetting aminogroepen vrij : giftige ammoniak en dit wordt dan de afvalstof ureum.

Ureum wordt uitgescheiden door nieren

Functie 4 ontgifting

lever breekt veel stoffen af:

- nodig voor grondstofgebruik 

- overtollige stoffen  

-  giftige stoffen  (alcohol, medicijnen)

- ook opslag van niet-afbreekbare stoffen (kwik)

Hieronder zie je organen uit het menselijk lichaam en de bijbehorende functies. Verbindt het juiste orgaan met de functie

afgifte van warmte

afgifte van urine

opslag van vet

opslaan van glycogeen

uitscheiden van ureum

huid

lever

nieren

pijpbeenderen

urineblaas

Dat je dik wordt van veel patat met mayo is bekend. Kun je ook dik worden van het eten van veel eiwitten (bijv. veel mager vlees, eieren, melk, kwark, etc.)?

1. Nee, eiwitten zijn bouwstoffen, geen brandstoffen
2. Nee, overtollige eiwitten kunnen niet worden opgeslagen
3. Ja, eiwitten kunnen ook worden omgezet in vet
4. Ja, overtollige eiwitten leveren ook energie, net als glucose of vet

Sommige mensen houden van het eten van lever(worst). Waarom is het verstandig om juist hiervan niet teveel te eten?

Examenvraag
Bilirubine is een afvalstof die in de lever ontstaat bij de afbraak van rode bloedcellen. Bilirubine wordt samen met gal afgevoerd naar het verteringskanaal. Een deel van de bilirubine komt uiteindelijk in de ontlasting terecht. Bij sommige mensen kan bilirubine niet goed vanuit de lever naar het verteringskanaal afgevoerd worden. Een deel van deze stof komt dan in het bloed terecht.

Geef de naam van het bloedvat dat bloed met bilirubine uit de lever afvoert.

Vervolg bilirubine-vraag: Wat is voor een persoon het gevolg van het niet via de ontlasting uitscheiden van bilirubine?

1. De huid en oogwit van deze persoon wordt gelig
2. De ontlasting van deze persoon wordt heel donker van kleur
3. Deze persoon kan geen nieuwe rode bloedcellen maken
4. Deze persoon loopt kans op galstenen

examenvraag (inleiding, vraag op volgende dia)

Dina heeft CVID. Door deze ziekte maakt haar lichaam onvoldoende antistoffen. Voordat de ziekte bij haar werd ontdekt, liep ze vaak infecties op. Regelmatig moest ze antibiotica gebruiken om deze infectieziekten te bestrijden.

Inentingen leveren bij Dina geen goede immuniteit op. Daarom krijgt ze eenmaal per maand antistoffen uit donorbloed toegediend.

1. Hoe worden ziekten bestreden door het gebruik van antibiotica?
2. Is het toedienen van antistoffen aan Dina actieve immunisatie of is het passieve immunisatie?.

Is de eigenschap (zwart) dominant of recessief?

1. De eigenschap (zwart) is dominant
2. De eigenschap (zwart) is recessief
3. Te weinig informatie

Kan de eigenschap (zwart) X-chromosomaal zijn of niet?

1. Ja, dat zou kunnen
2. Nee, dat kan niet
3. Te weinig informatie

Hoe ging deze les? 

😒🙁😐🙂😃

Wat zou je een volgende les graag behandeld zien?