Documenteren, bronnen en APA

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Uitleg betrouwbaarheid, APA en documenteren

Doelen van de les

• Je weet wat documenteren is.
• Je weet welke stappen je moet zetten om te documenteren.
• Je weet wat betrouwbare bronnen zijn.
• Je bent op de hoogte van de APA-richtlijnen. 

Wat is documenteren?

Op school, maar zeker op het HBO, krijg je grote schrijfopdrachten. Voordat je een onderzoek schrijft, verzamel je de nodige informatie. Dit noem je ‘documenteren’. Ook voor je eindopdracht, het schrijven van een uiteenzetting, beschouwing of betoog, maak je een documentatiemap. 

Stap 1: documentatievragen opstellen

Voordat je kunt gaan schrijven moet je eerst onderzoek doen. Onderzoek begint met een goede vraagstelling. Wat wil je precies weten? Als je weet wat je wil onderzoeken, kun je gericht op zoek naar informatie. Stel bij voorkeur vier of vijf vragen op. 

Denk hierbij aan open vragen en de 5 W's en de H.

Stap 2: Zoek en selecteer bronnen

De volgende stap is dat je bronnen zoekt die antwoord (kunnen) geven op jouw vragen:

 Zoek op Google.nl naar bruikbare artikelen & websites. Gebruik hiervoor zoektermen, een of twee woorden. Klik niet alleen op de eerste hit maar kijk ook verder.

Beantwoord per bron de volgende vragen:

- Waar komt deze bron vandaan? Gaat het om een krant, magazine, website, etc. Is deze betrouwbaar of is deze bv vooral gericht op sensatienieuws?

- Wat is het doel van de auteur? Is de bron overwegend informerend, opiniërend of betogend?

- Is deze bron bruikbaar voor de door jou gekozen vraagstelling?

Betrouwbaarheid bronnen

• Auteur en organisatie
• Inhoud
• Doel
• Actualiteit
• Eenzijdigheid

Er volgen een paar vragen...

De Europese Unie eist Oost-Europese winnaars bij het Songfestival.
Bron: OranjeOffensief

1. Waarschijnlijk waar
2. Misschien waar
3. Waarschijnlijk niet waar

OranjeOffensief is niet (heel) bekend en aan de naam is te zien wat het waarschijnlijke standpunt van de maker(s) is: zeer waarschijnlijk tegen de EU.

Forum voor Democratie zal niet meedoen aan de volgende verkiezingen.

Bron: PowNews

1. Waarschijnlijk waar
2. Misschien waar
3. Waarschijnlijk niet waar

PowNews is niet onbetrouwbaar, maar stelt de toestand vaak wat erger voor dan die is.

Er worden steeds meer meisjes geboren in China.
Bron: RTL nieuws

1. Waarschijnlijk waar
2. Misschien waar
3. Waarschijnlijk niet waar

RTL-nieuws is een doorgaans betrouwbare bron.

De Russische verkiezingen verlopen eerlijker dan die in menig ander Europees land.
Bron: lieverrooddandood

1. Waarschijnlijk waar
2. Misschien waar
3. Waarschijnlijk niet waar

lieverrooddandood is niet (heel) bekend en aan de naam is te zien wat het waarschijnlijke standpunt van de maker(s) is: pro-Rusland (‘liever rood dan dood’ was het motto van linkse mensen die tijdens de Koude Oorlog liever onder het communisme wilden leven dan in een (kern)oorlog belanden).

Nederlanders besteden gemiddeld twee uur per dag aan sociale media.
Bron: Trouw

1. Waarschijnlijk waar
2. Misschien waar
3. Waarschijnlijk niet waar

Trouw is een doorgaans betrouwbare bron.

Stap 3: Antwoorden markeren

Wanneer je jouw bronnen hebt geselecteerd, ga je op zoek naar antwoorden op je onderzoeksvragen. Markeer de antwoorden in de teksten. Gebruik per vraag een andere kleur.

 

Als het goed is, geeft een bron antwoord op enkele van je vragen. Hij hoeft zeker niet antwoord te geven op alle vragen. Alleen als een bron niet of nauwelijks bruikbare informatie bevat, vervang je deze.

Stap 4: Overzicht maken

Maak een overzicht van alle antwoorden per vraag. Neem de antwoorden niet letterlijk over uit de tekst. Je wil de antwoorden op zichzelf kunnen begrijpen en niet zoals ze geformuleerd zijn in de tekst. Vat de antwoorden dus kort samen in eigen woorden. Noteer tussen haakjes het nummer van de bron.

Zoek drie bronnen met betrouwbare informatie over het Coronavirus.

In mijn verslag neem ik bijna letterlijk de tekst over van iemand anders. Ik vermeld geen bron.  

1. Plagiaat
2. Geen plagiaat

In mijn verslag neem ik bijna letterlijk de tekst over van iemand anders. Ik vermeld de bron in de bronnenlijst.  

1. Plagiaat
2. Geen plagiaat

In mijn verslag ik neem ik bijna letterlijk de tekst over van iemand anders. Ik geef aan dat het een citaat is en vermeld de bron in de bronnenlijst.  

1. Plagiaat
2. Geen plagiaat

.

Ik vertaal de tekst uit een andere taal. Ik vermeld geen bron.

1. Plagiaat
2. Geen plagiaat

Ik leg in mijn eigen woorden uit wat ik in een andere tekst gevonden heb. Ik kies daarvoor andere woorden en gebruik een andere zinsbouw. Ik verwijs in de tekst en ik vermeld de bron. 

1. Plagiaat
2. Geen plagiaat

Ik gebruik een afbeelding van een website. Ik vermeld geen bron. 

1. Plagiaat
2. Geen plagiaat

Ik laat een van mijn ouders een hoofdstuk van mijn verslag schrijven. 

1. Plagiaat
2. Geen plagiaat

Kijk in het boekje voor voorbeelden.