Didactiek C20 P7W6 - woordenschat (4 takt)

• Didactiek
• MBO
• Studiejaar 2

Didactiek P7W6: "Woordenschat"

P7W6 : "Woordenschat"

Programma

1. Start + herhaling
2. Theorie 3.5
3. Uitleg eindopdracht P7W6
4. Pauze 
5. Aan de slag
6. Afronding 

Doel

1. De student weet hoe de ontwikkeling van het woordgeheugen verloopt
2. De student kent het model wat veelal wordt gebruikt bij woordenschatonderwijs : de viertakt van M. Verhallen
3. De student kan de 4 stappen van het viertaktmodel toepassen in een lesvoorbereiding voor de eigen stagegroep.

www.nederlandsetaaltest.nl

Hoe vaak moet een (onbekend) woord worden herhaald wil het beklijven?

1. 2-3
2. 4-5
3. 6-7
4. 8-9

3.4 Woordenschat

Waarom woordenschat expliciet aanbieden?

• Nieuwe woorden -  woordgeheugen ->  lange termijn geheugen
  
• Vanaf 2 jaar - woorden meerdere concepten (kinderstoel)

• Vanaf 3 jaar - relaties tussen woorden
• Netwerken in het woordgeheugen 

Waar doen kinderen allemaal woorden (en kennis) op?

Verschillen (NT2 en talige omgeving)

Niveauverschillen in taal, opleidingsniveau, interesses

• Onderschat achtergrondkennis en geletterde omgeving niet!
• Denk aan naschoolse activiteiten (musea) & journaal e.d.
• Lezen (en luisteren) ---> groot effect

Kijktip: Klasse NPO 1 - ma avond - waar je wieg staat

Diepere woordenschat

Netwerken op het gebied van:

1. Betekenis (stoel - bank)
2. Vorm (huis - muis)
3. Synoniem (wand - handschoen)
4. Categorie (peer - appel)
5. Ervaring (kermis - muziek)

Zie boek

3.4 De viertakt - didactisch model

Didactisch model

1. Voorbewerken
   
2. Semantiseren -> 4 uitjes
3. Consolideren
   
4. Controleren
   

Wat weet je hier al van?

Stap 1. Voorbewerken: 

Zorg dat het brein voor dat onderwerp wordt aangesproken, zodat verbinding met al bekende woorden bij dit onderwerp straks gemakkelijker gemaakt kunnen worden. Introduceer een woord aan de hand van een grapje, een anekdote, een voorwerp enzovoort

Stap 2. semantiseren

Uitproberen: doordat kinderen actief met het woord aan de slag gaan wordt het gekoppeld aan het netwerk dat zij al beheersen. Er wordt zelfs gezegd dat de opslag van het woord pas in deze fase plaatsvindt, maar dat wordt niet door ieder onderzoek zichtbaar bevestigd.

Stel een vraag waarbij het woord actief wordt gebruik en er verbinding wordt gemaakt met hun eigen ideeën en ervaringen.

Semantiseren in de praktijk 7 min!!

Uitbeelden: gebaren, aanwijzen, voordoen, uitspelen, laten ervaren

Uitleggen: vertellen, verduidelijken

Uitbreiden: koppelen aan andere woorden die betekenisverbindingen hebben met het woord

Uitproberen: basiskennis opbouwen aan de hand van een interactieve activiteit. Stel een actieve verwerkingsvraag

Stap 3. Consolideren

Ga door met consolideren totdat de kinderen het woord kennen

Veel, gevarieerd en speels herhalen (7 keer)

Bij het consolideren zijn de woorden zichtbaar in de klas aanwezig

Gebruik korte en snelle werkvormen om de woorden te oefenen

Stap 4. Controleren. 

Houd oren en ogen open om te zien in hoeverre leerlingen de woorden begrijpen (controleren van de passieve woordkennis) en kunnen gebruiken (controleren van actieve woordkennis).

Geef kinderen kleine opdrachtjes tussendoor.

Verwerk de woorden in een toneelstuk voor de weeksluiting.

Taalmethodes voorzien wellicht van een toetsonderdeel. 

Voorbewerken

Introduceer a.d.h.v.

• grapje of anekdote
• voorwerp
• toneelstukje
• filmpje

Wat is belangrijk?

Hoe deed de leerkracht van Amsteltaal dat? 

Hoe zou jij dit doen bij een woord van een grafisch model?

Bron: Logo 3000

Zorg dat het brein voor dat onderwerp wordt aangesproken, zodat verbinding met al bekende woorden bij dit onderwerp straks gemakkelijker gemaakt kunnen worden.

Semantiseren

• Uitbeelden
• Uitleggen
• Uitbreiden
• Uitproberen

Hoe zou je de uitjes bij de woorden uit de spin toepassen? Schrijf het op.

Bron: Logo 3000

Uitbeelden: gebaren, aanwijzen, voordoen, uitspelen, laten ervaren

Uitleggen: vertellen, verduidelijken

Uitbreiden: koppelen aan andere woorden die betekenisverbindingen hebben met het woord

Uitproberen: basiskennis opbouwen aan de hand van een interactieve activiteit. Stel een actieve verwerkingsvraag

Non-verbaal

Een voorwerp laten zien

Essentiële kenmerken laten ervaren

Een begrip voordoen of uitbeelden

Verbaal

Een omschrijving geven

Onderbrengen bij een klasse

Een voorbeeld geven

Verwoorden van essentiële kenmerken

Relateren aan al aanwezige begrippen

Een synoniem geven

Een tegenstelling geven

Vertalen in eigen taal

Welk model is dit?

1. De spin/ woordweb
2. De woordkast
3. De woordtrap
4. De paraplu

Welk model is dit?

1. De spin/ woordweb
2. De woordkast
3. De woordtrap
4. De paraplu

Consolideren (en controleren)

• Herhaal veel, gevarieerd en speels (7 keer) 
• Woorden zichtbaar in de klas
• Zet korte en snelle werkvormen in om te oefenen met de woorden

Tips Weerwoord Kentalis

Welke ideeën hebben jullie?

Als ze straks zelf niet met ideetjes komen: 

In het rijgverhaal vult iedereen een zin aan. Als iedereen geweest is moeten de vijf woorden in de goede context aan bod zijn geweest. Je krijgt de leukste verhalen!

Ik heb duidelijk meegegeven dat de consolideeroefeningen moeten verlopen van passief naar actief. Eerste aanbod alleen een passieve verwerkingsopdracht.

(Beeld)woordenboek

Een woordenhoek door kinderen gemaakt

Spellen

Rijgverhaal

Verboden woord

Viervragenspel

Hints

Mix en koppel

Eindopdracht 2

Lessuggestie 4: Interactief voorlezen

Video leraar 24 : interactief voorlezen

https://www.leraar24.nl/interactief-voorlezen/

Laat studenten (eventueel voor de volgende les) het voorlezen van een prentenboek voorbereiden. Ze gaan voorlezen op een interactieve manier.

De volgende les lezen enkele studenten voor en medestudenten geven feedback aan de hand van de soorten vragen die gesteld worden (zie bijlage 1).

Eindopdracht P7W6 : les en poster maken

Zoek enkele woorden (die bij elkaar horen) uit de Bak-, VMBO-lijst of Woeste Willem. Bedenk in tweetallen een lesactiviteit volgens de Viertakt. Je mag modellen gebruiken. Teken het uit op A3. 

1. Voorbewerken. Wat gebruik je?
2. Semantiseren. Hoe leg je het uit?

• Uitbeelden
• Uitleggen
• Uitbreiden
• Uitproberen

3. Consolideren. Wat gebruik je om in te oefenen?

Wat neem je mee van deze les ?

Didactiek P7W6 -