Intro woordenschat

• Vakdidactiek Nederlands
• Hoger onderwijs

Woordenschat

Wat is het doel van deze oefening?

• Kennis over woordenschat opdoen
• Leren waarom werken aan woordenschat belangrijk is
• Bekijken hoe kinderen woorden leren

Wat is dit?

Geen idee hoe je dit toestel noemt?

Dat is heel normaal: dit woord kom je niet vaak tegen.

Duid de woeler aan.

1. nummer 3
2. nummer 4
3. nummer 5
4. nummer 6

Makkelijker dan de eerste vraag? 

Dat is logisch:

nu moet je het woord niet opdiepen uit je geheugen, je gebruikt je receptieve kennis. Je ziet het voorwerp en linkt het aan een van de woorden die je aangeboden krijgt.

Wat is dit?
Deze vraag kan je nu wél beantwoorden!

1. een grasmaaier
2. een pletwals
3. een trilplaat
4. een compressor

We leren woorden bij.

Woorden bijleren - beluister hier info (36 sec.).

Nieuwe woorden linken we aan woorden die we al kennen, in een netwerk in ons brein.

We leren woorden bij.

Nieuwe woorden linken we aan woorden die we al kennen, in een netwerk in ons brein. Als we het vaak gebruiken, zet een woord zich vast. Woorden die we niet vaak horen, zoals 'trilplaat', vergeten we weer.

Hoeveel woorden gebruikt een volwassene met een redelijk opleidingsniveau?

1. 5.000 à 7.000
2. 50.000 à 70.000
3. 3.000 à 4.000
4. 30.000 à 40.000

Meer dan je dacht?

Ja, we kennen heel wat woorden!

We begrijpen er meer dan we actief gebruiken:

receptief/begrijpen 50.000 à 70.000

productief/gebruiken 30.000 à 40.000

Kennen we dan alle woorden uit het woordenboek? Hoeveel woorden staan er eigenlijk in de Dikke Van Dale, het grote woordenboek van de Nederlandse taal?

1. ongeveer 70.000
2. ongeveer 140.000
3. ongeveer 240.000
4. ongeveer 520.000

Wat een schat aan woorden!

We kennen ze lang niet allemaal, en ook in het woordenboek komen altijd weer woorden en uitdrukkingen bij en worden er geschrapt. Omdat taal evolueert samen met de maatschappij.

https://www.vandale.be/de-nieuwe-dikke-van-dale-nu-verkrijgbaar#.X2-cqpMzaqA

Betekenisaspecten van het woord 'appel'

Welk aspect van de betekenis van 'appel' wordt aangeduid met /ɑ/ /p/ /ɵ/ /l/?

1. uitspraak
2. synoniem
3. verwant woord
4. samenstelling

Diepe woordkennis

Betekenisaspecten leren we geleidelijk aan. Beluister (42 sec.).

paard

het paard en waar ik aan denk als ik het woord 'paard' hoor

Diepe woordkennis

We leren niet alleen nieuwe woorden aan, maar brengen hen ook nieuwe betekenisaspecten bij van woorden die ze al kennen.

het paard

het paard en waar ik aan denk als ik het woord 'paard' hoor: het veulen, het zadel, de manen, het hoefijzer, paardrijden, galopperen, vurig, dartel...

Welk aspect van de betekenis van het woord 'mand' vind je in 'door de mand vallen'?

1. uitspraak
2. synoniem
3. uitdrukking
4. samenstelling

Fragment uit Taelman, H. (2017) Kleuters leren

wereldwoorden

Een alternatief didactisch denkkader

voor woordenschatonderwijs bij kleuters. Tijdschrift Taal jaargang 8 nr. 12 p. 6-11

Voor bepaalde kleuters is het extra belangrijk om te werken aan woordenschat. Welke 'risicokleuters' worden in de tekst genoemd?

1. Kinderen die thuis een ander taal dan Nederlands spreken
2. Kinderen met een mentale beperking
3. Kinderen die niet graag nieuwe woorden leren
4. Kinderen van wie de ouders een laag opleidingsniveau hebben

Goed gedaan!

We gaan in de volgende lessen dieper in op woordenschatdidactiek.