Thema 4 Planten B3 en BS5

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Thema 4 Planten

BS 3 Assimilatie en dissimilatie 

BS 5 Reageren op de omgeving

Leerdoelen

• je kunt uit opname en afgifte van zuurstof en koolstofdioxide de intensiteit van fotosynthese (koolstofassimilatie) afleiden
• kunnen beschrijven hoe opslag van assimilatieproducten (organische stoffen) in planten plaatsvindt
• Uitleggen hoe planten met behulp van signaalstoffen, auxine, op interne en externe signalen reageren 

Absorptie

• Verschillende pigmenten kunnen verschillende golflengten licht opnemen

Absorptie

• Mariene soorten hebben verschillende pigmenten afhankelijk van de diepte waar ze voorkomen. 
• Blauw licht bereikt het diepste deel, rood licht verdwijnt het eerst

Absorptie

• Opgeloste deeltjes verminderen het doordringen van het licht
• Troebelheid van het water wordt gemeten met een Secchi disk.
  

Intensiteit-bepaling

• Snelheid waarmee glucose gevormd wordt en zuurstof vrijkomt
• In licht: zuurstofafgifte of koolstofdioxide-opname maat voor assimilatie
• In donker: zuurstofopname of koolstofdioxide-afgifte maat voor dissimilatie
• Beperkende factor bepalen: toename levert hogere intensiteit
• Compensatiepunt bepalen: assimilatie=dissimilatie

Wat zijn andere beperkende factoren voor fotosynthese?

Wat zijn andere beperkende factoren voor intensiteit van fotosynthese?

Overdag: fotosynthese + dissimilatie

's Nachts: dissimilatie

P: dissimilatie:

= constant gedurende dag en nacht, 

hier 200 ml zuurstof per uur opgenomen

Q: compensatiepunt:

R: 250 ml zuurstof/u afgegeven

Zuurstofproductie 450 ml zuurstof/uur

Opslag assimilatieproducten

Gevormde glucose omgezet in andere koolhydraten, vetten en eiwitten

Eerste omzetting: glucose naar zetmeel: glucose is oplosbaar in water en zodoende invloed op osmose

's Nachts zetmeel naar sacharose en via bastvaten transport

Na transport: opslag of gedissimileerd

https:

Fotosynthese bij 1 lux?

1. ja
2. nee

Waar ligt het
compensatiepunt?

1. bij 0 lux
2. bij 1 lux
3. bij 2 lux
4. bij 5 lux

Hoeveel zuurstofafgifte
bij 4 lux?

1. 400 ml / uur
2. 200 ml / uur
3. 800 ml / uur
4. 1000 ml / uur

Hoeveel zuurstofproductie
bij 4 lux?

1. 400 ml / uur
2. 200 ml / uur
3. 800 ml / uur
4. 1000 ml / uur

Leerdoelen en begrippen B5

Uitleggen hoe planten met behulp van signaalstoffen op interne en externe signalen reageren 

Begrippen: signaalstoffen, auxine, fototropie, geotropie, ethyleen, mechanische afweer, chemische afweer, indirecte afweer

Plantenhormonen

• Auxine

       - Fototropie

       - Geotropie 

• Ethyleen

Fototropie

• Auxine bevordert de celstrekking in de stengeltop
• Licht vermindert aanmaak auxine
• Auxineconcentratie lager aan belichte zijde
• Belichte zijde groeit langzamer
• Stengeltop groeit richting licht

Opdracht afb 49

Wat was de onderzoeksvraag bij exp 1?

Wat toont exp 2 aan?

Waarom zijn exp 3 en 4 uitgevoerd?

Fototropie

Geotropie

Geotropie

• door de zwaartekracht zakt auxine in een horizontale wortel naar beneden
• Auxineconcentratie in de wortel remt de celstrekking

• gevolg: de wortel groeit naar beneden

Fototropie en geotropie

Invloed van licht op auxine

Positieve fototropie: stengel groeit naar licht toe

Negatieve fototropie: Stengel groeit van licht af

Invloed van zwaartekracht op auxine

Positieve geotropie: wortel groeit met zwaartekracht mee

Negatieve geotropie: stengel groeit tegen zwaartekracht in

Voorbereiden tentamen

werkblad dissimilatie maken

formatieve toets maken Stofwisseling

eindexamenopgaven Biologiepagina

ETHYLEEN

Ethyleen stimuleert rijping van fruit, hormoon dat door fruit zelf afgegeven wordt.

Hierdoor enzymen gemaakt, oa pectinase, waardoor pectine afgebroken wordt en fruit zacht wordt.

Ethyleen

Bescherming tegen vraat

Drie typen:

1. mechanische afweer: haren, stekels, etc
2. chemische afweer: cafeïne, nicotine
3. indirecte afweer: de natuurlijke vijand wordt gelokt

Meer licht, steeds meer fotosynthese. Waardoor stopt dit effect?

C4 planten

Voornamelijk grassen zoals mais en suikerriet

De licht- en donkerreactie zijn in ruimte van elkaar gescheiden. CO2 wordt gebonden via PEP-carboxylase (enzym) dat goed werkt bij lage CO2-concentratie. Er wordt nu een C4-molecuul gevormd....vandaar de naam 

Op deze manier is er minder verlies van vastgelegd CO2 (minder fotorespiratie) en kan de plant met minder CO2 toe. De gevormde O2 heeft minder effect op de effectiviteit van rubisco omdat de O2 in andere cellen ontstaat.

Doordat Rubisco (enzym) beter werkt wordt er effectiever suiker gemaakt. 

De plant kan de huidmondjes dus vaker dicht houden omdat er minder CO2 nodig is. Hierdoor is dus ook minder verdamping.

C4 is een evolutionaire aanpassing aan warme omgevingen.

C3, C4 en CAM-planten

Huh?

Daar gaan de volgende drie dia's over.

Planten 'worstelen' namelijk met een gebrek aan CO2

Daar zijn verschillende oplossingen voor.....

C3 planten

Alle bomen en struiken

C3 is de 'normale' fotosynthese met licht- en donkerreactie.

In de donkerreactie wordt m.b.v  Rubisco (enzym) met CO2 glucose gemaakt via een C3-molecuul (vandaar de naam!).

Bij lage CO2-concentratie treedt schade op (zie boek blz. 172) --> fotorespiratie

 Planten moeten dus schipperen tussen voldoende CO2 opname en niet te veel water verlies. C3 planten overleven dan ook het best in gematigde zones waar voldoende water is en niet te veel verdamping door de zon.

Tekort aan CO2?

Eigenlijk een gevolg van watergebrek. Dan sluiten de huidmondjes en kan er geen CO2 meer naar binnen.

CAM planten

Vooral cactussen en vetplanten dus aangepast aan een droog milieu.

De planten laten overdag, als de verdamping het grootst is, de huidmondjes dicht om water te sparen.

`s Nachts zijn de huidmondjes open om CO2 op te nemen.

Dit CO2 wordt op geslagen als organische zuren in de vacuoles van speciale cellen.

Overdag kan dit opgeslagen CO2 uit de zuren gebruikt worden voor de donkerreactie. Deze vorm van fotosynthese is net als C4 effectiever dan C3 en heeft dus ook minder CO2 nodig. 

Ook hier heeft het gevormde O2 minder effect op Rubisco

Zie voor uitgebreide uitleg van C3, C4 en CAM-planten blz 171 en 172.