P4 W4 - Cognitieve biases

• Filosofie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4,5

Valkuilen van het denken

Bekijk de onderstaande 

Programma vandaag:

1. Herhaling: genaturaliseerde epistemologie
2.  Uitleg: valkuilen van het denken
3. Vier 'cognitieve biases'

Bekijk de onderstaande 

Programma rest van de periode

Week 3: Genaturalisserde epistemologie

Week 4: Cognitieve biases

Week 5: Moet wetenschap waardenvrij zijn?

Week 6: Kan wetenschap waardenvrij zijn?

Waarom maken mensen denkfouten?

Wat is de rol van wetenschap?

Bekijk de onderstaande 

Leerdoelen

5) Ik kan vier verschillende valkuilen van het denken herkennen, beschrijven en er voorbeelden bij geven.

6) ik kan uitleggen hoe wetenschap deze valkuilen moet neutraliseren.

Bekijk de onderstaande 

Herhaling: Genaturaliseerde epistemologie

• Evolutietheorie
• Epistemologie
• Genaturaliseerd
• Natuurlijke selectie
• Evolutionair voordeel
• Patroniciteit
• Intentionaliteit

Bekijk de onderstaande 

Herhaling: Genaturaliseerde epistemologie

• Vrouwelijke krabben selecteren mannelijke krabben met een grote klauw 
• Natuurlijke selectie: De klauwen van mannen worden steeds groter
• evolutionair voordeel =/= voordeel voor de krab

Mannelijke wenkkrab 

Bekijk de onderstaande 

Herhaling: Genaturaliseerde epistemologie

• Mensen die dachten dat elk geluid een tijger was overleefden meer
• Natuurlijke selectie: Mensen zoeken overal een patroon achter
  
• evolutionair voordeel =/= voordeel voor kennis van de mens

Bekijk de onderstaande 

Valkuilen van het denken

Is deze redenering geldig:

Alle mensen drinken water.

Michael drinkt water.

Dus Michael is een mens.

Bekijk de onderstaande 

Valkuilen van het denken

Zara is 31 jaar oud, vrijgezel, uitgesproken en erg slim. Ze is afgestudeerd filosoof. Als student was ze zeer betrokken bij onderwerpen als discriminatie en sociale rechtvaardigheid, en nam ze deel aan demonstraties tegen kern-energie. Wat is waarschijnlijker?

A) Zara werkt bij een bank.

B) Zara werkt bij een bank en is actief in de vrouwenbeweging.

Bekijk de onderstaande 

Valkuilen van het denken

• Mensen maken vaak dezelfde soorten denkfouten. Deze fouten noemen we Valkuilen van het denken of cognitive biases
• Wetenschap (en filosofie) kunnen helpen om deze valkuilen te leren kennen en te vermijden.

Bekijk de onderstaande 

Valkuilen van het denken

1. Placebo-effect
2. Overmoed
3.  Outcome bias
4. Beschikbaarheidsheuristiek

Bekijk de onderstaande 

1. Het Placebo-effect

Het geloof dat een effect zal optreden waardoor het effect ook optreedt. Ook wel 'verwachtingseffect'.

Probleem

Probleem:

Sommige hardnekkige klachten en neigingen laten zich niet behandelen door inspirerende gesprekken of positieve gedachten-experimenten. Die kunnen de symptomen erger maken. Verspilling van geld, tijd en moeite.

Voorbeeld

Mensen betalen veel geld voor diëetboeken of pillen terwijl er eigenlijk geen wetenschappelijke onderbouwing is. Sterker nog, onderzoek laat zien dat elk diëet ongeveer even effectief is.

Probleem:

Sommige hardnekkige klachten en neigingen laten zich niet behandelen door inspirerende gesprekken of positieve gedachten-experimenten. Die kunnen de symptomen erger maken. Verspilling van geld, tijd en moeite.

Voorbeeld: 

Diëten zoals Paleo of diëetpillen

Bekijk de onderstaande 

2. Overmoed

Te veel vertrouwen hebben in het eigen kennen of kunnen.

Probleem

Mensen nemen onnodige risico's zoals loterijen, skieën, dronken rijden of niet naar de dokter gaan.

Voorbeeld

Rokers denken vaak dat zij er nooit ziek van gaan worden omdat ze de gevolgens pas laat ondervinden.

Probleem:

Sommige hardnekkige klachten en neigingen laten zich niet behandelen door inspirerende gesprekken of positieve gedachten-experimenten. Die kunnen de symptomen erger maken. Verspilling van geld, tijd en moeite.

Voorbeeld: 

Diëten zoals Paleo of diëetpillen

Bekijk de onderstaande 

Valkuilen van het denken

Meneer Langhout heeft nog 20 euro voor de rest van de maand. Hij besluit om een lot voor de loterij te kopen in plaats van eten voor de rest van de maand.

Gelukkig heeft Meneer Langhout het winnende lot en wint hij een miljoen euro.

Wat dit een goede beslissing?

Bekijk de onderstaande 

3. Uitkomst bias

De juistheid van een beslissing wordt beoordeeld op basis van de uiteindelijke uitkomst in plaats van op basis van de kwaliteit van de beslissing op het moment dat deze werd genomen, met de gegevens die vooraf bekend waren.

Probleem

We beoordelen gemaakte beslissingen verkeerd en kunnen er dus niet van leren voor de toekomst.

Voorbeeld

Na de Corona crisis zeiden veel mensen dat de lockdown onnodig was omdat er in Nederland relatief weinig slachtoffers waren. Veel mensen zijn nu zelfs tegen lockdowns in het algemeen. 

Deze mensen kijken echter alleen naar de uitkomst van de lockdown. Ze zouden moeten kijken hoeveel mensen er waren gestorven als er geen lockdown was geweest.

Probleem:

Sommige hardnekkige klachten en neigingen laten zich niet behandelen door inspirerende gesprekken of positieve gedachten-experimenten. Die kunnen de symptomen erger maken. Verspilling van geld, tijd en moeite.

Voorbeeld: 

Diëten zoals Paleo of diëetpillen

Bekijk de onderstaande 

Valkuilen van het denken

Wat is gevaarlijker?

Bekijk de onderstaande 

4. Beschikbaarheidsheuristiek

Hoe makkelijker of sneller we iets kunnen herinneren, hoe belangrijker of relevanter we denken dat het is.

Probleem

De informatie die beschikbaar is, bepaalt ons handelen, zowel op individueel niveau, maar ook op politiek vlak. Als deze informatie een verkeerd beeld geeft, baseren we ons handelen of politiek op onjuiste of incomplete informatie.

Voorbeeld

Onderzoek laat zien dat er geen correlatie is tussen hoeveel moorden er gepleegd worden en hoe veel moorden mensen denken dat er gepleegd worden.

Probleem:

Sommige hardnekkige klachten en neigingen laten zich niet behandelen door inspirerende gesprekken of positieve gedachten-experimenten. Die kunnen de symptomen erger maken. Verspilling van geld, tijd en moeite.

Voorbeeld: 

Diëten zoals Paleo of diëetpillen

Bekijk de onderstaande 

Leerdoelen

5) Ik kan vier verschillende valkuilen van het denken herkennen, beschrijven en er voorbeelden bij geven.

6) ik kan uitleggen hoe wetenschap deze valkuilen moet neutraliseren.