V1 Grammatica 21 Soorten werkwoorden & werkwoordelijk gezegde

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

WELKOM

3 Kader

Welkom

V1(A)T

Vandaag

1. Dagopening
2. 10 minuten lezen
3. Leerdoelencheck zinsdelen, onderwerp. hww en zww
4. H21 Grammatica gezegde
5.  Afsluiting en vooruitblik

Boek lezen

Opdracht 1

a eten = zww

b staat ... klaar = zww

c hebben = hww, verbeterd = zww

d heeft = hww, geplaatst = zww

e konden = hww, ontgrendelen = zww

f wil = hww, maken = zww

g hebben = hww, moeten = hww, ontvluchten = zww

h heeft = hww, gedraaid = zww

i laat = hww, livestreamen = zww

Opdracht 2

c Cookies op websites verbeterden de afgelopen jaren het gebruiksgemak.

d Door de nederlaag tegen Rusland plaatste het Nederlandse curlingteam zich definitief niet voor de Olympische Spelen.

e Door een veiligheidslek ontgrendelden hackers duizenden telefoons.

f De actrice maakt zich sterk voor vrouwenrechten in Hollywood.

g In Californië ontvluchtten 200.000 mensen hun huis voor natuurbranden.

h Radiostation 3FM draaide donderdag een dag lang alleen maar liedjes van vrouwelijke artiesten.

Zelfstandig werkwoord (zww)

• Geven aan wat er in de zin gebeurt
• Kan niet worden weggelaten
• Er is altijd maar één zelfstandig werkwoord 

Voorbeeld: Hij heeft het boek aan mij gegeven.

Hulpwerkwoord (hww)

• Komen niet zelfstandig in de zin voor
• 'Helpen' de zin in een bepaalde tijd te zetten
• 'Helpen'  de zin in een bepaalde vorm te zetten 
• Er kunnen meerdere hulpwerkwoorden in een zin voorkomen

Voorbeeld: Hij heeft het boek aan mij gegeven

Zij gaat vanavond koken.
koken = ?

1. zww
2. hww

De fiets wordt gemaakt.
wordt =

1. zww
2. hww

De fiets wordt gemaakt.
gemaakt = ?

1. zww
2. hww

Zindelen vinden

Wat is een zinsdeel?

1. Losse woorden
2. Woorden die los staan
3. Stukje van een zin

Hoe weet je of iets een zinsdeel is?

1. Het heeft als geheel dezelfde functie.
2. Het blijft in elke volgorde bij elkaar (als de betekenis niet verandert).
3. Het kan voor de persoonsvorm.
4. Alle antwoorden (A, B en C).

Alles wat voor de persoonsvorm kan staan, is dus een zinsdeel. Wat is in onderstaande zin zeker een zinsdeel?
Ik wil naar huis.

1. Ik
2. naar huis
3. wil
4. geen van allen

Hoeveel zinsdelen heeft de volgende zin?

Wanneer heb ik vakantie?

1. 4 zinsdelen
2. 5 zinsdelen
3. 3 zinsdelen
4. 6 zinsdelen

Hoeveel zinsdelen heeft de volgende zin?

Gisteren hebben mijn zus en ik pannenkoeken gebakken.

1. 4 zinsdelen
2. 5 zinsdelen
3. 3 zinsdelen
4. 6 zinsdelen

Hoeveel zinsdelen heeft de volgende zin?

Vanmorgen kon ik moeilijk mijn bed uitkomen.

1. 4 zinsdelen
2. 5 zinsdelen
3. 3 zinsdelen
4. 6 zinsdelen

Ik heb nog moeite met:

de persoonsvorm vinden in een zin

de zin verdelen in zinsdelen

de persoonsvorm vinden in een zin én de zin verdelen in zinsdelen

ik heb met zowel de persoonsvorm vinden als de zin verdelen in zinsdelen GEEN moeite

Ik kies het volgende huiswerk:

de persoonsvorm vinden in een zin: opdr. 1

de zin verdelen in zinsdelen: opdr. 2

de persoonsvorm vinden in een zin én de zin verdelen in zinsdelen: opdr. 1 en 2

ik heb met zowel de persoonsvorm vinden als de zin verdelen in zinsdelen GEEN moeite: opdr. 3

Onderwerp? Hoe vind je het onderwerp in de zin?

1. door de zin vragend te maken.
2. Wie of wat + persoonsvorm?’
3. Wie of wat + onderwerp + gezegde?’

Wat is het onderwerp?

Ersin legt het onderwerp uit.

1. Ersin
2. legt
3. het onderwerp
4. uit

Wat is het onderwerp?

Vanwege de regen konden wij niet naar buiten in de pauze.

1. Vanwege de regen
2. naar buiten
3. wij
4. in de pauze

Wat is het onderwerp?

Wie heeft mijn laptop meegenomen?

1. Wie
2. Mijn laptop
3. heeft
4. meegenomen

Wat is de persoonsvorm en het onderwerp in de zin?

De persoonsvorm

het onderwerp

Gisteren

dronken

Stan en ik

 cola

Wat is het onderwerp?

.

Het onderwerp

Mijn moeder

heeft

mijn brood

gesmeerd

zinsdeel 1

zinsdeel 2

zinsdeel 3

zinsdeel 4

zinsdeel 5

Joris

ging

gisteren

op

de

fiets

naar

voetbal

Wat is de persoonsvorm?
Het heeft niet zo kunnen zijn.

1. Het
2. zijn
3. kunnen
4. heeft

Wat is een persoonsvorm altijd?

1. lidwoord
2. zelfstandig naamwoord
3. bijvoeglijk naamwoord
4. werkwoord

Wat is een voltooid deelwoord?

1. Heel werkwoord
2. Persoonsvorm
3. ge-be-her-ver-er-ont woorden
4. Werkwoordelijk gezegde

Welke regel gebruik je voor de spelling van het voltooid deelwoord?

1. 't sexy fokschaap (of met 't kofschip )
2. stam + t of d
3. ik-vorm of ik-vorm + t

Wat is een onvoltooid deelwoord?

1. het hele werkwoord met-d(e)
2. de stam met-d
3. soms d en soms niet

... (fietsen) gaan de leerlingen altijd naar school.

1. lopen
2. gelopen
3. lopend
4. liepen

H21 Grammatica: soorten werkwoorden en werkwoordelijk gezegde

Doel: Je leert welke werkwoorden er zijn en hoe je het werkwoordelijk gezegde kunt herkennen

Wat voor soort werkwoord is
'is' in deze zin:
Jan is aan het zwemmen.

1. zww
2. hww

Ik ga morgen op vakantie.

welk ww is "ga"

1. zww
2. hww

Ik gaf een snoepje aan haar.

1. hww
2. zww

Ik ga morgen winkelen.

welk ww is "ga"

1. zww
2. hww

Zin: Jij zal harder moeten werken.

HULPWERKWOORD

ZELFSTANDIG WW

zal

moeten

werken

Zin: Ik heb deze week al twee keer pizza gegeten.

HULPWERKWOORD

ZELFSTANDIG WW

heb

gegeten

Zin: Ik mag morgen gaan winkelen.

HULPWERKWOORD

ZELFSTANDIG WW

mag

gaan

winkelen

Opdracht

Maak opdracht 1 van blz. 87 in je schrift. Als je klaar bent, ga je lezen in je leesboek.

Wat is het werkwoordelijk gezegde?

Wat is het werkwoordelijk gezegde in de zin:

'Ik kan het werkwoordelijk gezegde benoemen'.

1. ik
2. kan
3. benoemen
4. kan benoemen

Wat is het werkwoordelijk gezegde in deze zin?

Het huiswerk heb ik in mijn Plenda geschreven.

Lezen

Lees aandachtig blz 88 voor jezelf. Hoe herken je het werkwoordelijk gezegde?

Wat is het werkwoordelijk gezegde in deze zin?

Alle leerlingen waren aan het springen.

Wat is het werkwoordelijk gezegde in deze zin?
Ik moet nu mijn huiswerk gaan maken.

Wat is het werkwoordelijk gezegde in deze zin?

Zou jij dat boek aan mij kunnen geven?

Wat is het werkwoordelijk gezegde in deze zin?

Ik zal maar direct met de deur in huis vallen.

Opdracht

Maak opdracht 6 op blz 89. Als je klaar bent, kun je gaan lezen in je leesboek

Afsluiting en vooruitblik

Volgende les:

• Huiswerk: maken opdr. 6 en(en 2) (p. 89) + leren theorie p. 86 en p. 88
• Meenemen: LAPTOP, boek, leesboek, schrift, pen en plenda
• Programma: grammatica 22