1.6 - Ademhaling bij dieren (2H/V)

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2,3

Hoofdstuk 1 - Verbranding en ademhaling

Doelen van deze paragraaf

Je kunt beschrijven hoe gaswisseling plaatsvindt bij eencelligen, insecten, vissen en vogels

Eencelligen

Uitwisseling door celmembraan

Voldoende oppervlak voor hoeveelheid zuurstof en koolstofdioxide

Insecten

Zij ‘ademen’ door achterlijf korter en langer te maken

Spieren trekken samen, achterlijf wordt korter, lucht gaat naar buiten

Spieren ontspannen, achterlijf wordt langer, lucht wordt naar binnen gezogen

De buizen waar de lucht doorheen gaat heten tracheeën. Deze vertakken in het hele lichaam

Een gat waardoor de lucht naar binnen en buiten gaat heet een stigma

Vissen

Kieuwen - beschermd door kieuwdeksel

Kieuwen hebben ook een kieuwboog en kieuwplaatjes

Vissen

Hoe ademt de vis?

Bek gaat open, kieuwdeksels zijn dicht > water is binnen

Kieuwdeksels gaan open, bek gaat dicht > water stroomt via kieuwplaatjes naar buiten > kieuwplaatjes halen zuurstof uit water

De bloedvaatjes in kieuwplaatjes: heel dun, zuurstof kan er door, water niet

Koolstofdioxide via kieuwplaatjes het water in

Vogels

Luchtzakken -> voor en achter

Route zuurstof:

Luchtpijp -> A.LZ -> longen -> V.LZ

Warmbloedig...

...of koudbloedig?

Koudbloedig

Warmbloedig

Warmbloedige dieren

• Lichaamstemperatuur altijd ongeveer gelijk (bij ons: 37°C).
• De activiteit van warmbloedige dieren is minder afhankelijk van de temperatuur van hun omgeving
• Veel verbranding nodig om temperatuur zo hoog te houden wanneer de omgeving koud is. 

 koudbloedig dier

Koudbloedige dieren nemen de temperatuur van hun omgeving aan.

Lichaam opwarmen: in de zon liggen
Lichaam afkoelen: in de schaduw/in het water

Te koud: verbranding langzamer, bewegen trager !

Vragen

Eencelligen ademen door middel van

1. Celmembraan
2. Longen en luchtzakken
3. Kieuwen
4. Tracheeën

Vissen ademen door middel van

1. Celmembraan
2. Longen en luchtzakken
3. Kieuwen
4. Tracheeën

Insecten ademen door middel van

1. Celmembraan
2. Longen en luchtzakken
3. Kieuwen
4. Tracheeën

Hoe heten de openingen in het achterlijf van een insect

1. Stigma's
2. Tracheeen
3. Kieuwen
4. Longen

Vissen halen zuurstof uit...

1. Water
2. Lucht

Per ademhaling gaat bij vogels de lucht twee keer door de longen

1. Waar
2. Niet waar

Aan het werk

Maken: 1 tot en met 8 (4 overslaan)

Eerder klaar? 9 ook maken

Voor volgende les: Leren 1.1-1.3