2.2 Schoonmaken met water en zeep 8 maart

• Scheikunde
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Water en Zeep

Leerdoelen

• Je leert hoe schoonmaken met water werkt;
• Je kunt de werking van zeep uitleggen;
• Je weet wat ontsmetten is;
• Je weet wat het verschil is tussen hard en zacht water;
• je kunt uitleggen wanneer kalkzeep ontstaat en wat de nadelen van kalkzeep zijn.

Water

Water lost heel veel soorten vuil gewoon op. Dit maak water een oplosmiddel. 

Je spoelt het vuil er ook mee weg. Dat maakt water ook een spoelmiddel. 

Zeep

Als het niet lukt om met water een vlek weg te halen, kun je zeep gebruiken. 

Denk aan vet of olie vlekken. 

Natuurlijke zeep

Natuurlijke zepen worden gemaakt van plantaardige en dierlijke olien en vetten. 

Werking van zeep

Een zeepmolecuul ziet er ongeveer zo uit. Een kop die van water houdt(hydrofiel) en een staart die niet van water houdt(hydrofoob). 

Zeep

De hydrofobe staarten gaan aan de stof hechten , de hydrofiele koppen gaan aan de waterkant liggen. 

Hierdoor komt de olie los van de stof en kan het met water worden weggespoeld. De olie emulgeert dus met water door de zeep. 

Emulsie is een mengsel van water en olie, een emulgator zorgt er voor dat dit mengsel van ontstaan. Zeep is hier de emulgator. 

Werking van zeep

hard water

Hard water

Hard water: 

• Bevat veel kalk (calcium en magnesium zouten)

Gevolgen:

• Kalkaanslag
• Zeep wordt minder werkzaam

Synthetische zepen

Er bestaan ook synthetische zepen. De basis van een synthetische zeep is aardolie. Synthetische zepen worden ook wel detergent genoemd. 

Synthetisch betekent kunstmatig. Dus niet van natuurlijke materialen. 

Wat is ontsmetten ?

• Bij ontsmetten maak je ziekteverwekkers onschadelijk, zoals bacteriën en virussen.
• Je kunt b.v. je handen ontsmetten i.v.m. Corona
• Je kunt ook tafels en andere materialen ontsmetten

Waarom blijft de staart van zeep in het vet steken? Beantwoord met de juiste begrippen.

Zeep zorgt ervoor dat vet met water kan mengen, zeep is dus een....

1. ionenwisselaar.
2. emulgator.
3. ontharder.
4. ontvetter.

Detergent is een ander woord voor

1. natuurlijke zeep.
2. kalkzeep.
3. groene zeep.
4. synthetische zeep.

Is het verwijderen van een vetvlek met zeep een chemische reactie?

1. Ja
2. Nee

Welke grondstof wordt meestal gebruikt bij het maken van een zeep?

1. Gal
2. Aardolie
3. Geurstoffen
4. olijfolie

kalkzeep ontstaat als opgeloste kalk reageert met een

1. natuurlijke zeep
2. emulsie
3. emulgator
4. detergent

Hoe noem je een stof die goed oplosbaar in water is?

1. Zeep
2. Hydrofoob
3. Hydrofiel
4. Emulsie

Met welke fase-overgang heb je te maken als je vaste zeep kunt ruiken?

1. Vervluchtigen
2. Condenseren
3. Rijpen
4. Verdampen

Hiernaast zie een voorstelling voor de werking van zeep in water, welke bewering is juist.

1. De rode pijl wijst de hydrofiele kop van zeep aan en de oranje pijl wijst naar hydrofoob vuil.
2. De rode pijl wijst de hydrofobe kop van zeep aan en de oranje pijl wijst naar hydrofoob vuil.
3. De rode pijl wijst de hydrofiele kop van zeep aan en de oranje pijl wijst naar hydrofiel vuil.
4. De rode pijl wijst de hydrofobe kop van zeep aan en de oranje pijl wijst naar hydrofiel vuil.

Zeep verwijdert vuil en vetvlekken.
Bij het wassen hechten
zeepdeeltjes aan vuildeeltjes.
Welke tekening is juist?

1. tekening 1
2. tekening 2
3. tekening 3
4. tekening 4

Wat is een ander woord voor een synthetische zeep is

1. detergent.
2. emulsie.
3. groene zeep.
4. kalkzeep.

Wat verstaat men onder hard water?

1. Water dat bevroren is.
2. Water dat veel opgelost kalk bevat.
3. Water dat veel opgelost ijzer bevat.
4. Water met zeep.

Bij een zeepmolecuul is de kop

1. xenofoob
2. hydrofoob
3. hydrofiel
4. xenofiel

Opgaven maken in de les

Maak opgaven  1 t/m 10 in de les

Maak dit in duo's

Behandel opgaven 1 t/m 10

Geef leerlingen random het woord om antwoord te geven, weet je het antwoord (als duo) niet, kom ik met de volgende vraag bij je terug.