6 Veilig vrijen

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k, g
• Leerjaar 3

Basisstof 6 

Veilig vrijen

Seksueel overdraagbare aandoeningen

•  Je kunt de werking van enkele voorbehoedsmiddelen beschrijven en aangeven of ze betrouwbaar zijn of niet.
  
• Je kunt ziekteverschijnselen en genezingsmogelijkheden noemen van seksueel overdraagbare aandoeningen.

Wat is een SOA?

SOA

Seksueel overdraagbare aandoening

Alleen condoom en vrouwencondoom helpt tegen soa's

Candida

Schimmel

Jeuk

Eigenlijk geen SOA

Schimmel

Chlamydia

• bij mannen: pijn in de penis en balzak, waterige afscheiding uit de penis

• bij vrouwen: pijn in de voortplantingsorganen, bloedverlies uit de vagina, meer afscheiding uit de vagina

* Soms geen symptomen (klachten)

Onvruchtbaarheid

Bacterie

Gonorroe

• pijn bij het plassen

• vieze afscheiding uit de penis en vagina

Onvruchtbaarheid

Bacterie

Herpes (genitalis)

 pijnlijke blaasjes rondom de geslachtsorganen

 zweertjes rondom de geslachtsorganen

Virus

Hiv/aids

Hiv is het virus

Aids is de ziekte

Wel het virus, niet ziek: seropositief

In Nederland goed te behandelen met Aidsremmers

Dodelijk

Virus

Inenting tegen HPV

HPV is een virus  en kan baarmoederhalskanker  veroorzaken.

Inenting tegen HPV vermindert de kans op het ontstaan van baarmoederhalskanker.

Symptomen: genitale wratten

Virus

Syfilis

Klachten: 

• eerst: zweertje aan geslachtsorgaan /
  mond / tong / anus
• later: verlammingen en geestelijke achteruitgang

• volledig bij tijdige behandeling met antibiotica

Dodelijk

Bacterie

Veel voorkomende Soa's 

- Chlamydia 

- Syfilis          

- Gonorroe

- HIV / AIDS

Wat weten we hier al van?

Schimmel, virus, bacterie? Klachten?

Hoe kom je erachter of je een SOA hebt?

Bloed

Urine

Uitstrijkje (vrouw)

https:

Opdrachten maken van 2.6

Evaluatie: een soa is

1. seksueel onzichtbare aandoening
2. seksueel ondraagbare aanpassing
3. seksueel overdraagbare aandoening
4. seksueel ondenkbare aandoening

Veilig vrijen, Hoe dan?

Deze les:

opwarmertje met vragen

Veilig vrijen, de koffer

Opdrachten van 2.6 afmaken

Chlamydia is een seksueel overdraagbare aandoening.

1. juist
2. onjuist

Van welke SOA's
kun je onvruchtbaar worden?

1. Aids, Hiv, Chlamydia
2. Chlamydia
3. Aids / Chlamydia
4. Aids / Hiv

koortslip is:

1. chlamydia
2. herpes
3. Aids
4. schaamluis

Is Chlamydia te genezen?

1. ja
2. nee

bij chlamydia is de ziekteverwekker een bacterie

1. juist
2. onjuist

Wat is de meest voorkomende SOA in Nederland?

1. AIDS
2. Chlamydia
3. Gonorroe
4. Syfilis

Wat is GEEN voorbeeld van een SOA?

1. Herpes genitales
2. AIDS
3. Genitale wratten
4. Pneumokokken

https:

De pil beschermt je tegen seksueel overdraagbare aandoeningen zoals bv. aids

1. Juist
2. Fout

Alle soa's op een rij

Chlamydia (pijn vocht, < vrb)

Gonorroe (druiper)

Herpes genitalis (pijnlijke plekjes)

Hepatitis B (moe, spieren, botten bloed)

Syfilis (zweertjes, later ook zenuwstelsel)

Genitale wratten 

Schaamluis

Trichomonas (pijn, irritatie, vocht)

HIV/AIDS (dodelijk, geen afweer)

HPV (bloed afscheiding, wratten, kanker)

HIV

- Aids wordt veroorzaakt door het HIV (oftwel: het aids-virus)

-  iemand kan besmet zijn met HIV, maar toch niet ziek. Zo iemand noem je 'seropositief' 

- de meeste personen die besmet zijn met HIV, krijgen ook aids. Dit kan wel jaren duren.

- de 'Red Ribbon' is het internationale symbool voor mensen met hiv/aids.

Betrouwbare of ONbetrouwbare  methoden

Er zijn methodes die het voorkomen van een bevruchting niet helemaal uitsluiten. Dit zijn onbetrouwbare methodes.

We gaan de koffer in!

Periodieke onthouding

Bij de vruchtbare methode hebben de man en vrouw geen geslachtsgemeenschap.

Je kan nooit precies je vruchtbare periode bepalen. Zaadcellen overleven 3 dagen in de baarmoeder en een eicel 1 dag.

onbetrouwbaar

Hoe bepaal je ovulatie?

• Kalender bijhouden: bij een regelmatige menstruatiecyclus kun je de dag van de ovulatie berekenen.

• Temperatuur meten: de lichaamstemperatuur is na de ovulatie tot aan de volgende menstruatie gemiddeld 0,3 °C hoger.

• Afscheiding uit de vagina: bij veel vrouwen wordt de afscheiding uit de vagina rond de ovulatie doorzichtiger en elastischer. Er is vaak ook meer afscheiding.

Coïtus interruptus

De man trekt zijn penis terug uit de vagina wanneer hij de zaadlozing voelt aankomen.

In voorvocht kunnen ook zaadcellen voorkomen.

onbetrouwbaar

Condoom

Het condoom beschermt niet alleen tegen zwangerschappen maar ook tegen seksueel overdraagbare ziekten. (soa)

Er zijn condooms voor mannen en voor vrouwen.

 Een condoom is gemaakt van latex. Het latex houdt zaadcellen tegen. 

MANNEN

Je rolt het condoom om de penis in erectie.

VROUWEN

Het vrouwencondoom breng je in de vagina in. Dit kan al enkele uren voor het vrijen.

Kan maar 1 keer gebruikt worden.

Betrouwbaar

Koperspiraal

Het spiraal is een buigzaam plastic voorwerp dat aangebracht wordt door een arts in de baarmoeder. 

Na inbrengen kun je de eerste 2 maanden buikkrampen en bloedingen krijgen.

2 soorten spiralen:

hormoonspiraal --> bevat hormonen die innesteling en ovulatie voorkomen. (5 jaar)

koperspiraal--> bevat geen hormonen maar een draadje koper. Het koper beschadigt de zaadcellen ook voorkomt hij innesteling. (5-10 jaar)

Betrouwbaar

Pessarium 

(met zaaddodende pasta)

Het pessarium is een rubberen koepeltje die je aanbrengt in de vagina.

Het koepeltje bedekt de baarmoedermond.

Je brengt dit zelf in maar de arts onderzoekt van te voren welke maat en vorm voor jou het beste werkt. 

Bij het inbrengen smeer je hem ook in met zaaddodende pasta.

Na geslachtsgemeenschap moet hij minimaal 8 uur blijven zitten.

Betrouwbaar

Prikpil

Bij de prikpil krijgt een vrouw om de drie maanden een injectie met hormonen. 

De maandelijkse bloeding neemt af en blijft soms helemaal weg. 

Als een vrouw zwanger wil worden, kan het een hele tijd duren voordat de ovulaties terugkomen.

 Soms zelfs meer dan twee jaar.

Betrouwbaar

Hormoonpleister

De hormoonpleister is een pleister die je op de huid plakt. 

De pleister geeft hormonen af die via de huid in het bloed terechtkomen. 

Je plakt drie weken lang elke week een nieuwe pleister. 

Na de derde week plaats je een week geen nieuwe pleister en krijg je een lichte bloeding. 

Na deze stopweek plaats je weer een nieuwe pleister.

Betrouwbaar

Hormoonstaafje

Het hormoonstaafje is een dun, soepel staafje van vier centimeter lang. 

De arts plaatst het onder de huid, vaak in de bovenarm.

 Het staafje geeft gedurende drie jaar een klein beetje hormonen af. 

Na drie jaar verwijdert de arts het staafje weer.

Betrouwbaar

NuvaRing

De NuvaRing plaats je zelf in de vagina, tegen de baarmoedermond aan. 

De ring blijft drie weken in de vagina zitten. 

De ring geeft voortdurend een kleine hoeveelheid hormonen af. 

Net als bij de pil en de hormoonpleister is er na drie weken een stopweek. 

Dan haal je de ring uit de vagina. Je hebt dan een lichte bloeding. 

De hoeveelheid hormonen is kleiner dan bij de pil.

Betrouwbaar

Sterilisatie

Iemand die geen kinderen (meer) wil, kan zich laten steriliseren.

Met een operatie onvruchtbaar gemaakt. 

Bij een man worden de zaadleiders onderbroken. 

 Bij een vrouw onderbreekt of blokkeert een arts de eileiders. 

Betrouwbaar

Opdrachten verder afmaken

2.6