H5.4 Oplossingen

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

H5.4 reken aan oplossingen

Deze les:

• Terugblik vorige paragrafen
  
• Uitleg leerdoelen 5.4
  
•                                                                    

Destilleren 

Oplossing: opgeloste stof in een vloeistof.

Verschil in: kookpunt

Van welke stofeigenschap maakt bezinken en afschenken gebruik?

1. Kookpunt
2. Oplosbaarheid
3. Deeltjesgrote
4. Dichtheid

Van welke eigenschap maakt destilleren gebruik?

1. Deeltjesgrootte
2. Dichtheid
3. Kookpunt
4. Oplosbaarheid

Van welke eigenschap maakt adsorberen gebruik?

1. Kookpunt
2. Aanhechtingsvermogen
3. Deeltjesgrootte
4. Dichtheid

Scheidingsmethode

Werkt door een verschil in...

Dichtheid

Deeltjesgrootte

Kookpunt

Aanhechting

Oplosbaarheid

Destilleren

Filteren en zeven

Indampen

Extraheren

Adsorberen

Bezinken en afschenken

De blauwe kleurstof in brandspiritus kun je verwijderen met actieve kool. Vervolgens is nog een stap nodig om de verontreinigde actieve kool te verwijderen.
Welke scheidingsmethoden zijn gebruikt om kleurloze brandspiritus te verkrijgen?

1. alleen adsorberen
2. alleen filteren
3. eerst adsorberen , daarna filteren
4. eerst extraheren, daarna filteren.

Na deze les...

1. kun je rekenen met de dichtheid
2. kun je rekenen met oplosbaarheid
3. kun je rekenen met volumepercentage en massapercentage

Dichtheid

Dichtheid = massa in gram of kg van 1 m³ of 1 cm³ van een stof

Meest voorkomend: g/cm³

Formule:

Dichtheid = massa / volume

Dichtheid rekenvoorbeeld

De dichtheid van een glazen glas is 2,5 g/cm³

Het glas weegt 45 gram

Bereken het volume van het glas in cm³

Dichtheid rekenvoorbeeld

De dichtheid van een glazen glas is 2,5 g/cm³

Het glas weegt 45 gram

Bereken het volume van het glas in cm³

volume = massa / dichtheid

volume = 45 / 2,5 = 18 cm³

Dichtheid rekenopgave

Er wordt 11 gram olijfolie afgewogen in een maatbeker. 

Dit neemt een volume in van 14 mL

Bereken de dichtheid van de olijfolie in g/cm³ (2 decimalen)

Dichtheid rekenopgave

Er wordt 11 gram olijfolie afgewogen in een maatbeker. 

Dit neemt een volume in van 14 mL

Bereken de dichtheid van de olijfolie in g/cm³ (2 decimalen)

Dichtheid = 11 / 14 = 0,79 g/cm³

Oplosbaarheid

Oplosbaarheid = aantal gram van een stof maximaal in 1 L vloeistof kan oplossen

verzadigde oplossing

- In een verzadigde oplossing is de maximale      

   hoeveelheid stof opgelost

- De vaste stof blijft vast en blijft zichtbaar

- Is er minder opgelost dan is de oplossing onverzadigd

Oplosbaarheid

Let op! Oplosbaarheid is temperatuursafhankelijk.

temperatuur:

• bij vaste stoffen + vloeistoffen neemt oplosbaarheid bijna altijd toe met de temperatuur 
• bij gassen neemt oplosbaarheid altijd af met de temperatuur

 

Oplosbaarheid rekenvoorbeeld

De oplosbaarheid van suiker in water is 1600 g/L. 

Bereken hoeveel gram oplost in 150 mL water

Oplosbaarheid rekenvoorbeeld

De oplosbaarheid van suiker in water  is 1600 g/L.

Bereken hoeveel gram oplost in 150 mL water

Massa (g)	1600	x
Volume mL	1 L = 1000 mL	150 mL

x=​1000​​1600⋅150​​

x=240gram

Oplosbaarheid rekenopgave

Bij 20°C lost 52,3 gram zout op in 154 mL water

Bereken de oplosbaarheid van zout in g/L

Oplosbaarheid rekenopgave

Bij 20°C lost 52,3 gram zout op in 154 mL water

Bereken de oplosbaarheid van zout in g/L (1 decimaal)

x=​0,154​​52,3​​

 x = 339,6 g/L

52,3 gram

154 / 1000 = 0,154 L

Gehalte en concentratie

• Gehalte en concentratie is hetzelfde
• De hoeveelheid stof in een mengsel
• Gehalte is niet hetzelfde als oplosbaarheid

Gehalte berekenen

Het gehalte gaat over hoeveel stof er per liter in het mengsel aanwezig is. Dit is een combinatie van eenheden!

gehalte = massa stof (g) / volume mengsel (L)

je lost 5 gram suiker op in 250 ml.
wat is de concentratie in g/L

1. 20 g/L
2. 5 g/L
3. 25 g/L
4. 10 g/L

Concentratie zout in zeewater is 37 g/L
Hoeveel kg zout moet je toevoegen bij 15000 liter water?

1. 555 gram
2. 555 kg
3. 2,5 kg
4. 250 kg

Percentages

Volumepercentage: aantal mL stof per 100 mL mengsel

volume-%

Massapercentage: aantal gram stof per 100 g mengsel

massa-%

100 koeien

99 koeien

1 schaap

54 koeien

2 schapen

24 kippen

54 koeien

2 schapen

24 kippen

Hoeveel procent van de dieren is een kip?

54 koeien

2 schapen

24 kippen

Totaal aantal dieren 

54 + 24 + 2 = 80

24 hiervan zijn kippen.

Hoeveel procent van de dieren is een kip?

54 koeien

2 schapen

24 kippen

Totaal aantal dieren 

54 + 24 + 2 = 80

24 hiervan zijn kippen.

Hoeveel procent van de dieren is een kip?

54 koeien

2 schapen

24 kippen

Totaal aantal dieren 

54 + 24 + 2 = 80

24 hiervan zijn kippen.

               % = 30 %

Hoeveel procent van de dieren is een kip?

​80​​24​​⋅100

Massapercentage

Massapercentage is de hoeveelheid stof in een mengsel uitgedrukt in procenten

Massa druk je uit in mg, gr, kg, etc

Voorbeeld 1

Bestek kan gemaakt zijn van RVS (roestvrij staal).

In 1250 kg RVS zit 137,5 kg chroom.

Bereken het massapercentage chroom in RVS.

Volumepercentage

Volumepercentage is de hoeveelheid vloeistof of gas in een mengsel uitgedrukt in procenten

Volume druk je uit in mL, L, cm³, dm³, m³ etc 

Percentage rekenvoorbeeld

Whisky bevat 43 volume-% alcohol. 

In een glas zit 25 mL whisky. 

Bereken hoeveel mL alcohol in het glaasje zit.

Percentage rekenvoorbeeld

Whisky bevat 43 volume-% alcohol. 

In een glas zit 25 mL whisky. 

Bereken hoeveel mL alcohol in het glaasje zit.

volume-% = deel/geheel x 100

deel = (volume-% x geheel) / 100

deel = (43 x 25) / 100 = 10,75 mL

Percentage rekenvoorbeeld

Whisky bevat 43 volume-% alcohol. 

In een glas zit 25 mL whisky. 

Bereken hoeveel mL alcohol in het glaasje zit.

volume-% = deel/geheel x 100

deel = (volume-% x geheel) / 100

deel = (43 x 25) / 100 = 10,75 mL

Of:    0,43 x 25 = 10,75

Percentage rekenopgave

Een pakje boter van 240 gram bevat 192 gram vet.

Bereken het massa-% vet in het pakje boter

Percentage rekenopgave

Een pakje boter van 240 gram bevat 192 gram vet.

Bereken het massa-% vet in het pakje boter

massa-% = deel/geheel x 100

massa-% = 192 / 240 x 100 = 80 massa-% vet

er zit 200 gram zout in een mengsel van zand en zout dat 800 gram weegt.
wat is het massapercentage zout%?

1. 20 massa%
2. 25 massa%
3. 40 massa%
4. 4 massa%

Huishoudazijn bevat 4 massa% azijnzuur.
Hoeveel gram azijnzuur zit in een fles die 800 g huishoudazijn bevat?

1. 4 gram
2. 8 gram
3. 16 gram
4. 32 gram

Een biertje bevat 8 vol% alcohol.
hoeveel bier moet je drinken om 15 ml alcohol te drinken?

1. 1,2 ml
2. 1,9 ml
3. 120 ml
4. 188 ml

In 750 mL wijn zit 90 mL alcohol.
Het volumepercentage alcohol in de wijn is:

1. 12 vol%
2. 66 vol%
3. 68 vol%
4. 83 vol%

Na deze les...

1. kun je rekenen met de dichtheid
2. kun je rekeken met oplosbaarheid
3. kun je rekenen met volumepercentage en massapercentage