Formuleren - incongruentie en dat/als-constructie

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

'De leraren schrijft op het bord.'
Klopt deze zin?

Ja!

Nee!

Incongruentie

Bij een enkelvoudig onderwerp hoort een enkelvoudige persoonsvorm. 

Bij een meervoudig onderwerp hoort een meervoudige persoonsvorm.
Incongruentie ontstaat vaak:

• als het onderwerp meervoudig lijkt, maar enkelvoudig is;
  
• als persoonsvorm en het onderwerp ver uit elkaar staan;
  
• als een meewerkend voorwerp ten onrechte voor het onderwerp wordt aangezien. 
  

Voorbeelden

• De jeugd in grote steden als Amsterdam en Rotterdam hebben een schrijnend gebrek aan speelplaatsen.

Voorbeeld 1

Voorbeelden

• Eneco verwacht dat het gebruik van gas, water en elektriciteit de komende jaren alleen maar verder zullen toenemen.
  

Voorbeeld 2

Voorbeelden

• Mensen die belangstelling hebben voor de functie worden vriendelijk verzocht hun sollicitaties te richten aan het dagelijks bestuur. 
  

Voorbeeld 3

'Een hoop conflicten ontstaan door een gebrek aan onderlinge communicatie.'
Noteer het foute woord.

'Alle inzenders werden gevraagd om hun ontwerpen van naam en adres te voorzien.'
Noteer het foute woord.

'De media stelt de politici onnodig kritische vragen, die dan toch niet beantwoord worden.'
Noteer het foute woord.

Aan de slag:

• Oefening 1 blz. 238 NN
• Extra oefening in planner (zie Class Notebook
• Eventueel verwijswoorden herhalen
• Lezen middeleeuws werk (dinsdag uitgelezen)

'Ik denk, dat als de minister vindt dat er te veel geweld op TV is, dat hij dan maatregelen moet nemen.'
Loopt deze zin lekker?

Ja!

Nee!

Dat/als-constructie

Een dat/als-constructie noem je ook wel een tussengeschoven bijwoordelijke bijzin van voorwaarde. 

Een voorwaarde herken je aan het voegwoord als of wanneer. Voor de leesbaarheid zet je de voorwaarde aan het begin of het einde van de zin. 

Als je de voorwaarde middenin de zin plaatst, dan is de zin moeilijker te begrijpen.

Dat/als-constructie:

Het is best mogelijk dat als je via Wormerveer en de A9 rijdt, eerder thuis bent.

Verbeterde zin:

Het is best mogelijk dat je eerder thuis bent, als je via Wormerveer en de A9 rijdt.

Verbeter de zin:
'De dokter heeft tegen mijn moeder gezegd dat als de klachten na het afmaken van de kuur niet zijn verdwenen, ze terug moet komen op het spreekuur.'

A 'Misschien is het beter dat je toch maar een andere baan zoekt, als je naar de voor- en nadelen kijkt.'

B 'Misschien is het beter dat je als je naar de voor- en nadelen kijkt, toch maar een andere baan zoekt.'

1. Goed
2. Goed

Terugblik

Je weet nu dat:

• bij een enkelvoudig onderwerp een enkelvoudige persoonsvorm hoort;
  
• bij een meervoudig onderwerp een meervoudige persoonsvorm hoort;
  
• de voorwaarde - de bijzin met het woordje 'als' - het beste achteraan de zin kan staan. 
  

Nog vragen?

1. Ja
2. Nee