5H 10.1 Voedingsstoffen deel 2

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Voeding en vertering

10.1 Voedingsstoffen deel 2
10.2 Het verteringsstelsel
10.3 Chemische vertering
10.4 Resorptie
10.5 Gezonde voeding 

BiNaS tabel 82

Leerdoelen 10.1

• Je kunt de kenmerken en functies noemen van zes groepen voedingsstoffen en van voedingsvezels.

Cellen

Cellen zijn opgebouwd uit

organische &

anorganische stoffen

Organische stoffen --> afkomstig van organismen of producten daarvan. C- en H- atomen. Grotere moleculen, energie. 

Anorganische stoffen --> kleine moleculen, weinig energie. Bevatten niet de elementen koolstof (C) en waterstof (H) bevatten.  

Organische stoffen zijn afkomstig van organismen of van producten van organismen. In het molecuul moet minimaal een H-atoom en een C-atoom zitten om de stof organisch te noemen. Veel organische stoffen bevatten ook een O-atoom. Elke stof die geen C of H bevat is zeker een anorganische stof te noemen.

Water en koolstofdioxide zijn anorganische stoffen. Glucose en methaan zijn organische stoffen.

Water

60% van een volwassen menselijk lichaam bestaat uit water

Bouwstof en oplosmiddel.

Oxidatiewater wordt gevormd bij stofwisselingsprocessen in de cel. Dit kan hergebruikt worden in je lichaam. 

Water

• Bepaald samen met opgeloste stoffen osmotische waarde cellen.
• Oplosmiddel en transport (bloed).
• Lichaamstemperatuur

     (zweet)

Mineralen (voedingszouten)

Bouwstoffen en beschermstoffen

Zout is ook een mineraal. 

Mineralen 

• Anorganische stoffen
  
• Bestanddeel enzymen en hormonen (spoorelementen)
• Bouwstof en nodig voor bepaalde lichaamsprocessen, zoals:
  

- Bloedstolling (calcium)
- Geleiden zenuwimpulsen (kalium)

- Stevigheid geven aan botweefsel en hardheid aan tandbeen (calcium en fosfaat)

Organische stoffen --> afkomstig van organismen of producten daarvan. C- en H- atomen. Grotere moleculen, energie.

Anorganische stoffen --> kleine moleculen, weinig energie. Bevatten niet de elementen koolstof (C) en waterstof (H) bevatten.

Spoorelementen

• Mineralen waarvan je er maar heel weinig nodig hebt.
• Vaak bestanddelen van enzymen en hormonen
• Zoals:

- Fluor --> versterkt tandglazuur

- IJzer --> vorming hemoglobine (rode bloedcellen --> zuurstoftransport)

- Chroom --> werking insuline

- Jodium --> onderdeel van schildklierhormoon

Vitaminen

• Organische stoffen die nodig zijn om lichaamsprocessen goed te laten verlopen. 
• We hebben er heel weinig van nodig
• Veel vitaminen zijn bestanddelen van enzymen
• Te kort? --> gebreksziekten
• Teveel? --> vitaminen kunnen je ook ziek maken

• Belangrijke vitaminen --> A, B, C, D en K -> verschillende B1, B2 enz. 
• Vitamine B en C oplosbaar in water, lichaam kan dit niet opslaan
• 
  

Gebreksziekte:                         Gebrek aan:

scheurbuik                                    vitamine C

gebreksziekte:                         gebrek aan:

rachitis (Engelse ziekte)            vitamine D

gebreksziekte:                         gebrek aan:

Beriberi                                          Vitamine B1

Gebreksziekte: vitamine A deficiëntie 

Gebrek aan: vitamine A

2 keer per jaar dosis, 25% minder kinder sterfte 

Huiswerk

Lezen 10.1

Maken opdrachten sw

+ begrippenlijst maken

Herhalen en/of extra oefenen