V2a 5.7 + 5.8

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 2

Doel van de les

• Ik kan een geologische tijdschaal aflezen.
• Ik kan een stamboom van organismen aflezen.
• Ik kan voorbeelden van toepassingen van biotechnologie noemen. 

Ga naar TB blz. 59+60

LEES DOELSTELLING 9+10+11

Geologische tijdschaal

Ieder tijdperk ontstaat door een uitsterving van een bepaald soort organisme óf er ontstaat juist een bepaald soort organisme in dat tijdperk. 

apen ( half)

fossiel

reconstructie

gewervelde dieren ( Tiktaalik) gaan land op

stambomen van organismen.

Er zijn verschillende stambomen bekend van organismen.

Hierin kun je aflezen wie er hele verre verwanten zijn, maar ook welke organismen er meer verwant zijn.

Hoe noem je het proces dat ervoor zorgt dat organismen van dezelfde soort steeds meer van elkaar gaan verschillen?

1. evolutie
2. evolutietheorie
3. isolatie
4. dat bestaat niet

Aan welke groep zijn de gorilla’s het meest verwant volgens de stamboom?

1. de chimpansees
2. de gibbons
3. de halfapen
4. aan de apen van de oude wereld

Haaien zijn gewervelde dieren. In de afbeelding zie je een stamboom die
de afstamming van verschillende groepen gewervelde dieren weergeeft
volgens de evolutietheorie.
welke antwoorden zijn goed?

1. Haaien zijn eerder ontstaan dan beenvissen.
2. Beenvissen zijn meer verwant aan haaien dan aan amfibieën.
3. A en B kloppen allebei
4. A en B kloppen allebei niet

Hieronder staan 2 opmerkingen over de stamboom van hiernaast.
Welk antwoord is goed?
(om beter te kijken staat de stamboom ook op de slide hierna)

1. Het geslacht Canis bestaat uit meerdere families.
2. De vos en de wolf behoren tot dezelfde familie.
3. A en B kloppen allebei
4. A en B kloppen allebei niet

Biotechnologie 

Technieken waarbij organismen worden gebruikt om producten te maken voor de mens.

Dit wordt al eeuwen lang toegepast !

--> vooral in/bij voedingsmiddelen.

Het wordt toegepast voor/in voedsel, 

hormonen, enzymen en geneesmiddelen. 

Gisten en bacteriën

-Gisten (zijn schimmels) worden gebruikt voor het maken van  brood en bier. het brood gaat dan rijzen -> wordt luchtiger --> minder zwaar op de maag.

-Bacteriën worden gebruikt om bijv. yoghurt te maken, die zorgen voor de zure smaak.

Het genotype van organismen wordt hierbij niet veranderd!

Gist

Bacterie 

Brood 

Bier

Wijn

Yoghurt

Zuurkool

Genetische modificatie 

Recombinant DNA-technieken = nieuwe erfelijke informatie toevoegen aan een organisme.

Gewenste eigenschappen toevoegen = genetische modificatie

Een voorbeeld daarvan is dat er insuline uit bacteriën kan worden gehaald, doordat die bacteriën een gen voor het produceren van insuline hebben uit de mens.

Voordelen genetische modificatie 

- Hogere voedselopbrengst

- Gewassen worden milieuvriendelijker

- Ziekten behandelen

Nadelen genetische modificatie

- Mens heeft geen recht om erfelijke informatie van organismen te veranderen

- Nieuwe organismen worden 'gemaakt'

- Angst voor schade aan de natuur

DNA-test

DNA van een organisme in kaart brengen

Belangrijk voor misdaadbestrijding of opsporen erfelijke ziekten.

KLONEN

Klonen is een kunstmatige wijze van reproductie van organismen waarbij alle nakomelingen hetzelfde genotype hebben van het organisme dat gekloond wordt. 

Aan de slag met opdrachten online:

hoofdstuk 5

5.7 + 5.8 = 

opdrachten 22 t/m 24 + 26 + 27 (+ 28)