Les 4 Stijlfouten

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 1

Stijlfouten 

Lesdoel: 

Aan het eind van de les kun je de volgende stijlfouten te herkennen: 

foutieve samentrekkingen en tangconstructies

Foutieve samentrekking

In een zin met een foutieve samentrekking laat je woorden weg die je niet kunt weglaten. Als je een samengestelde zin schrijft, kun je vaak een woord of een paar woorden weglaten. Dit noemen we een samentrekking.

Dat kan in de volgende gevallen:

•Het weggelaten woord heeft dezelfde betekenis.

•Het weggelaten woord heeft dezelfde grammaticale functie.

•Het weggelaten woord staat op de juiste plaats ten opzichte van de persoonsvorm.

Voorbeelden foutieve samentrekking

Voorbeeld:

 Ze maakte eerst zichzelf en daarna de bedden op.

Uitleg:

In deze zin heeft het werkwoord opmaken verschillende betekenissen: jezelf opmaken en de bedden opmaken. Daarom herhaal je in de tweede zin de persoonsvorm.

Voorbeeld :

De docent nam afscheid en werd een prachtig cadeau aangeboden.

Uitleg:

De docent is in de eerste zin het onderwerp van de zin en in de tweede zin een meewerkend voorwerp (aan iemand werd iets aangeboden). Daarom schrijf je in de tweede zin: ... en hem werd een prachtig cadeau aangeboden.

Voorbeeld:

 Volgende week willen we je een rondleiding geven en hopen dat je komt.

Uitleg:

De eerste zin begint niet met het onderwerp, maar met een ander zinsdeel. Daarom zet je het onderwerp we hier achter de persoonsvorm. Na het voegwoord en begint de nieuwe zin met het onderwerp ( ... en we hopen dat je komt).

In onze straat wordt een verkeersdrempel aangelegd en huizen gebouwd.

1. Fout
2. Goed
3. Ik weet het niet zeker

Al zijn vrienden zijn bevorderd, alleen hij niet.

1. Fout
2. Goed
3. Ik weet het niet zeker

Tangconstructie

Onder een tangconstructie wordt een constructie verstaan waarbij er een (grote) afstand bestaat tussen delen die bij elkaar horen, bijvoorbeeld tussen delen van een scheidbaar samengesteld werkwoord (1), tussen hulp- en hoofdwerkwoord (2), tussen lidwoord en zelfstandig naamwoord (3):

(1) In Maastricht vond zondag de afscheidsdienst van zijn vader, die op 62-jarige leeftijd overleed aan de gevolgen van een slepende ziekte, plaats.

(2) Zijn moeder heeft hem vanochtend voordat hij vertrok, net als altijd, een kus gegeven.

(3) De veertien uit het buitenland afkomstige, ter dood veroordeelde gevangenen.

Wanneer heb je een tangconstructie?

1. Als delen van de basiszin te ver uit elkaar staan.

2. Als de extra informatie begint met een voorzetsel.

3. Als de basiszin ook zonder de extra informatie iets betekent.

⤷ De zin "Omdat ik heb." betekent niets.

Voorbeelden tangconstructie

Voorbeeld :

 Ik ben door het vervelende kleine witte hondje van de buren gebeten.

Betere zin:

Ik ben gebeten door het vervelende kleine witte hondje van de buren.

Voorbeeld:

-Ik heb geen zin om tijdens mijn lange fietsvakantie naar Rusland mijn e-mail te lezen.

Betere zin:

 Ik heb geen zin om mijn e-mail te lezen tijdens mijn lange fietsvakantie naar Rusland.  

Wij hebben uw brief van 10 maart, waarin u bezwaar maakt tegen het bedrag op de factuur voor verrichte werkzaamheden, gelezen

1. Goed
2. Fout

De nieuwe adressengids, waarover u onlangs een brief hebt ontvangen en die wij u gisteren hebben toegestuurd, bevat helaas enkele fouten.

1. Goed
2. Fout

In de bouwmarkt loopt de clown, die ik gisteren in het circus heb gezien.

1. Goed
2. Fout

Opdracht met zachte bal

Er verschijnen allemaal zinnen op het bord, die zinnen kunnen goed of fout zijn.
Op het moment dat de zin verschijnt, gooi ik de bal naar iemand en moet degene vertellen of het goed of fout is.

Piet is een natuurliefhebber en dan ook vaak in het bos.

Goed of fout?

Fout

De hond werd voortdurend gepest en werd tenslotte ziek.

Goed of fout?

Goed

Het lukte haar niet de beste te blijven en begon nerveus te worden.

Goed of fout?

Fout

Wij ontvingen de brief, maar hij had lang op zich laten wachten.

Goed of fout?

Goed

Dat boek vond ik niet te duur, maar leek mij te saai.

Goed of fout?

Fout

In onze straat wordt een verkeersdrempel aangelegd en huizen gebouwd.

Goed of fout?

Fout

Streekromans interesseren me niet en lees ik dus niet.

Goed of fout?

Fout

Schaatsen is gezond en doe ik regelmatig.

Goed of fout?

Fout

De clown trok zijn kleren uit en trok zich niets van zijn publiek aan.

Goed of fout?

Goed

Zij wordt onderwijzeres en in Nijmegen opgeleid.

Goed of fout?

Fout

Samenvatting van de les maken in een paar zinnen

Foutieve samentrekking en tangconstructie

- Foutieve samentrekking: hierbij laat je woorden weg die je niet kunt weglaten.

Als je een samengestelde zin schrijft, kun je vaak een woord of een paar woorden weglaten.

Dit noemen we een samentrekking

- Tangconstructie: is een constructie waarbij er een (grote) afstand bestaat tussen delen die bij elkaar horen