Staatsinrichting

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 1

Noem een begrip uit de politiek

Lesdoelen

Aan het eind van deze les:

• Weet je hoe een democratie werkt
• Kun je uitleggen waarom we een wetgevende, uitvoerende en rechterlijke macht hebben.

Navalny, strijdt in Rusland voor meer democratie. Vlogt en heeft onder andere onyhuld dat Poetin een paleis van 1,3 miljard heeft laten bouwen van belastinggeld. Putins geheime dienst heeft hem vergiftigd, dat is niet gelukt. Hij is in Duitsland weer hersteld. Bij terugkomst in Rusland moest werd hij veroordeeld omdat hij zich niet had gehouden aan zijn meldplicht. Straf: 3,5 jaar werkkamp in Siberië.

Wet: meldplicht

Rechter: niet aan voldaan

Uitvoering: Opgepakt

In Rusland zijn de wetgevende macht, uitvoerende macht en rechterlijke macht niet goed gescheiden. Poetin heeft deze regels verzonnen (wetgevende macht), hij zorgt dat ze uitgevoerd worden (uitvoerende macht) en de rechterlijke macht durft/wil niet tegen Poetin in te gaan. In een normale democratie halen oneerlijke wetten het meestal niet in de tweede kamer. Bij de uitvoerende macht horen er dan alarmbellen af te gaan als wetten oneerlijk zijn. En een rechter kan zeggen dat een wet in strijd is met andere wetten en uitgangspunten. 

Toeslagenaffaire

Wetgevende macht: streng zijn tegen fraudeurs

Uitvoerende macht was heel streng

Rechterlijke macht heeft niet goed gekeken naar individuele gevallen en daaruit opgemaakt dat er iets groots mis was

Bij de toeslagenaffaire heeft de trias politica niet goed gewerkt, de ene macht heeft de andere niet gecorrigeerd.

avondklok werd onwettig verklaard

Uitvoering: Avondklok is nodig

Wet: snel gemaakt door uitvoerende macht, maar de tweede kamer werd om advies gevraagd

Rechter: voldoet niet aan de richtlijnen voor een noodwet, want er is tijd genomen om de tweede kamer te vragen

Trias Politica (Montesquieu)

Uitvoerende macht

Wetgevende macht

Rechterlijke macht

Waarom hebben we een trias politica in Nederland?

Trias Politica (Montesquieu)

Uitvoerende macht

Wetgevende macht

Rechterlijke macht

Waarom hebben we een trias politica in Nederland?

Parlement + regering

Regering

Onafhankelijke rechters

Scheiding der machten (Trias Politica)

Tweede Kamerleden mogen een wetsvoorstel indienen (wetgevende macht)

1. Juist
2. Onjuist

Recht van Initiatief

De TK mag zelf een wetsvoorstel indienen. Ministers mogen dit ook maar de TK moet er altijd over stemmen.

Recht van Amendement

De TK mag wetsvoorstellen van de regering (ministers) wijzigen.

1. Recht van Interpellatie

De minister moet op het matje komen om uitleg te geven in de TK.

2. Recht van motie

Het parlement kan hiermee aangeven een minister 'af te keuren' of te 'wantrouwen'. Als de meerderheid zo'n motie steunt moet de minister weg.

3. Budgetrecht

 De jaarlijkse begroting van de regering wordt gecontroleerd door de TK.

4. Dertigledendebat

De minister moet komen voor een spoeddebat als 30 leden van de TK daar om vragen.

5. Parlementaire Enquête

Als de EK of de TK een onderzoek instelt naar de regering (bijv. over een ramp of fraude).

6. Kamervragen

Leden van het parlement (EK+TK) mogen de regering vragen stellen.

Welke uitspraak is juist?

1. Ministers kunnen Tweede Kamerleden wegstemmen.
2. Tweede Kamerleden kunnen Ministers wegstemmen.

Coalitie

De partijen die samen een meerderheid hebben en de regering vormen.

Oppositie

De overige partijen die de regering controleren.

Kabinetsformatie

1. Informateur: krijgt advies en kijkt naar de mogelijke combinaties.
2. Regeerakkoord: de partijen die samenwerken maken een plan voor 4 jaar.
3. Formateur: de latere premier gaat ministers zoeken voor elke post.
4. De beëdiging door de koning (bordesfoto)

https:

Dimensie 3

Politiek - Juridisch

Wie zitten er in de Tweede Kamer?

• Fracties = een groep personen van een politieke partij die in de Tweede Kamer zit
  

• Regeringspartijen (coalitie)= deze partijen zitten ook in de regering
  

• Oppositiepartijen = deze partijen zitten niet in de regering, wel in de Tweede Kamer
  

Politieke partijen hebben verschillende ideeën over de samenleving. Op basis van die ideeën kun je politieke partijen indelen in 3 politieke stromingen

= GELIJKHEID

• De overheid moet ervoor zorgen dat er goede voorzieningen zijn voor iedereen.
  
• De welvaart moet eerlijk verdeeld worden
  
• De overheid moet actief ingrijpen om dat te bewerkstelligen
  
• Voorzieningen als zorg moeten door de overheid geregeld worden
  

Sociaal -Democratische partijen

      = VRIJHEID

• Individuen en bedrijven moeten zich "in alle vrijheid" kunnen ontwikkelen.
• De overheid moet zich zo weinig mogelijk bemoeien met de samenleving.
• De zorg kan bijvoorbeeld best door "de markt" geregeld worden.
  
• De consument kiest dan vanzelf voor de meest efficiënte aanbieders.

Liberale partijen

= CHRISTELIJKE WAARDEN

• De overheid moet terughoudend zijn en moet allerlei zaken aan de samenleving overlaten.
• Zorg is niet alleen de taak van overheid, burgers kunnen dit zelf
  

       ook organiseren.

Confessionele partijen

• Partijen die hun standpunt bepalen op basis van emoties en opvattingen van groepen in de samenleving
  
• Populisten proberen de zaken waar deze groepen zich kwaad over maken via de politiek te veranderen

• Er zijn ook partijen die worden gevormd, omdat ze wel één doel nastreven. Dit worden belangenpartijen of 'one-issue-partijen' genoemd. 

One-issue partijen

Populistische partijen

Het verschil tussen rechts en links is het verschil tussen socialisten en liberalen.

Links: grote overheid, eerlijke kansen voor iedereen, gelijke welvaart.  Kern begrip: gelijkheid.

Rechts: Kleine overheid, zelfverantwoordelijkheid, meer marktwerking. Kernbegrip: Vrijheid.

Ook een belangrijk onderscheid dat je kan zien in het verschil is dat links over het algemeen uit gaat van de maatschappij en rechts van het individu.

Als je hard werkt en risico's neemt mag je best meer verdienen. Je hoort dan niet gestraft te worden door meer belasting te moeten betalen.

1. Confessionele partij
2. Liberale partij
3. Sociaaldemocratische partij
4. Populistische partij

Ook voor de belangen van kleine winkeliers is één dag rust per week belangrijk. 

Daarom moeten op zondag de winkels niet open

1. Confessionele partij
2. Liberale partij
3. Sociaaldemocratische partij
4. Populistische partij

Je moet er van uit kunnen gaan dat de overheid zorgt voor genoeg geld om van te leven en te wonen.

1. Confessionele partij
2. Liberale partij
3. Sociaaldemocratische partij
4. One-issue partij

De abortuswet moet worden ingetrokken.

1. Confessionele partij
2. Liberale partij
3. Sociaaldemocratische partij
4. One-issue partij

Progressieve partijen zijn voor vernieuwingen. Ze reageren op veranderingen in de wereld met nieuwe maatregelen. De samenleving moet veranderen en met haar tijd meegaan, en niet krampachtig aan het verleden willen vasthouden.

Wat is dan Conservatief ???

Conservatieve partijen willen de samenleving houden zoals die historisch is gegroeid. Ze leggen de nadruk op het goede dat er is bereikt en willen dat vasthouden. Veranderingen moeten langzaam en in kleine stappen plaatsvinden. 

L0VTHG

Je kunt op verschillende manieren voor jouw mening opkomen:

=> Door te stemmen/kiezen op een         politieke partij = actief kiesrecht

=> Door gekozen te worden 

      = passief kiesrecht

SP

Groen Links

SGP

Forum voor Democratie

VVD en D66

socialisme

Christendemocratie

Populisme

Liberalisme

Links

Rechts

Socialisme

Liberalisme

Conservatief

Progressief

Blauw

Rood

Gelijkheid

Vrijheid

Meer overheid

Minder overheid

Politiek is

1. het maken van keuzes
2. het bedenken van problemen
3. het uitgeven van geld