Kindertechnieken: Slaap & rust

• Zorg
• Secundair onderwijs

Slaap & rust

Zorg 3: Kindertechnieken

Slaap & rust

Zorg 3: Kindertechnieken

Hoeveel uur denk jij dat een baby gemiddeld slaapt per dag?

024

Waarom is slaap en rust belangrijk?
Leg uit in minstens 3 zinnen.

Instructie:

Ter voorbereiding van de laatste les kindertechnieken doorlopen jullie thuis zelfstandig deze slides (ten laatste op donderdag 6/6). Dit staat op punten. Bij de start van volgende les worden jullie hierop getoetst, dit telt nog mee voor jullie dagelijks werk.

Lees de tekst en bekijk de filmpjes. Wanneer er een opdracht aan gekoppeld is die jullie maken zullen jullie dit symbool           terugvinden, wat jullie kennen uit de cursus.  

Ter voorbereiding van de laatste les kindertechnieken doorlopen jullie thuis zelfstandig deze slides (deadline: do 6/6 23u59). 

Lees de tekst en bekijk de filmpjes. Wanneer er een opdracht aan gekoppeld is die jullie maken zullen jullie dit symbool 

 terugvinden, wat jullie kennen uit de cursus.  

Instructie

1. Inleiding

Tijdens een dag in de kinderopvang zullen baby’s meerdere slaapmomentjes per dag hebben. Dit neemt af met ouder worden.

Peuters slapen meestal nog slechts eenmaal per dag, en dit na het middageten. 

Een goede zorgverlener merkt op wanneer een kind moe is en houdt rekening met een slaapritueel en de slaapgewoonten van het kind.

• Groei en herstel: als een kind slaapt wordt er groeihormoon afgescheiden. Dit hormoon zorgt voor de groei van kinderen en het herstel van cellen. Het lichaam komt tot rust en komt op kracht.
• Mentaal welzijn en cognitieve functies: wanneer een kind slaapt, verwerken de hersenen indrukken, gebeurtenissen en informatie van die dag. Slaap stimuleert de ontwikkeling van het zenuwstelsel. Een kind met slaaptekort kan sneller zijn concentratie verliezen. Onvoldoende slaap zorgt vaak voor prikkelbare, humeurige kinderen. 
  
• Verhoogde weerstand: het afweersysteem verzwakt bij slaaptekort, zodat het kind sneller ziek wordt.

1. Inleiding

Regelmaat en voldoende slaap en rust zijn heel belangrijk voor een aantal redenen:

Elk kind moet op zijn eigen ritme en volgens zijn eigen behoefte kunnen rusten en slapen. Het is vooral belangrijk om de signalen van elk kind individueel op te merken. De hoeveelheid slaap die een kind gemiddeld nodig heeft, is verschillend per leeftijd.

1. Inleiding

Op de volgende slide sleep je de blauwe kaders naar de passende rode kaders in de tabel. 

Baby	Peuter
Een pasgeboren baby slaapt	Een peuter tussen 1 en 3 jaar slaapt
Een baby van 6 weken slaapt soms al	Een middagdutje bij een peuter duurt
Een baby van 6 maanden slaapt

16 tot 20 uur per dag.

6 uur aan een stuk door.

’s nachts al regelmatig door, zo’n 6 tot 8 uur.

’s nachts 10 tot 12 uur.

gemiddeld 2 uur.

Behalve aan slaap, heeft het kind ook nood aan rust tijdens de dag en tijdens activiteiten. Het is jouw taak als zorgverlener om een kans tot rusten aan te bieden door in voldoende rustmomenten en rustplaatsen te voorzien.

Je kunt rust en regelmaat ook structureel inbouwen in het dagverloop. Merk ook op wanneer een kind wat alleen speelt of zich wat afzondert. Door hem rust te bieden, ga je in op zijn behoefte. Als zorgverlener kun je ook rust overbrengen door geborgenheid te bieden en zelf rustig te zijn.

1. Inleiding

Wat is geborgenheid?

Bekijk het filmpje op de volgende slide en beantwoord de vragen. 

00:38

Waarom is de eerste opstelling van de babybedjes niet goed?

01:23

Waarom leg je een baby beter niet op zijn buik in bed?

02:23

Na hoeveel tijd zou jij gaan kijken naar de slapende baby's of peuters? Denk ook aan hoe de zorgverleners het op jouw stageplaats deden.

De rustruimte moet zodanig georganiseerd worden dat er voldoende plaats is om te rusten. De bedden moeten correct geplaatst worden, de ruimte kan het best prikkelarm zijn (bv: weinig felle kleuren). Je kan een kindje ook te slapen leggen in een tentje, een kussenhoek, speelbox …

Een goede en veilige slaapplaats vermindert het risico op ongevallen en wiegendood.

• Een vaste slaapplek leert het kind dat er een verband is tussen het bed en slapen.
• Zorg voor een goede slaapomgeving en pas de slaapplek aan het kind aan. (bv: een lichtje, volledig donker, een beetje licht, …).
• Leg het kind in het bedje als het moe wordt. Een baby slaapt meestal in dezelfde ruimte als de speelruimte.

2. Rust- of slaapruimte

Welke slaapplek zou jij het fijnst vinden?

Waarom verkies je deze slaapplek?

3. Hoeveelheid slaap

Er zijn drie factoren die onze hoeveelheid slaap beïnvloeden:

• Leeftijd
• Slaapkwaliteit
• Individuele verschillen/behoeften/noden.

3. Hoeveelheid slaap

De behoefte aan slaap verschilt van kind tot kind. Er is geen specifiek advies over hoeveel slaap een kind nodig heeft of hoe laat het naar bed moet. 

In de volgende tabel kan je terugvinden welke richtlijnen je als zorgverlener kan volgen.

Leeftijd

3. Hoeveelheid slaap

De gemiddelde slaapbehoefte neemt af met de leeftijd:

Leeftijd

0-3 maanden	16-20 uur per dag
3-12 maanden	13-14 uur per dag
1-3 jaar	12-13 uur per dag
4-7 jaar	10-11 uur per dag
8-11 jaar	9-10 uur per dag
12-15 jaar	8-10 uur per dag

Hoeveel uren slaapt een tweejarige gemiddeld per dag?

1. 13-14 uur
2. 12-13 uur
3. 10-11 uur
4. 16-20 uur

3. Hoeveelheid slaap

Is het kind overdag hangerig, of juist prikkelbaar en druk, dan kan dat wijzen op een slaaptekort of een slaapstoornis.

Slaapkwaliteit

Individuele verschillen/behoeften/noden

Wanneer het kind ’s morgens vanzelf wakker wordt of het is gemakkelijk wekbaar, dan slaapt het voldoende.

4. Slaapritueel 

Een slaapritueel is voor elke mens belangrijk:

• Het bevordert de bereidheid tot slapen.
• Het geeft veiligheid.
• Het maakt rustig.

4. Slaapritueel 

Voor een baby van 9 maanden

Luier verversen en pyjama aantrekken, knus op schoot samen een liedje zingen en nog even wat water drinken. Dan in bedje, de gordijnen toetrekken en zachtjes de deur sluiten.

Voor een kind van 14 maanden

Een kleine wasbeurt, pyjama aantrekken. Dan knus op schoot en samen in een boekje kijken. Samen dag zeggen aan de anderen in huis en naar de slaapkamer. In bed komt de knuffel aangevlogen. Dan het nachtlampje aan en zachtjes de deur sluiten.

Voor een kind van 2 jaar

Tanden poetsen en pyjama aan. Samen 1 filmpje van Bumba kijken en zelf TV uitzetten met de afstandsbediening. Een kus geven aan grote zus en dan naar de slaapkamer. Zelf het licht aansteken en pantoffels onder het bed zetten.

Voorbeelden

Wat herinner jij je nog van het slaapritueel dat jouw ouders vroeger met jou als peuter/kleuter toepasten?

Beschrijf dit in minstens 5 zinnen.

5. Tips voor het organiseren van slaapmomenten

• Geef het slaapmoment een plaats in de vaste dagstructuur. Bij jonge baby’s is het belangrijk om signalen van slaap op te vangen. Het ritme van het kind wordt gevolgd. Er wordt overlegd met de ouders over hoe ze dit thuis aanpakken en er wordt een haalbare aanpak besproken.

• Herken de signalen waarmee het kind duidelijk maakt dat het moe is zoals in de ogen wrijven, geeuwen, onrustig worden…

• Sommige baby’s vallen enkel in slaap in nabijheid van een voor hen veilig persoon. Vraag aan de ouders hoe het slapen thuis gebeurt en overlegt hoe de opvang daaraan kan tegemoetkomen.

Door de volgende tips toe te passen zal je op een veilige manier een slaapmoment kunnen organiseren in de groepsopvang:

5. Tips voor het organiseren van slaapmomenten

• Je hoeft het kind niet meteen uit bed te halen als het wat jammert. Meestal valt het vanzelf weer in slaap. Probeer de fopspeen opnieuw te geven of het kindje een beetje te sussen, door zachtjes over het neusje of de buik te wrijven…

• Een slaapritueel is vaak een goede manier om de slaap te vatten. Het is een opeenvolging van vaste gewoontes voor het slapengaan. Het hoeft niet lang te duren, want lange slaaprituelen zijn moeilijker om vol te houden. Vraag hoe de ouders het slaapritueel thuis aanpakken. Je kunt er rekening mee houden in de opvang. Hoe dat ritueel eruitziet, kan verschillen naargelang de leeftijd van het kind.

Door de volgende tips toe te passen zal je op een veilige manier een slaapmoment kunnen organiseren in de groepsopvang:

5. Tips voor het organiseren van slaapmomenten

• Bij onthaalmoeder Marjan gebeurt het slaapritueel zoveel mogelijk op dezelfde manier. De baby wordt verluierd en zijn slaapzak wordt aangedaan. In de kamer doet Marjan samen met de baby de gordijnen dicht terwijl ze een slaapliedje zingt. Nog een laatste aai over het hoofd en de baby wordt te slapen gelegd. 

• De peuters in groepsopvang De Paddenstoel kennen het slaapritueel al goed. Ze doen zelf hun schoenen en sokken uit voor het toiletmoment. Na het plasje nemen ze hun knuffel uit de kast en stappen ze samen met de kinderbegeleider naar de slaapruimte. Elk kind kleeft zijn foto op da afbeelding van het bed aan de deur. Als alle peuters in hun bedje liggen, gaat de kinderbegeleider nog eens langs om ze toe te dekken en een goede rust te wensen. De deur gaat zachtjes dicht en de kinderbegeleider blijft toezicht houden in de ruimte.

Voorbeelden van een slaapritueel in de groepsopvang:

Hoe verliep het slaapritueel dat bij de kinderen werd toegepast in de groepsopvang waar jij stage deed?

Beschrijf dit in minstens 5 zinnen.

00:37

Wat doe je met de knuffelbeer wanneer je die aan de baby hebt gegeven om in te slapen?

00:54

Wat kan je doen wanneer het niet lukt om zelf in te slapen of wanneer het kindje bang is?
Wees volledig.

5. Tips voor het organiseren van slaapmomenten

• Bij onthaalmoeder Marjan gebeurt het slaapritueel zoveel mogelijk op dezelfde manier. De baby wordt verluierd en zijn slaapzak wordt aangedaan. In de kamer doet Marjan samen met de baby de gordijnen dicht terwijl ze een slaapliedje zingt. Nog een laatste aai over het hoofd en de baby wordt te slapen gelegd. 

• De peuters in groepsopvang De Paddenstoel kennen het slaapritueel al goed. Ze doen zelf hun schoentjes en sokken uit voor het toiletmoment. Na het plasje nemen ze hun knuffel uit de kast en stappen ze samen met de kinderbegeleider naar de slaapruimte. Elk kind kleeft zijn foto op da afbeelding van het bed aan de deur. Als alle peuters in hun bedje liggen, gaat de kinderbegeleider nog eens langs om ze toe te dekken en een goede rust te wensen. De deur gaat zachtjes dicht en de kinderbegeleider blijft toezicht houden in de ruimte.

Voorbeelden van een slaapritueel in de groepsopvang:

6. Veilig handelen

• Te zorgen voor rust, regelmaat en wennen.
• Veilige kinderbedden te kiezen. Zorg dat de matras aansluit aan de bedrand en geef geen hoofdkussen voordat het kind 2 jaar is.
• Ervoor te zorgen dat het kind niet te warm krijgt. De ideale kamertemperatuur voor kinderen is 18°C. 
• Een baby altijd op de rug te laten slapen.
• Een baby niet meer in een wieg te leggen als hij meer beweeglijk is. Gebruik dan een veilig kinderbed waarvan de bodem in een lagere positie geplaatst kan worden of een speelbox in de laagste stand.
• Altijd toezicht te houden en in de buurt van de baby te blijven als hij slaapt. Ga regelmatig kijken, luisteren en voelen aan het kind.
• Extra te gaan kijken als de baby huilend in slaap is gevallen.

Tijdens slaap- en rustmomenten heb je oog voor de veiligheid van kinderen. Als zorgverlener in de kinderopvang kun je veilig handelen tijdens slaap- en rustmomenten door:

7. Slaapproblemen

Sommige kinderen hebben het lastig om in slaap te vallen. 

02:21

Wat wordt er in het filmpje aangeraden over de knuffel van het kindje. Wees volledig.

Formuleer op basis van wat je uit deze les
geleerd hebt 5 slaaptips voor nieuwe ouders.

Hoe aandachtig heb je aan deze les gewerkt?

😒🙁😐🙂😃

Hoe goed ben je voorbereid op de les van vrijdag 7 juni

0100

Welke factor beïnvloedt de slaap niet?

1. Individuele behoefte
2. Slaapkwaliteit
3. Leeftijd
4. Gewicht