H3 woordenschat les 1

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Welkom!

Leg je leesboek vast klaar op je tafel. 

1. Opening
2. 10 minuten lezen

3. Start H3 woordenschat
4. Zelfstandig werken
5. Afsluiting

Deze les

Tien minuten lezen

Je kunt uitleggen wat de begrippen metafoor, vergelijking, personificatie en metonymia betekenen. 

Je kan uitleggen wat een asyndetische vergelijking is. 

Je kan uitleggen wat een homerische vergelijking is. 

Leerdoelen deze les:

Beeldspraak

Beeldspraak is figuurlijk taalgebruik. Je bedoelt niet letterlijk wat je zegt, maar gebruikt beelden om iets sterker uit te drukken. 

Korte herhaling*: 

de vergelijking, de metafoor en de personificatie.

De vergelijking

Bij een vergelijking gebruik je een beeld om 

eigenschappen van iets of iemand (het object) 

te benadrukken. 

Hoe groot een hond (object) is, bijvoorbeeld, 

kun je aangeven door hem te vergelijken 

met een kalf (beeld).

"De jongen die een tien had gehaald was zo trots als een pauw."
Wat is hier het object?

1. De jongen
2. een pauw

"Het 'neuzen' van eskimo's is al zo oud als de weg naar Rome."
Wat is hier het beeld?

1. Het 'neuzen' van eskimo's
2. de weg naar Rome

De metafoor

De metafoor is uiteraard ook een vorm van beeldspraak. 

Hij lijkt ook een beetje op de vergelijking, maar het object ontbreekt hierbij: alleen het beeld wordt genoemd. Spreekwoorden en veel vaste uitdrukkingen
zijn metaforen. Denk bijvoorbeeld aan: 

'De appel valt nooit ver van de boom.' 

Welke zin bevat een metafoor?

1. Jouw ogen zijn als sterren.
2. Wat een boom van een kerel.
3. Als het kalf verdronken is, dempt men de put.
4. Dat meisje lijkt wel een prinses, zo elegant!

"Wie de schoen past, trekke hem aan."
Is dit een metafoor of een vergelijking?

1. metafoor
2. vergelijking

"Dat oude dametje is zo mager als een lat." Is dit een metafoor of een vergelijking?

1. metafoor
2. vergelijking

Personificatie

De personificatie is een bijzondere vorm van beeldspraak. Hierbij doen we net alsof levenloze dingen iets kunnen wat mensen kunnen. Denk bijvoorbeeld aan tijd die voorbij kruipt,
of aan wind die huilt. Kruipen
en huilen zijn dingen die mensen
wél kunnen, maar dingen niet.

"Wolken en zon spelen haasje over."
Is dit een personificatie?

1. ja
2. nee

"Het papier is geduldig."
Is dit een personificatie?

1. ja
2. nee

Je zegt niet rechtstreeks wat je bedoelt, maar je gebruikt een woord of een kenmerk dat daar mee te maken heeft. 

Oranje heeft weer goud gewonnen. 
--> 2 metonymia 
Oranje = Nederlands elftal, ze spelen met een oranje tenue 
goud = gouden medaille 

3. Metonymie 

Synesthesie

Synesthesie is een stijlfiguur waarbij een combinatie van de indrukken van verschillende zintuigen in uitdrukkingen wordt gebruikt. Synesthesie kan worden gezien als een bijzondere vorm van de metafoor.

vb: 

schreeuwende kleuren, bittere woorden, warme stem

Asyndetische vergelijking

Bij een asyndetische vergelijking wordt er tussen het te vergelijken object en het beeld geen verbindingswoord gebruikt.

vb: 

Karel, een echte angsthaas, was snel weg.

Zijn hoofd, een biet, sprak boekdelen.

vergelijk...

Voorbeeld gewone vergelijking: Hij is zo rood als een kreeft.

Voorbeeld asyndetische vergelijking: 

Ik keek naar jouw hoofd, een tomaat.

asyndetische vergelijking

De zon, een vrolijke ballon, stond de hele dag hoog aan de hemel.

object = zon

beeld = een vrolijke ballon

Homerische vergelijking

• Vergelijking met allerlei bijzonderheden --> Homerus, de dichter van de Ilias en de Odyssee
  
  
• Een breedsprakige vergelijking, waarbij de schrijver zo opgaat in het vergelijken, dat hij dingen noemt die geen verwantschap meer hebben met het beeld.

Voorbeelden van een homerische vergelijking

Zoals in het begin van de lente Apollo voortgaat over de bergruggen bij het eiland Delos en de reidansen opnieuw instudeert, zo ging Aenas zelf.

zoals de zon in mei,

de warme zomerdag in juni,

en de stranddag in juli,

zo heb ik graag een vrije dag.

Christines heldere ogen, fijn kristal, schitterden in de lage avondzon.

1. asyndetische vergelijking
2. homerische vergelijking
3. synesthesie

Uit zijn mond vloeien zoete woorden, zodra hij Agnes ziet.

1. asyndetische vergelijking
2. homerische vergelijking
3. synesthesie

Leg eens uit....asyndetische vergelijking

Zelfstandig werken

H3 woordenschat - opdracht 1 maken

Synesthesie

Synesthesie is een stijlfiguur waarbij een combinatie van de indrukken van verschillende zintuigen in uitdrukkingen wordt gebruikt. Synesthesie kan worden gezien als een bijzondere vorm van de metafoor.

vb: 

schreeuwende kleuren, bittere woorden, warme stem

Christines heldere ogen, fijn kristal, schitterden in de lage avondzon.

1. asyndetische vergelijking
2. homerische vergelijking
3. synesthesie

Uit zijn mond vloeien zoete woorden, zodra hij Agnes ziet.

1. asyndetische vergelijking
2. homerische vergelijking
3. synesthesie

Leg eens uit....asyndetische vergelijking

Leg eens uit... homerische vergelijking