Hoofdstuk 7 paragraaf 3 Democratische revoluties

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

7.3 De democratische revoluties.

Kenmerkend aspect:

De democratische revoluties in westerse landen met als gevolg discussies over grondwetten, grondrechten en staatsburgerschap

Voorkennis: Twee belangrijkste waardes van de Verlichting.

Lesdoel: Je kan het volgende kenmerkend aspect in je eigen woorden uitleggen: ‘De democratische revoluties in westerse landen met als gevolg discussies over grondwetten, grondrechten en staatsburgerschap.’

Leg uit hoe de twee waardes van de verlichting de democratische revoluties heeft beïnvloed.

Leg uit hoe de twee waardes van de verlichting de Amerikaanse revoluties heeft beïnvloed.

Noem 3 oorzaken van deze revolutie.

Rond 1800 maakten democratische revoluties een eind aan het ancien régime in westerse landen. Wetten gaven staatsburgers politieke burgerrechten en invloed op het bestuur.

Burgers gingen zelf de politieke macht uitoefenen. Dat gebeurde voor het eerst in Noord-Amerika: 13 Britse koloniën kwamen in opstand tegen hun moederland.

In 1765 begon de Amerikaanse Revolutie.

Op 4 juli 1776 verklaarde het Congres zich onafhankelijk.

In 1787 werd de Amerikaanse grondwet aangenomen: er kwam een nationale regering onder leiding van een president.

Er kwam een scheiding van machten:

• wetgevende macht - Congres en Huis van Afgevaardigden
  
• uitvoerende macht - president
• rechterlijke macht – Hooggerechtshof

Er kwamen grondrechten: belangrijkste rechten van burgers die in de grondwet zijn vastgelegd.

Leg uit hoe de twee waardes van de verlichting de Bataafse revoluties heeft beïnvloed.

Noem 3 oorzaken van deze revolutie.

Lesdoel: Je kan het volgende kenmerkend aspect in je eigen woorden uitleggen: ‘De democratische revoluties in westerse landen met als gevolg discussies over grondwetten, grondrechten en staatsburgerschap.’

De democraat Van der Capellen schreef een pamflet dat het startsein werd voor een democratische beweging. Patriotten kwamen in opstand en namen in enkele steden de macht over. In 1787 maakte een Pruisisch leger daar een eind aan.

In 1795 begon de Bataafse Revolutie met de inval van het Franse leger. De Bataafse Republiek werd uitgeroepen met een scheiding van kerk en staat. 

De Nationale Vergadering was verdeeld of de gewesten zelfstandig mochten blijven of dat er een eenheidsstaat moest komen. 

1805 - Napoleon maakte een einde aan de Bataafse Revolutie.

1806 – Nederland werd koninkrijk onder Lodewijk Napoleon 

1810 – Nederland werd onderdeel van Frankrijk 

1813 – Nederland werd bevrijd, werd monarchie en eenheidsstaat.

Leg uit hoe de twee waardes van de verlichting de Franse revoluties heeft beïnvloed.

Noem 3 oorzaken van deze revolutie.

5-5-1789: Lodewijk XVI riep Staten-Generaal bijeen > meer belasting innen voor staatsschuld; onenigheid in Staten-Generaal over wijze van stemmen > als standen of als afgevaardigden?

juni 1789: burgers riepen Nationale Vergadering uit

14-7-1789: opstand in Parijs nadat de koning met leger de NV uiteen wilde jagen

Overal geweld van Franse Revolutie: democratische revolutie in Frankrijk

1891: NV nam democratische grondwet aan. Frankrijk werd een constitutionele monarchie. De koning hield de uitvoerende macht, het parlement kreeg de wetgevende macht.

Vanaf 1792 kregen radicale democraten steeds meer invloed en macht.

Parlement koos met algemeen mannenkies-recht een nieuw parlement. Monarchie werd afgeschaft en Frankrijk werd een republiek.

In 1793 werd Lodewijk XVI onthoofd. 

Parlement vormde regering o.l.v. de radical Robespierre. Iedere tegenstander van de regering was een vijand van het volk en van de revolutie. Door terreur vielen er veel slachtoffers.

In 1794 werd Robespierre slachtoffer samenzwering en onthoofd.

Na val Robespierre:

volksinvloed werd teruggedrongen

1799 Napoleon zette regering af, greep alleenheerschappij

Napoleon liet zijn staatsgreep goedkeuren in een referendum

Napoleon sloot vrede met alle vijanden

1804 Napoleon kroonde zichzelf tot keizer, onderwierp grote delen Europa

1812 dramatische nederlaag in Rusland

1815 definitief verslagen bij Waterloo, vrede in Europa

Lesdoel: Je kan het volgende kenmerkend aspect in je eigen woorden uitleggen: ‘De democratische revoluties in westerse landen met als gevolg discussies over grondwetten, grondrechten en staatsburgerschap.’

Voorkennis nodig volgende les: Wat is driehoekshandel.

Voorkennis nodig volgende les: Wat zijn plantagekoloniën.

Begrippen uit deze les:

democratische revolutie: ingrijpende politieke verandering waarbij een democratische grondwet wordt ingevoerd. 

staatsburger: iemand met burgerrechten van een staat. 

moederland: land met koloniën. 

Amerikaanse Revolutie: democratische revolutie waarbij de Verenigde Staten van Amerika ontstonden (1775-1783). 

Congres: wetgevende vergadering in de VS

grondwet: (constitutie) wet waarin staat hoe een staat geregeerd wordt en wat de rechten en plichten van burgers zijn. 

Hooggerechtshof: hoogste rechtbank in de VS 

grondrechten: belangrijkste rechten van burgers die in de grondwet zijn vastgelegd 

Begrippen uit deze les:

patriot: voorstander van democratie in Nederland. 

Bataafse Revolutie: democratische revolutie in Nederland (1795-1805) 

scheiding van kerk en staat: als godsdienstige organisaties en over-heid zich niet met elkaar bemoeien 

eenheidsstaat: staat waarin gemeente- en provinciebesturen ondergeschikt zijn aan het lands-bestuur.

Franse Revolutie: democratische revolutie in Frankrijk. 

radicaal: voor grondige veranderingen. 

terreur: 1 bangmakerij met geweld, 2 schrikbewind, bestuur dat zijn onderdanen met geweld bang maakt 

Begrippen uit deze les:

staatsgreep: plotselinge en geweld-dadige overname van de
staatsmacht. 

referendum: volksstemming 

Aan de slag: Huiswerk

• Maken 7.3. 
• Leren leerdoelen 7.3.