SPQR tekst 3

• Latijn
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

SPQR

tekstvertaling les 3

                                                                        Romulus en Remus                   bouwen een nieuwe stad

Regnum

Boek p. 20 + 22

Tekstvertaling "Regnum" 

Neem je boek p. 21.

We gaan kijken of we de naamvallen in de tekst kunnen herkennen.

We beginnen bij het begin: Romulus

1. nom.ev.
2. gen.ev.
3. nom.mv.
4. acc.ev.

(Romulus et) amici

1. nom.ev.
2. gen.ev.
3. nom.mv.
4. acc.ev.

(Romulus et amici de) monte Palatino (descendunt)

1. dat.ev.
2. gen.ev.
3. nom.mv.
4. abl.ev.

Romulus et amici de monte Palatino descendunt.
Hoe streep je "de monte Palatino"

1. (de monte Palatino)
2. 1
3. onderstrepen
4. 2

De monte Aventino descendit Remus cum amicis.

1. Remus en zijn vrienden dalen af vanaf de heuvel de Aventijn.
2. Vanaf de heuvel de Aventijn daalt Remus af met zijn vrienden

Wat was er dan fout aan
"Remus en zijn vrienden dalen af vanaf de heuvel de Aventijn" ?

Fratres conveniunt. Accedit populus. Omnes tacent.

Fratres conveniunt.

Omnes tacent.

Accedit populus.

De broers komen samen.

Allen zwijgen.

Het volk nadert.

r. 4 Romulum et Remum aspiciunt.
Welke optie is juist?

1. Romulus kijkt ook naar Remus
2. Romulus en Remus kijken elkaar aan.
3. Ze kijken naar Romulus en Remus.
4. Romulus en Remus kijken.

Waarom was het C?

r. 4 Romulum et Remum aspiciunt.
Ze kijken naar Romulus en Remus.
Welk woord uit het voorafgaande zin kan je invullen als onderwerp van aspiciunt?

1. Remus cum amicis
2. fratres
3. populus
4. omnes

Romulum et Remum aspiciunt.

juiste vertaling: Zij kijken naar Romulus en Remus.

"Zij" zijn dus de andere mensen in het verhaal: het volk, de vrienden van beide broers... Waarom is populus dan niet goed? Dat ligt aan "aspiciunt".

populus = nom.ev. 

En bij nom.ev. hoort ook een werkwoord in het enkelvoud.

In hoeverre hielp de uitleg op de vorige slide je?

😒🙁😐🙂😃

Leg nu zelf eens uit over de zin erna:
"fratres quoque tacent". Waarom kan het niet zijn "Frater quoque tacent"?

Fratres quoque tacent.
De broers zwijgen ook.
Fratres is nominativus. Welke andere naamval van frater is ook fratres?

1. nominativus
2. genitivus
3. dativus
4. accusativus

Hoe weten we dan dat fratres in "Fratres quoque tacent" nominativus is?

Tandem Romulus dicit: "..."
Uiteindelijk zegt Romulus: "..."
Welke naamval is tandem?

1. nominativus
2. accusativus
3. geen naamval, het is een bijwoord
4. geen naamval, het is een werkwoord

"Et mihi et Remo dei favent"
De goden geven steun aan mij en aan Remus.

Welke naamval is "mihi" en "Remo"?

1. nominativus
2. genitivus
3. dativus
4. accusativus

OW

Regnum
het koningschap

inter nos

tussen ons

dividunt
verdelen

-nt 
zij

PV

LV

BWB
van manier

voorzetsel 
+ accusativus 

persoons-uitgang

accusativus

werkwoord

Schrijf de vertaling van de eerste alinea in je schrift.
(ja, het moet in je schrift)

Typ nu de vertaling van de eerste alinea hier.

Vertaling alinea 1

Romulus en zijn vrienden dalen af vanaf de heuvel de Palatijn.
Vanaf de heuvel de Aventijn daalt Remus af met zijn vrienden.

De broers komen samen. Het volk nadert. Allen zwijgen.

Ze kijken naar Romulus en Remus. De broers zwijgen ook.

Uiteindelijk zegt Romulus:
"De goden geven zowel aan mij als aan Remus (en aan mij en aan Remus)  steun: ze verdelen het koningschap tussen ons."

Alinea 2 r. 7-12

Opdracht 1: naamvallen
nom(inativus), gen(itivus), dat(ivus), acc(usativus), abl(ativus)
In de opdracht maakt getal (ev/mv) even niet uit.

Vind je het lastig? Gebruik dan HB p. 76.

Naamvallen:

nom

dat

acc

abl

r. 8 monte

r. 10 casas

r. 10 urbe

r. 7 reges

r. 9 urbi

r. 7 urbem

r. 8 populus

r. 9 saxis

Alinea 2 r. 7-12

Opdracht 1: woordkennis

Je hebt deze woorden al geleerd voor het proefwerk.
Doe de opdracht dus uit je hoofd.

r. 7 urbem

r. 8 primum

r. 9 recusat

r. 9 viri

r. 9 murum

r. 9 saxis

r. 11 dum

r. 10 faciunt

terwijl

met rotsblokken

weigert

de mannen

zij maken

muur

een stad

eerst

Alinea 2 r. 7-12

Opdracht 3: per zin de juiste vertaling kiezen

Schrijf van elke zin de  juiste vertaling in je schrift.

r. 7 Fratres reges sunt.

1. De broers zijn koningen.
2. De koningen zijn broers.

Fratres reges sunt:
de broers zijn koningen.

Dit is de juiste vertaling.

Reden 1: "de koningen zijn broers" wisten we al lang, want het verhaal gaat over twee broers. "De broers zijn koningen" is nieuw, want dat is het gevolg van "(dei) regnum inter nos dividunt".

Reden 2: de woordvolgorde. Bij een zin met est/sunt heb je twee woorden in de nominativus. Meestal is het eerste woord het onderwerp. 

Controle of je de uitleg van de vorige slide hebt begrepen. Welke van de volgende is géén juiste aanwijzing voor de juiste vertaling van "Fratres reges sunt"?

1. woordvolgorde
2. context
3. grammatica

r. 7-8 Populum urbem aedificare iubent,

1. Het volk moet een stad bouwen,
2. Ze bevelen het volk een stad te bouwen,
3. Ze bevelen dat het volk een stad bouwt,
4. Het volk beveelt dat er een stad gebouwd wordt,

r. 8 primum in monte Palatino.

1. eerst op de heuvel de Palatijn.
2. op de eerste heuvel de Palatijn.

r. 8-9 Populus mandatum non recusat.

1. Er is geen opdracht die het volk weigert.
2. Het volk mag de opdracht niet weigeren.
3. Het volk weigert de opdracht niet.
4. De opdracht wordt niet geweigerd door het volk.

r. 8-9 Viri saxis murum urbi aedificant.

1. De mannen bouwen de stad met stenen muren.
2. De mannen bouwen met rotsen de stadsmuur.
3. Mannen bouwen een stenen muur om de stad.
4. Mannen bouwen met rotsblokken een muur voor de stad.

Vanaf nu moet je het zelf doen.

Probeer het uit je hoofd te doen als je op de toets hoger had dan een 7. Als je lager had dan een 7, gebruik dan je tekstboek om woordjes op te zoeken en je hulpboek voor de grammatica
(p. 76 voor de rijtjes).

Truncis casas faciunt.
truncus = boomstam, casa = hut

Romulus in urbe mandata inter viros dividit,

dum Remus cum feminis et pueris ad flumen accedit.

Ad flumen pueri arundinem colligunt.
arundo, -ines = riet; colligere = verzamelen

Feminae arundinem in urbem portant.
arundo, -ines = riet

Viri arundine tecta casis faciunt.
arundo, -ines = riet; tectum = dak
casa = hut

We kwamen twee vormen  van arundo, dines tegen. Wat is wat? 
Weet je volgens welk voorbeeldrijtje dit woord gaat?

Het meervoud is op -es, dus het gaat volgens het rijtje van rex.

nom.ev.

dat.ev.

acc.ev.

abl.ev.

gen.ev.

r. 13 arundinem 

r. 14 arundine 

Hierboven zie je t/m r. 12 gestreept. Kijk of je de vertaling in je schrift compleet hebt of dat je nog iets wil aanpassen. 

Hierboven zie je 12-14 gestreept. Kijk of je de vertaling in je schrift compleet hebt of dat je nog iets wil aanpassen. 

Typ nu de vertaling van de tweede alinea hier.

Vertaling regel 7 t/m 14

De broers zijn koningen. Ze bevelen het volk een stad te bouwen, eerst op de heuvel de Palatijn. Het volk weigert de opdracht niet. 

De mannen bouwen met rotsblokken een muur voor de stad. 

Met boomstammen maken ze hutten. Romulus verdeelt de opdrachten over de mannen, terwijl Remus met de vrouwen en jongens naar de rivier gaat. 

Bij de rivier verzamelen de jongens riet. De vrouwen dragen het riet de stad in. De mannen maken met het riet daken voor de hutten.

Ad flumen pueri arundinem colligunt.

Bij de rivier ....

1. verzamelen de jongens riet
2. wordt riet verzameld door de jongens
3. moeten de jongens riet verzamelen
4. verzamelen ze het riet van de jongen

Feminae arundinem in urbem portant.
De vrouwen dragen het riet ....

1. in de stad
2. naar de stad
3. bij de stad
4. voor de stad

Viri arundine tecta casis faciunt.
Met het riet maken de mannen daken ........

1. van de hut
2. voor de hutten

het voorzetsel in + acc, + abl?

sommige voorzetsels kunnen verschillende vaste naamvallen hebben en krijgen zo een andere betekenis.

1. in + abl = een vaste plaatsbepaling, zonder beweging
(in/bij/op) ik lig in het zwembad/ik sta op de berg
2. in + acc = een plaatsbepaling van richting/beweging
(in/naar/naar binnen) ik loop de stad in/ik spring in het zwembad

Vertaling r. 12-14

Bij de rivier verzamelen de jongens riet.
De vrouwen brengen het riet naar de stad.
De mannen maken met het riet daken voor de huizen.

Welk cijfer geef je jezelf voor de vertaling van tekst 3 alinea 1 en 2?

110

Ad flumen pueri arundinem colligunt.

Bij de rivier ....

1. verzamelen de jongens riet
2. wordt riet verzameld door de jongens
3. moeten de jongens riet verzamelen
4. verzamelen ze het riet van de jongen

Feminae arundinem in urbem portant.
De vrouwen dragen het riet ....

1. in de stad
2. naar de stad
3. bij de stad
4. voor de stad

Welk cijfer geef je jezelf voor de vertaling van tekst 3 alinea 1 en 2?

110

Wat vond je ervan om zo zelfstandig via deze lessonup te oefenen met vertalen?