Fictie Analyse - Poëzie - Les 2 - Rijm

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Wat weet je nog van de vorige les poëzie?

Leerdoelen

Aan het eind van de les...

1. kun je uitleggen wat eindrijm is. 
2. kun je uitleggen wat assonantie is.
   
3. kun je uitleggen wat alliteratie is.
   
4. kun je een rijmschema van een strofe en een gedicht benoemen.
   
5. kun je gepaard rijm herkennen in een gedicht en benoemen.
   
6. kun je gekruist rijm herkennen in een gedicht en benoemen.
   
7. kun je omarmend rijm herkennen in een gedicht en benoemen.
   

Volrijm

Bedenk zelf twee regels met volrijm.

Ruzie - Willem Wilmink

Rijmschema gedichten

Het is makkelijk om het rijmschema van een gedicht te achterhalen:

1. Lees het gedicht.
2. Kijk welke zinnen met elkaar rijmen.
3. Geef elke rijmende zin dezelfde letter, begin met a.
   

Gepaard - Gekruist - Omarmend

Gepaard	Gekruist	Omarmend
A	A	A
A	B	B
B	A	B
B	B	A

Nederlands 3H/4H

Start met lezen 

Dit kind, ons kind, dat louter vreugde is
Dit kind, dat als een bloem, zo jong, zo fris
Ontwaakt, ontluikt, al zoveel blijdschap bracht
En waar wij voor willen zorgen, dag en nacht

1. Gepaard
2. Gekruist
3. Omarmend

Nog in die bolle buik
Deed jij gelijk je eigen zegje
Vond jij het keizerlijke luik
En nam dus niet het normale wegje

1. Gepaard
2. Gekruist
3. Omarmend

Valentijn is fijn
maar elke dag
bij het zien van je glimlach
is gelukkig zijn

1. Gepaard
2. Gekruist
3. Omarmend

Assonantie

Assonantie ziet louter op klankovereenkomst van de klinkers, zoals weergegeven in het onderstaande voorbeeld.

Gisteren was ik van streek

Vandaag ben ik weer heel

Morgen maak ik opnieuw een troep

Doch overmorgen is alles weer goed

Alliteratie

Bij alliteratie gaat het om overeenkomst in klank van medeklinkers aan het begin van woorden.

Stevig staat de sterke man uit Stavoren op zijn standplaats.

Liesje leerde Lotje lopen langs de lange Lindelaan, maar toen Lotje niet wilde lopen, toen liet Liesje Lotje staan

1. Alliteratie
2. Assonantie
3. Volrijm

Peter Piper koos een gebeten plakje pepers ...

1. Alliteratie
2. Assonantie
3. Volrijm

Ik zit mij voor het vensterglas
Onnoemelijk te vervelen.
Ik wou dat ik twee hondjes was,
Dan kon ik samen spelen.

1. Alliteratie
2. Assonantie
3. Volrijm

Waarom zeggen ze niet 

wat ze bedoelen?

In poëzie kun je je boodschap op een bijzondere, mooie, aparte of bizarre manier brengen. Er gelden weinig regels.

En voel me slap als ik stap 

naar je kist ik stik van onbegrip 

En klap haast dicht als ik naar adem hap 

Angst schuld en woede worden aangekaart 

maar verdriet bedaart 

Je wordt door velen aangestaard 

in een staat opgebaard 

Brainpower - Je moest waarschijnlijk gaan

assonantie

eindrijm

Beeldspraak is altijd figuurlijk taalgebruik.

Beeldspraak

Beeldspraak

Opdracht

Bekijk het gedicht hiernaast.

Zoek en markeer alle klankherhalingen.

Bepaal op er sprake is van eindrijm.

Zo ja, bepaal het rijmschema.

Klaar? Bekijk je eigen gedicht. 

Heeft het een rijmschema?

Ja: welk? zoek een tweede gedicht zonder rijmschema.

Nee: zoek een tweede gedicht met rijmschema en geef aan welk rijmschema het heeft.

Aan het eind van de les...
kun je uitleggen wat eindrijm is.
kun je uitleggen wat assonantie is.
kun je uitleggen wat alliteratie is.
kun je een rijmschema van een strofe en een gedicht benoemen.
kun je gepaard rijm herkennen in een gedicht en benoemen.
kun je gekruist rijm herkennen in een gedicht en benoemen.
kun je omarmend rijm herkennen in een gedicht en benoemen.

😒🙁😐🙂😃