Darmen (spijsvertering)

• Anatomie
• MBO
• Studiejaar 1

Week 5 

Maag en dunne darm & Dikke darm en endeldarm

lesdoel

Je kunt

• de ligging, bouw en functie van de onderdelen van de darmen beschrijven
• beschrijven hoe de bouwstenen worden opgenomen in de darm

Welke zin is waar?

1. Na 20 uur wordt je eten niet meer verteerd
2. Cola helpt tegen buikpijn
3. Van laxeermiddelen worden je darmen lui
4. We laten 10-20 scheetjes per dag

Hoe ziet de dunne darm er van binnen uit?

1. 
2. 
3. 
4. 

je darmen zijn gladgestreken, zo groot...

1. als een 2-pers. bed
2. als een klaslokaal
3. als een tennisveld
4. als een voetbalveld

bij je geboorte...

1. zijn je darmen steriel
2. hebben je darmen 5 soorten bacteriën
3. hebben je darmen 10 soorten bacteriën
4. hebben je darmen alle soorten die je moeder ook heeft

De Maag 

De maag

• de maag heeft sterke spieren
• de maag kneedt het voedsel
• het heeft veel maagplooien, waarin de klieren zitten
• de klieren maken maagsap als het voedsel eraan komt

Maag model laten zien aan iedereen.

Het maagsap

• de maag heeft veel maagplooien
• hierin zitten de exocriene klieren
• het maagsap bestaat uit...

De bouw van de maag

• onder het middenrif ligt de maag (gaster)
• de maag heeft een extra spierlaag om goed te kneden
• de maag delen we in vier gebieden in...

De maag

1 de maagmond (cardia)

• hier gaat het slijmvlies van de slokdarm over in maagslijmvlies
• een sluitspier voorkomt dat maaginhoud naar boven gaat

De maag

2 de maagkoepel (fundus)

• hier wordt het meeste maagsap gemaakt
• ingeslikte gassen worden opgeslagen (boeren)

De maag

3 de maagbodem (antrum)

• de maagbodem zorgt voor het malen, mixen en kneden van het voedsel
• hoe meer eiwitten de voeding bevat, hoe langer de maag blijft kneden

De maag

4 de maagportier (pylorus)

• dit is een stevige sluitspier
• deze gaat open om kleine beetjes verteerd voedsel door te laten

Braken

• meestal vooraf misselijk
• de maag trekt sterk samen en duwt inhoud naar de mond
• rode kleur (verse bloeding)
• bruinzwart (oude en verteerde bloeding, soms resten ontlasting)
• reflux is het opgeven van maaginhoud zonder te braken

het verteringsproces

• de mens heeft energie nodig
• energie krijgen we via voedsel
• grote voedingsstoffen worden klein gemaakt (verteerd), zodat ze opgenomen kunnen worden in de darmen
• verteren, opnemen en uitscheiden gebeurt in het spijsverteringsstelsel

Darmen

De dunne darm

• de dunne darm is ongeveer 5 meter lang en bestaat uit drie onderdelen
• de twaalfvingerige darm (duodenum)
• de nuchtere darm (jejunum)
• de kronkeldarm (ileum)

De twaalfvingerige darm

• na de maag komt ongeveer 25cm darm: de twaalfvingerige darm (duodenum)
• vanuit de maag komt het zure voedsel in dit deel
• het heeft zelf geen verteringsklieren; het krijgt verteringssappen van de galblaas en de alvleesklier 

De twaalfvingerige darm

• gal en alvleessap komen samen in de twaalfvingerige darm
• een klep (ampul van Vater) doseert de hoeveelheid die bij het voedsel moet komen

De nuchtere darm

• als het zuur is opgeheven, komt de brij in de nuchtere darm (jejunum)
• de nuchtere darm heeft heel veel darmvlokken (villi)
• al die darmvlokken zorgen voor een enorm groot oppervlak
• hier vinden twee processen plaats...

De nuchtere darm

1. onderin de darmvlok worden enzymen gemaakt die koolhydraten, vetten en eiwitten splitsen in hun bouwstenen
2. bovenin vindt de opname (resorptie) van bouwstenen plaats in de darm

De nuchtere darm

• in water oplosbare bouwstenen (glucose en aminozuren) worden opgenomen in het bloed
• in vet oplosbare bouwstenen (glycerol en vetzuren) worden opgenomen in lymfe en daarna in het bloed

De kronkeldarm

• in de kronkeldarm (ileum) worden mineralen en vitamines (B12) opgenomen
• het maakt ook een hormoon om je honger af te remmen

De kronkeldarm

• bouwstoffen die in het bloed komen gaan via de poortader naar de lever
• de vertering van bruikbare stoffen is nu klaar; wat overblijft zijn onverteerbare resten

De dikke darm

• de dikke darm (colon) is ongeveer 1 meter lang en ligt als een omgekeerde u in de buikholte
• de darm is telkens wat ingesnoerd
• hierdoor lijkt de doorgang driehoekig

De dikke darm

Delen van de dikke darm zijn

1 blinde darm, met...

2 wormvormig aanhangsel

3 opstijgend deel

4 dwarse deel

5 afdalend deel

6 S-vormig deel

7 endeldarm

8 anus

De blinde darm

• voedselresten uit de kronkeldarm komen terecht in de blinde darm (coecum)
•  het vormt een opvangzak voor de binnengekomen resten
• hier begint het onttrekken van vocht (indikken van de resten)

De blinde darm

• het wormvormig aanhangsel (appendix) is een onderdeel van de blinde darm
• het is een opslagplaats voor goede bacteriën

Het opstijgend deel

• het opstijgend deel van de dikke darm loopt richting de lever
• het onttrekt vocht uit de resten van de voeding

Het dwarse deel

• het dwarse deel van de dikke darm loopt wat uitgezakt horizontaal van rechts naar links boven in de buikholte
• hier zitten de meeste darmbacteriën (darmflora)...

Het dwarse deel

• zij verteren onverteerbare koolhydraten (cellulose vezels, nodig voor de peristaltiek)
• zij maken vitamine K (nodig voor de bloedstolling)
• zij beschermen ons tegen schadelijke bacteriën

Het afdalend deel

• het afdalend deel van de dikke darm loopt richting de onderbuik
• het onttrekt vocht uit de resten van de voeding

Het S-vormig deel

• het S-vormig deel van de dikke darm loopt in de onderbuik
• het onttrekt vocht uit de resten van de voeding
• het vormt een opslag voor ontlasting (feces)

De endeldarm

• de endeldarm (rectum) is het laatste deel van de dikke darm
• het vormt een opslag voor ontlasting (feces)

De endeldarm

• de anus sluit het darmkanaal af
• dit gebeurt met twee kringspieren; de 1e is  onwillekeurig (inwendig, vast aan de anus), de 2e is willekeurig  (uitwendig, vast aan de bekkenbodem)
• bij lege darm: inwendig dicht, uitwendig open

Darmbewegingen

De dikke darm maakt drie soorten bewegingen (peristaltiek)

1 de normale beweging (het traag voortduwen van ontlasting)

2 de segmentbeweging (elk segment kneedt een stukje ontlasting heen en weer)

3 de peristaltiekgolf (na een maaltijd)

Vragen