Herhaling 1

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo k, g, t, mavo
• Leerjaar 3

Mobiel in de telefoontas

Laptop in tas

Tas op de grond

Boek op tafel

Pen op tafel

Herhalingsles

Nederland en Indonesië

Ik bereid me voor op het schoolexamen

Lesdoel

Herhaling

Zelfstandig werken

DOEN

§1.1

Van vorstendommen tot kolonie

BASIS

A

De Indische eilanden vóór 1600

• 50x zo groot als NL
• Voor 1600 geen eenheid!
• jagers-verzamelaars, maar ook grote landbouwsamenlevingen

Vanaf de 2e eeuw handel met Aziatische landen. Hierdoor meerdere culturele invloeden: 

• Schrift uit India
• Chinese munten bij handel
• Boeddhisme en hindoeïsme --> tempels
• Vanaf 16e eeuw Islam belangrijkste godsdienst

§1.1

Van vorstendommen tot kolonie

BASIS

B

De VOC in Oost-Indië

• 1602: oprichting Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC).
• Doel: concurrentie voorkomen. De VOC kreeg het handelsmonopolie. Alleen schepen van de VOC mochten handel voeren.

• VOC mocht oorlog voeren en volkeren met geweld dwingen tot samenwerking
• Genocide van Banda (1621)

§1.1

Van vorstendommen tot kolonie

BASIS

C

De kolonie Nederlands-Indië

• 1798: VOC gaat failliet. Staat neemt alle bezittingen over.
• De gebieden van Oost-Indië wordt een kolonie: Nederlands Indië

Oorzaken Modern Imperialisme:

• grondstoffen voor de industrie
• het gaf je aanzien
• Europeanen voelden zich het beste. Vonden dat ze recht hadden om andere volken te overheersen

§1.1

Van vorstendommen tot kolonie

BASIS

C

De kolonie Nederlands-Indië

Nederland richt het Koninklijke Nederlands-Indisch Leger (KNIL) op. Doel: alle eilanden veroveren.

Officieren waren Nederlanders, soldaten waren inheemse bewoners.

1873: Atjeh

Nederland noemde veroveren pacificatie: brengen van vrede.

In de gekoloniseerde gebieden voert Nederland een indirect bestuur in met een gouverneur-generaal aan het hoofd.

§1.2

Een winstgevende kolonie

BASIS

A

De koloniale samenleving

Groepen in de samenleving

• Nederlanders (tot 1880 alleen mannen, daarna kwamen ook vrouwen)
• Indo's: kinderen van Nederlandse mannen, inheemse vrouwen. Verschil in sociale lagen: hoe lichter de huid, hoe hoger de status
• Racisme
• Na 1880 vrouwen. Deden aan liefdadigheid.
• Minst belangrijke waren de slaven

§1.2

Een winstgevende kolonie

BASIS

B

Het cultuurstelsel

1830: invoering cultuurstelsel

Boeren moeten op 1/5 van hun land cultuurproducten verbouwen.

Dit moesten ze afstaan aan de Nederlanders

Die verkochten dit duur in Nederland

Boeren hebben nu geen ruimte meer voor producten die ze zelf nodig hebben. Gevolg: hongersnood.

§1.2

Een winstgevende kolonie

BASIS

B

Het cultuurstelsel

Kritiek uit Nederland:

• 1860: boek Max Havelaar van Multatuli. Beschrijving onderdrukking en uitbuiting boeren.
• Nederlandse regering bemoeit zich te veel met economie Nederlands-Indië. 
  Vanaf 1848 veel Liberalisme in het bestuur.
  Het idee dat ondernemers vrij waren zou ook in Nederlands-Indië moeten gelden

1870: afschaffing cultuurstelsel

§1.2

Een winstgevende kolonie

BASIS

C

Ondernemers en contractarbeiders

Gevolgen afschaffing cultuurstelsel:

Nederlandse ondernemers stichtten bedrijven in Nederlands-Indië: plantages (thee, koffie, suiker).

Werk werd gedaan door loonarbeiders uit de lokale bevolking.

Dit systeem is vrije arbeid

Uit China worden contractarbeiders gehaald: koelies. Zij zaten vast aan een contract en hadden niet de mogelijkheid om weg te gaan.

§1.3

Nationalisme

BASIS

A

De koloniale samenleving

19e eeuw: nationalisme komt op. 

Zoals:

• Duitsers willen een eenheidsstaat (1871)
• België wordt onafhankelijk (1830)

Nationalisme: mensen zijn trots op hun eigen land, volk, taal en cultuur

§1.3

Nationalisme

BASIS

A

De koloniale samenleving

Gedachten in NL: we moeten iets terugdoen voor de inheemse bevolking.

Gevolg: 1901 - ethische politiek. NL moet zorgen voor ontwikkeling van de koloniën:

• Onderwijs
• Gezondheidszorg
• Economie
• Infrastructuur
• Politiek (Volksraad)

§1.3

Nationalisme

BASIS

B

Nationalisme in Nederlands-Indië

Drie oorzaken voor het ontstaan van Nationalisme in Nederlands-Indie:

• Elk volk had recht op een eigen land en bestuur en dat zij dat net zo goed zouden kunnen
• Er kwam meer zelfvertrouwen door een ander Aziatisch land: Japan. Dat land had een groot Europees land verslagen in een oorlog.
• Rijke, inheemse jongeren die gestudeerd hadden in Nederland hadden kennis gemaakt met Europese waarden als vrijheid, gelijkheid en democratie.
  Waar was dat voor de inheemse mensen?

§1.3

Nationalisme

BASIS

B

Nationalisme in Nederlands-Indië

Bekende nationalist: Soekarno. 

• 1927: oprichting Partai Nasional Indonesia (PNI) (samen met Mohammed Hatta)
• Doel: onafhankelijkheid voor Indonesië, niet meer samenwerken met NL
• Reactie NL: Soekarno is gevaarlijk, wordt gevangen gezet.
• Gevolg: grotere held voor Indonesië

§1.3

Nationalisme

BASIS

C

De Japanse bezetting 

1942: Japan valt Nederlands-Indië binnen

Nederlanders en indo's moeten interneren: opsluiten in kampen om mensen buiten samenleving te plaatsen: Jappenkampen

Japan laat Soekarno vrij, maar geven niet de onafhankelijkheid. Japan is niets meer dan een nieuwe overheerser.

Miljoenen Indonesiërs moeten dwangarbeid doen. Meisjes worden gekidnapt om te dienen als troostmeisjes.

15 augustus 1945: Japan geeft zich over.

17 augustus 1945: Soekarno roept onafhankelijkheid van de Republiek Indonesië uit.

Dit deed hij onder druk van de pemoeda's. 

Het lukte het KNIL niet om de opstand neer te slaan, waarna Nederland het leger stuurde en een vier jarige Koloniale Oorlog begon met daarin twee Politionele Acties.

§1.4

De dekolonisatie van Indonesië

A

DeBoze burgers

Een koloniale oorlog

• De indonesische vrijheidsstrijders vochten terug met een guerrilla.
  
  
• Bij een guerrilla voeren kleine groepen strijders een korte aanval uit en trekken zich daarna snel terug. Ze verschuilen zich in de bossen en in huizen.
  
  
• Reactie Nederland: gewone burgers doden in de hoop de vijand uit te schakelen. Dit is een oorlogsmisdaad.

§1.4

De dekolonisatie van Indonesië

A

DeBoze burgers

Een koloniale oorlog

Internationale reacties:

De Verenigde Naties (VN) had kritiek op het optreden van NL:

• VN = organisatie die wil zorgen voor vrede en veiligheid
• NL zou direct moeten stoppen met hun oorlog
• Leiders van Indonesië vrijlaten
• Praten over onafhankelijkheid

Ook de Verenigde Staten had kritiek:

• dreigden economische hulp stop te zetten
• Nederland had deze hulp in eigen land hard nodig

§1.4

De dekolonisatie van Indonesië

B

DeBoze burgers

Indonesië onafhankelijk

Gevolg:

• Nederland en Indonesië gaan onderhandelen over soevereiniteit: recht op zelfbestuur.
• 27 december 1949: Indonesië onafhankelijk: Soekarno als leider
• Nederlandse bedrijven werden eigendom van Indonesische staat.
• KNIL militairen werden opgehaald door Nederland

§1.4

De dekolonisatie van Indonesië

B

DeBoze burgers

Indonesië onafhankelijk

1970: Molukkers voeren actie in Nederland:

• waren kil ontvangen in Nederland (oa kamp Westerbork)
• konden nog niet terug naar de Molukken
• Nederland moest zich meer inzetten voor een onafhankelijke Molukse staat
  
  
• Treinkaping bij Wijster (Drenthe)
• Treinkaping bij de Punt (Groningen)
• Gijzeling basisschool (Drenthe)

§1.4

De dekolonisatie van Indonesië

C

DeBoze burgers

Na de onafhankelijkheid

Ruzie over Nieuw-Guinea:

• Was niet onderdeel van soevereiniteitsoverdracht
• Indonesië vond dat dit gebied bij Indonesië hoorde
• Ruzie leidde bijna tot een nieuwe oorlog
• VS zet Nederland onder druk
• 1963: Nederland geeft gebied alsnog aan Indonesië

1998: weinig democratie in Indonesisch bestuur

• Nederland gaat zich ermee bemoeien 
• Gevolg: politieke ruzie 

§1.4

De dekolonisatie van Indonesië

C

DeBoze burgers

Na de onafhankelijkheid

Aan de slag!

§1.7, opdracht 8 t/m 15 (1 t/m 7 mag ook, hoeft niet!)

Klaar? Maak je keuze:

• §1.5
• §1.6
• Test Jezelf
• Begrippen leren