H1 par. 1.1 Jagers en verzamelaars

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

De tijd van jagers en boeren

H1. De tijd van jagers en boeren

par. 1.1 Jagers en verzamelaars

Invalshoeken

• Economisch: 
• wat zijn de middelen van bestaan? 
• Denk hierbij bijvoorbeeld jagen en verzamelen, landbouw, industrie. 
• Hoe komen mensen aan hun inkomsten?

 

Invalshoeken

• Politiek-bestuurlijk: 
• hoe wordt de samenleving bestuurd? 
• Wie is de baas? 
• Welke regels en wetten zijn er?

 

Invalshoeken

• sociaal: 
• dit gaat bijvoorbeeld over de leefomstandigheden van mensen en de verschillende sociale lagen. 
• Zijn er grote verschillen tussen mannen/vrouwen en arm/rijk? 
• Leven de mensen in de stad of op het platteland?

Invalshoeken

• cultureel: wat denken en voelen de mensen en hoe uitten ze dit?
• bijvoorbeeld in hun gewoontes en regels, 
• geloof, 
• kunst en 
• wetenschap. 

Kenmerkende aspecten H1

1. De levenswijze van jagers-verzamelaars

2. Het ontstaan van landbouw en landbouwsamenlevingen

3. Het ontstaan van de eerste steden

Betrouwbaarheid van bronnen

Hoe weet je of een bron betrouwbaar is?

• Bevat de bron vooral feiten (hoe meer feiten, hoe betrouwbaarder) of ook meningen?

• Wat weet je over de maker van de bron: afkomst, beroep, godsdienst, politieke ideeën, sociale laag?

Betrouwbaarheid van bronnen

Hoe weet je of een bron betrouwbaar is?

• Leefde de maker in de tijd waar de bron over gaat (ooggetuige verslag = betrouwbaarst)? Of leefde de maker veel later (=minder betrouwbaar: maker kan dingen vergeten zijn)?

• Is de maker misschien partijdig?

Prehistorie

• alles tot 3000 v.C.
• tijd van jagers en verzamelaars

Leerdoelen

1. Je kunt uitleggen dat het lastig is om het begin van de geschiedenis van de mens te bepalen.
2. Je kunt uitleggen hoe jagers-verzamelaars leefden en waarom zij rondtrokken.
3. Je kunt uitleggen dat het ontbreken van schriftelijke bronnen van invloed is op wat we over de prehistorie weten.
4. Je kent de begrippen en jaartallen uit deze paragraaf.

De eerste mensen

Eerste mensachtigen in Afrika, 4 miljoen jaar geleden.

Liepen rechtop. Voordeel?

Mogelijk aaseters.

Gebruikten stokken, stenen, botten om eetbare plantenwortels op te graven.

De eerste mens

Archeologen hebben ontdekt dat onze voorouders langzaam meer hersenen kregen.

De eerste mensen

Een belangrijke ontdekking was het gebruik van vuur.

Waarom was de ontdekking hoe je vuur kunt maken zó belangrijk?

De eerste mensen

In de loop van de tijd zijn er verschillende mensensoorten ontstaan.

De bekendste is de neanderthaler: uitgestorven, net als alle andere menssoorten.

De eerste mensen

Wij behoren tot de enige menssoort die nog bestaat.

Deze moderne mens bestaat nu zo'n 200.000 jaar: 

de Homo Sapiens: 'verstandige mens'.

Ontstaan in Afrika.

Verspreidde zich langzaam over de rest van de wereld.

Jagers-verzamelaars

De bestaansmiddelen van de homo sapiens waren: 

• Jagen 
• Visvangst
  
•  Verzamelen 

Het waren jagers-verzamelaars.

Jagers-verzamelaars

Leefden van alles wat er in de natuur te vinden was

Geen vaste woonplaats

Kleine groepen mensen van 20-30 personen 

weinig spullen

Nauwelijks sociale verschillen

Jagers-verzamelaars

Taakverdeling:

Mannen jaagden

Vrouwen bleven bij het kamp, hielden het vuur aan en zorgden voor de kinderen

Vrouwen en kinderen verzamelden voedsel

Jagers-verzamelaars

In Europa was het veel kouder dan tegenwoordig.

Minder planten en dieren.

Dieren trokken rond op zoek naar voedsel.

Jagers-verzamelaars gingen achter hen aan.

De tijd van onze vroegste voorouders noemen we de steentijd, waarom?

1. Omdat de eerste mensen in grotten woonden
2. Omdat de overblijfselen uit deze tijd van steen zijn
3. Omdat werktuigen en wapens van steen werden gemaakt
4. Omdat ze stenen gebruikten om op te schrijven

Een andere naam voor deze periode is de prehistorie. Wat past bij de prehistorie?

1. Tijd waarin mensen het schrift gebruiken
2. Geschreven bronnen
3. Ongeschreven bronnen
4. Tijd waarin mensen geen schrift hebben

Wat hebben we geleerd?

Schrijf 3 dingen op die je deze les hebt geleerd.

Wat vind je nog lastig?

Aan de slag

Wat? Eerst ga je de tekst van par. 1.1 lezen  en daarna maak je opdracht 5 t/m 15. 

Hoe? Alleen

Hulp? Bij je buurman/buurvrouw. Kom je er samen niet uit, dan vraag je hulp aan je docent.

Tijd? Tot het einde van de les.

Klaar? Dan ga je de TestJezelf in SOM maken. Daarna werk je de leerdoelen uit.