H7, 1800-1900, deel 2

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

Bespreken huiswerk

vraag 2, blz 158-159

vraag 2

Dingen die de ik-persoon verzint:

• dat de vrouw Rika heet;

• dat ‘Rika’ blond haar en blauwe ogen heeft (en dat de vrouw weet dat de ik-persoon daar niet tegen kan);

• dat ‘Rika’ mogelijk voor een spoorwegramp vreesde.

vraag 3

Nee, want de ik-persoon kan nauwelijks iets van ‘Rika’ gezien hebben als ze allebei in een sneltrein zaten. Als hij bovendien de vrouw ‘slechts éénmaal’ heeft gezien, dan kan hij ook niet weten dat ze Rika heet. De beschreven gebeurtenis heeft dus alleen in zijn fantasie plaatsgevonden.

Toelichting

‘Aan Rika’ gaat over een fantasie over liefde op het eerste gezicht.

vraag 4

vraag 5

Rika is in de ogen van de ik-persoon zeker een ‘tijgerlelie’, want ze is (in de fantasie van de ik-persoon) heel mooi – een ‘lelie’ dus. Maar ze is ook een ‘tijger’ (gevaarlijk), want ze drijft de ik-persoon ertoe erover te fantaseren dat ze samen door een trein ‘verplet’ worden.

Toelichting

‘Lelie’ staat voor wat mooi en lieflijk is; ‘tijger’ voor gevaar en geweld. Rika is een ‘femme fatale’, een vrouw die mannen aantrekt en vervolgens in het verderf stort.

vraag 6

Eros’ betekent liefde en ‘Aan Rika’ gaat over verliefdheid’.

‘Thanatos’ betekent dood en de ik-persoon wil samen met Rika sterven (‘wat kon zaal’ger voor mij zijn,/ Dan […]/ Met u verplet te worden door één trein?’)

Liefdesdrift en doodsdrift zijn in dit gedicht, net als bij Freud, aan elkaar gekoppeld.

Toelichting

Volgens Freud bepalen liefdes- en doodsdrift het menselijk handelen. Alles wat we volgens hem doen, valt te herleiden tot die twee verlangens. Het verlangen van de ik-persoon in ‘Aan Rika’ is om samen met Rika te sterven (Thanatos). Dat verlangen komt voort uit de liefde (Eros) die hij voor haar voelt.

vraag 7

In ‘Aan Rika’ zitten de volgende tegenstellingen:

• werkelijkheid en fantasie/ideaal;

• diep liefdesgevoel en grote somberheid (‘geen enkel blij glimlachje’);

• de (verheven) gevoelens die de ik-persoon voor Rika heeft en de wens om samen met haar door een trein ‘verplet’ te worden;

• de ‘kennismaking’, die heel kort is, en de invloed op het ‘eindeloos levenspad’;

• de korte kennismaking en elkaars gevoelens kennen (‘gij wist toch dat ik daar niet tegen) kan’.

vraag 8

• ‘Aan Rika’ gaat over zwelgen in liefdesverdriet, want de gevoelens van de ik-persoon worden tot in het absurde overdreven.

• ‘Aan Rika’ drijft de spot met liefdesverdriet, want de gevoelens van de ik-persoon worden tot in het absurde overdreven.

Toelichting

Er is sprake van ironische overdrijving. Daardoor neem je de gevoelens van de ik-persoon niet serieus.

maken vraag 1 t/m 10 bij §7.2, blz 154-157