herhaling thema 3 en 5

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Herhaling thema 3 en 5

Stofwisseling

Niet meedoen? Ga in stilte aan de slag met opdrachten oefenen 

- ExamenKracht

- Biologiepagina.nl

- Je boek (basisstofopdrachten, examentrainer, olympiade)

Termen thema 3

assimilatie 69A licht en donkerreactie 69B,69C

dissimilatie 68A aeroob anearoob

citroenzuurcyclus 68C oxidatieve fosforylering 68D

ATP, NADP+

fosforylering

enzymen: substraat, actieve centrum

activerings energie

denaturatie

termen thema 3 vervolg

chemosynthese

voortgezette assimilatie

aminozuren

sachariden

lipiden

Donkerreacties (Calvincyclus)

Lichtreactie (fotofosforylering)

Donkerreactie (calvincyclus)

fotosynthesereacties opgedeeld in 2 delen:

- Lichtreactie in thylakoïd

- Donkerreactie (Calvincyclus) in stroma

Producten uit lichtreactie zijn nodig voor donkerreactie en omgekeerd

Koolstofassimilatie gebeurt in chloroplasten via fotosynthese. 

Licht wordt via ATP (lichtreactie) omgezet in chemische energie (glucose). Vanaf glucose maken planten grotere koolhydraten, eiwitten en vetten (voortgezette assimilatie).

Ook in andere organismen voortgezette assimilatie: vanaf glucose wordt glycogeen gemaakt, vanaf aminozuren eiwitten en vetten worden opgebouwd.

Aerobe dissimilatie

Bestaat uit 4 processen: 

1. Glycolyse: glucose wordt 2 pyrodruivezuur,  netto 2 ATP 

2. vorming acetyl-coA + citroenzuur + NADH uit pyrodruivezuur + coA + NAD+ 

3. citroenzuurcyclus: citroenzuur + 6NAD+ + FAD A + ADP wordt afgebroken tot CO2 + 6NADH+ FADH2 + ATP
gebeurt 2 keer per glucosemolecuul 

4. oxidatieve fosforylering: per NADH 3 ATP gevormd, per FADH2 2 ATP gevormd --> totaal 34 ATP

Citroenzuurcyclus

• Vindt plaats in matrix mitochondrium
• Cyclus wordt twee keer doorlopen per glucose molecuul
• Energie vastgelegd in NAD (NADH), FAD (FADH2), ADP (ATP) en GDP (GTP)
• CO2  wordt geproduceerd

Samenvatting

Glycolyse 

Glucose omgezet in 2 pyrodruivenzuur. Levert 2 ATP en 2NADH,H+ 

Oxidatieve fosforylering (68D) rond binnenmembraan mitochondriën

ATPsynthetase produceert ATP met behulp van een H⁺-gradient

H⁺-gradient wordt geproduceerd uit NADPH,H⁺ en FADH₂

hier is zuurstof nodig en wordt water geproduceerd en 34 ATP 

_{Citroenzuurcyclus (68C) in matrix mitochondrien}

NADPH,H⁺ en FADH₂ worden geproduceerd uit AcetylCoA

AcetylcoA wordt geproduceerd uit Pyrodruivenzuur 

hier wordt CO₂ geproduceerd en 2 ATP

• Dissimilatie, assimilatie en voortgezette assimilatie
• Organische en anorganische stoffen
• Autotroof en heterotroof
• ATP
• Enzymen, actieve centrum, substraat, cofactor, enzymactiviteit, activator en remstoffen
• Fotosynthese, licht- en donkerreactie, chemosynthese
• Voortgezette assimilatie koolhydraten, eiwitten (eiwitstructuur), vetten (onverzadigde en verzadigde, fosfolipiden)
• Aerobe dissimilatie (glycolyse, citroenzuurcyclus, oxidatieve fosforylering), anaerobe dissimilatie (alcoholgisting en melkzuurgisting)

Enzymen

Enzymen versnellen reacties:
verlagen benodigde energie.

Enzymen binden 1 stof: substraatspecifiek

Enzym bindt met speciale actieve plaats (active site) aan substraat.

Vormen samen een complex.

Enzym katalyseert reactie en laat daarna product(en) los:

E + S > ESC > E + P

enzymen zijn substraat specifiek

Sleutel/slot principe

Elk enzym kan maar 1 soort reactie versnellen.

Enzymen worden niet opgebruikt

Herhaling thema 3 en 5

Planten

Niet meedoen? Ga in stilte aan de slag met opdrachten oefenen 

- ExamenKracht

- Biologiepagina.nl

- Je boek (basisstofopdrachten, examentrainer, olympiade)

termen planten (binas 91C)

meristeem

cambium

hout/batvaten

bandjes van caspari

waterpotentiaal

assimilatie en dissimilatie

geslachtelijke en ongeslachtelijke voortplanting

auxine

termen planten vervolg

fototropie en geotropie

mechanische en chemische afweer

C3 en C4 planten

Auxine

• Licht vermindert aanmaak auxine
• Auxineconcentratie lager aan belichte zijde
• Belichte zijde groeit langzamer
• Stengeltop groeit richting licht
• Auxine door zwaartekracht in onderkant stengel, waardoor deze naar boven groeit
• In wortel andersom

Bandjes van caspary zorgen voor worteldruk en verhinderen dat water met opgeloste mineralen (zouten) terug kan stromen naar de schors.

endodermiscellen met bandje van caspary (paars) bevatten veel mitochondriën, omdat er veel ATP nodig is om zouten door actief transport naar binnen te halen.

Stijgende sapstroom in houtvaten

1. Verdamping water bladeren (huidmondjes)
2. Capillaire werking 

• cohesiekrachten (watermoleculen trekken elkaar aan) en adhesiekrachten (watermoleculen 'plakken' aan celwanden)
• cohesie+adhesie > zwaartekracht
• Worteldruk 

Groei

• Delingen in meristeem toppen van stengels en wortels (groeipunten) zorgen voor lengtegroei
• Meristemen vormen de bouwstenen voor de groei. We vinden ze vooral in de knoppen en in het cambium.
• Diktegroei: cambium
• Celstrekking en celspecialisatie één van twee dochtercellen stamcel in meristeem

Cambium

• Houtcellen naar binnen, bastcellen naar buiten
• Kunnen vaten vormen

Xyleem: houtvaten (omhoog)

Floeem: bastvaten (beneden)

Assimilatie en dissimilatie

Intensiteit van de fotosynthese is de snelheid waarmee bij de fotosynthese glucose wordt gevormd en zuurstof vrijkomt.

Afhankelijk van factoren (licht, CO2, water, golflengte)

De beperkende factor bepaald de snelheid van de intensiteit van de fotosynthese

Absorptiespectrum

• Chlorofyl absorbeert verschil-lende golflengten licht
• Chlorofyl reflecteert golflengte licht met kleur groen
• Absorptiespectrum laat zien welke golflengten worden geabsorbeerd
• Geabsorbeerd licht wordt gebruikt voor fotosynthese

Waterpotentiaal

• Osmotisch potentiaal wordt negatiever met meer opgeloste stoffen
• Drukpotentiaal wordt positiever met hogere turgordruk
• Water beweegt van hoog naar laag waterpotentiaal

C3 planten (95% van alle planten)

Bij tekort aan CO₂ gaat Rubisco met O₂ 

reageren (fotorespiratie). 

Er wordt geen glucose meer gevormd en dus 

geen ATP. NPP neemt enorm af.

C4 planten (maïs, woestijnplanten)

• Voorkomen fotorespiratie door een enzym 

PEP carboxylase wat CO2 kan binden

• PEP carboxylase werkt ook bij lage CO₂ 

concentraties

• Hieruit ontstaat Oxaalzuur (C4 molecuul) wat in

speciale cellen rond de vaatbundels kan worden

omgezet in CO₂

CAM planten (vetplanten, cactussen)

• Openen hun huidmondjes alleen ‘s nachts, 

nemen dan CO₂ op en binden dit mbv PEP-

carboxylase tot appelzuur (C4 molecuul) en slaan

dit op in hun vacuolen

• Overdag kan uit appelzuur CO₂ worden gehaald

voor de donkerreactie.