NOVA H4.1 verhoudingsformules van zouten(2)

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

H4.1 Verhoudingsformules (2)

zoutformule met samengestelde ionen

In de vorige les heb je gezien hoe je zoutformules opstelt met enkelvoudige ionen. Deze ionen bestaan uit één atoom.

Er zijn ook samengestelde ionen. Dit is een groepje atomen dat samen een lading heeft. In deze les leer je zoutformules opstellen met samengestelde ionen.

Leerdoelen& succescriteria

Na afloop van deze les kun je de naam en verhoudingsformule van een zout geven:

• het postieve ion staat vooraan
• een Romeins cijfer in de naam als het ion meerdere ladingen kan hebben
• de verhouding van de ionen zó gekozen dat de som van de positieve lading gelijk is aan de som van de negatieve lading (zout = neutraal)
• met haakjes om samengestelde ionen die méér dan 1x voorkomen in het zout

herhaling

1. Schrijf de naam van het zout op.
2. Schrijf de ionen met ladingen in symbolen.
3. Bereken de verhouding van de ladingen, zodat het samen 0 is. 
4. Schrijf de zoutformule (= verhoudingsformule) op zonder ladingen en met de fase. 

Hoe stel je een zoutformule op?

herhaling

Geef de verhoudingsformule van:
1. aluminiumoxide
2. uraan(VI)fluoride

samengestelde ionen

•  bestaan uit groepjes atomen die samen een lading hebben.
• kan positief of negatief geladen zijn.
• bijv NO₃^- ,OH^- ,PO₄^3-, NH₄⁺
  

uitleg nieuwe stof

Wat betekent het getal 4 in

1. het ion heeft 4x een lading 3-
2. het ion heeft 4 zuurstofatomen
3. er zijn 4 fosfaat-ionen
4. het ion heeft een negatieve lading van 4

welke lading heeft dit
samengestelde ion?

1. 3-
2. 4-
3. 12-
4. 3/4 -

Leer deze tabel uit je hoofd

ezelsbruggetje

CAMEL           NICK        ATE       SUPPER IN PHOENIX

CAMEL           NICK        ATE       SUPPER IN PHOENIX

CO₃^2-             NO₃^-       -aat      SO₄^2-           PO₄^3-

carbonaat     nitraat                  sulfaat           fosfaat

Met dit ezelsbruggetje onthoud je de formules van enkele ionen die eindigen op -aat. 

De 1e letter is de beginletter van de naam van het ion

CAMEL           NICK        ATE       SUPPER IN PHOENIX

CO₃^2-             NO₃^-       -aat      SO₄^2-           PO₄^3-

aantal klinkers = lading ion

CAMEL           NICK        ATE       SUPPER IN PHOENIX

CO₃^2-             NO₃^-       -aat      SO₄^2-           PO₄^3-

aantal medeklinkers = aantal O-atomen

Gebruik het ezelbruggetje voor het beantwoorden van de volgende vragen

wat is de formule van sulfaat?

1. SO​3​2−​​
2. SO​3​−​​
3. SO​4​2−​​
4. SO​4​−​​

Wat is de formule van nitraat?

1. NO​3​2−​​
2. NO​3​−​​
3. NO​2​2−​​
4. NO​2​−​​

nitrietion

acetaation

ammoniumion

hydroxide‑ion

 fosfaation

carbonaation

 CO₃⁠^2-

PO₄^3-

OH^-

NH4⁠⁺

CH₃COO^-

NO₂^-⁠

uitleg verhoudingsformule met samengestelde ionen (aantekening)

Uitlegfilmpje

In het filmpje op de volgende slide zie je hoe je een verhoudingsformule opstelt met een samengesteld ion.

Zo doe je dat!

Op de volgende twee dia's zie je nog twee voorbeelden van het opstellen van een verhoudingsformule

Dit zout bestaat uit twee samengestelde ionen:

                   3          :         1

NH​4​+​​

PO​4​3−​​

(NH​4​+​​)​3​​PO​4​3−​​

(NH​4​​)​3​​PO​4​​

Geef de verhoudingsformule van ammoniumfosfaat

Met de grootte van de blokjes is aangegeven dat een lading van 3- is 3x zo groot als een lading van  1+

Opstellen zoutformule:

1. noteer naam van het zout
2. zet de ionen in symbolen
3. zet de lading van de ionen eronder
4. bereken de verhouding: de totale lading moet nul zijn
5. schrijf de verhoudingsformule op, gebruik haakjes. Aantallen noteer je rechtsonder
6. laat het cijfer 1 weg, kijk of de haakjes nodig zijn. schrijf de formule op
7. schrijf de zoutformule op zonder lading

Voorbeeld 2:

1. aluminiumsulfaat
2.       Al3+       SO42-     
3.         3+             2-
4.         2       :       3                                                                    
5.   ( Al3+ )2    ( SO42-  )3                                                     
6.    Al3+ 2        ( SO42- )3  
7.    Al2 ( SO4 )3  

Wanneer moet je in de formule van een zout haakjes gebruiken?

1. altijd
2. altijd bij enkelvoudige ionen
3. altijd bij samengestelde ionen
4. alleen bij samengestelde ionen die meer dan 1x voorkomen

Leerdoelencheck

Kun je de naam en verhoudingsformule van een zout geven?

• het postieve ion staat vooraan
• een Romeins cijfer in de naam als het ion meerdere ladingen kan hebben
• de verhouding van de ionen zó gekozen dat de som van de positieve lading gelijk is aan de som van de negatieve lading (zout = neutraal)
• met haakjes om samengestelde ionen die méér dan 1x voorkomen in het zout

Wat is de formule van natriumcarbonaat?

1. (Na)​2​​CO​3​​
2. Na​2​​CO​32​​
3. Na​2​​CO​3​​
4. Na​2​​(CO​3​​)​2​​

Wat is de formule van aluminiumhydroxide?

1. AlOH
2. AlOH​3​​
3. AlOH​2​​
4. Al(OH)​3​​

Wat is de formule van ammoniumsulfaat?

1. (NH​4​​)​2​​SO​4​​
2. (NH​4​​)(SO​4​​)
3. NH​4​​SO​4​​
4. NH​4​​(SO​4​​)​2​​

Geef de verhoudingsformule van
natriumsulfaat

Geef de verhoudingsformule van
kopercarbonaat

Geef de verhoudingsformule van
magnesiumnitriet

Wat is de juiste verhoudingsformule van ijzer (III) nitraat ?

1. Fe​2​​(NO​3​​)​2​​
2. Fe(NO​3​​)​3​​
3. Fe(NO​3​​)​2​​
4. FeNO​3​​

Wat is de juiste verhoudingsformule van calciumfosfaat ?

1. Ca​3​​(PO​4​​)​2​​
2. Ca(PO​4​​)​3​​
3. Ca​2​​(PO​4​​)​3​​
4. Ca​3​​PO​42​​

Heb je nog vragen over deze les? Stel ze dan hier:

eigen werk

leren:

namen en lading van ALLE ionen H4.1

oefenen:

opgave 1, 2, 3, 4 en 7

bekijk voor extra uitleg het filmpje in deze gedeelde les

oefen indien nodig met de V-trainer bij H4.1

      fijne kerstvakantie