Medicatie_basis_toedieningsvormen

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 2

Medicatie: Basis en toediening

Lesdoelen

Je hebt inzicht in de module VPTH de komende periode

Je kan het doel en de risico's van medicatie benoemen

Je hebt kennis van toedieningsvormen van medicatie

Je kan de regel van 5 benoemen

Wat is het doel van medicatie?

Doel van medicijnen

- preventief/profylactisch

- curatief/causaal

- symptomatisch (placebo)

- substitutie

- diagnostisch

Preventief/profylactisch = voorkomen van een ziekte (bijv. vaccinatie of middelen tegen wagenziekte)

curatief /causaal= bestrijden van de oorzaak dus behandeling (antibiotica keelontsteking)

symptomatisch= symptomen aanpakken bijv. ontstekingsremmende pijnstilling 

substitutie = Vervanging van een merk-geneesmiddel op recept door een namaak-geneesmiddel (= generiek geneesmiddel) dat dezelfde werkzame stof bevat

diagnostisch= om een diagnose te kunnen stellen bijv. radio actieve vloeistof bij een pet scan

bijv. corona

vaccin

bijv.
paracetamol

Voorkomen van ziekte

Verminderen van klachten door suggestie

Bestrijden of verzachten van de gevolgen van een ziekte

Bestrijden van de oorzaak van een ziekte

profylactische werking

causale werking

symptoom-

bestrijding

Placebo

bijv. antibiotica

Risico's medicijngebruik

• Bijwerkingen
  
• Cumulatie
• Interactie
• Verslaving
• Gewenning/tolerantie

Bijwerkingen:

Niet gewenste en schadelijke effecten van een geneesmiddel

waarvan de gebruikelijke dosering is gegeven

Cumulatie: Wanneer het middel te vaak

wordt gegeven is de vorige

dosis nog niet voldoende

uitgescheiden en stijgt de

plasmaconcentratie

voortdurend. Dan ontstaat

ophoping of cumulatie van

het geneesmiddel tot

toxische of zelfs lethale

dosis

interactie:

Een wisselwerking tussen medicijnen die tot verandering in de werking en bijwerkingen kunnen leiden

gewenning: Je lichaam went aan het medicijn en je hebt een steeds hogere dosis nodig om hetzelfde effect te ervaren.

Meer uitleg

Tabletten, dragees en capsules kunnen zo gemaakt zijn dat de werkzame stof niet in de maag, maar pas in de dunne darm vrijkomt. Hierdoor kan het maagzuur het medicijn niet aantasten.

Deze medicijnen mogen nooit gekauwd, gebroken of gemalen worden.

Zetpillen bestaan uit een gemakkelijk smeltende stof waarin de geneesmiddelen zijn verwerkt. Het geneesmiddel wordt via de slijmvlieswand van de darmen snel in het bloed opgenomen.

Toedieningswegen

- enteraal: via het maag-darmstelsel 

- parenteraal: buiten het maag-darmstelsel 

-topisch = 

via de huid en alleen lokaal/plaatselijk

 

Injectie               insufflatie

infuus                 sublinguaal

transdermaal

Cutaan                oogdruppels

inhalatie             nasaal

klysma                 vaginaal

oraal

maag-of duodenale sonde

rectaal

Entereraal

oraal (via de mond), veel geneesmiddelen zoals tabletten, capsules of druppels.

maag- of duodenale sonde, veel geneesmiddelen en sondevoeding.

rectaal (via de anus), verschillende soorten geneesmiddelen, als zetpil of klysma.

parenteraal

injectie (subcutaan, intradermaal, intramusculair)

infuus (intraveneus) in de aders.

transdermaal (fentanylpleister)

Insufflatie (nasaal)

Sublinguaal (pilletje onder de tong, nitroglycerine)

Topisch

cutaan (op de huid), bijvoorbeeld allergietest, plaatselijke verdoving.

inhalatie, bijvoorbeeld astmamedicatie.

klysma, bijvoorbeeld voor contrastvloeistof.

oogdruppels.

oordruppels.

nasaal (in de neus)

vaginaal (in de vagina), oestrogenen, antibacteriële middelen.

Welke toedieningsvormen zijn net benoemen?

Toediening via de slijmvliezen

Oculair: ogen druppelen

  

Sublinguaal: onder de tong

Buccaal: via de wangslijmvlies

Nasaal: via de neus

Via het oor

Verschillende manieren van toediening via injectie

Wat check je bij het geven van medicatie?

Regel van vijf J's

Medicatie aanreiken en toedienen

Aanreiken:

• de zorgverlener geeft de medicatie aan de zorgvrager

Toedienen:

• de zorgverlener geeft de medicatie omdat de zorgvrager dit zelf niet kan.

Wat wordt verstaan onder cumulatie van medicijnen?

1. te veel medicijnen
2. ophoping van medicijnen
3. afhankelijkheid
4. steeds meer nodig voor dezelfde werking

Wie heeft de bevoegdheid om medicatie uit te schrijven?

1. De arts
2. De verpleegkundige
3. De verzorgende
4. De apotheek

De reden waarom iemand een medicijn voorgeschreven krijgt noemen we een:

1. contra-indicatie
2. indicatie

Medicatie die oraal of rectaal wordt ingenomen noemen we een ....... toediening

1. Enterale
2. Parenterale

Oraal betekent

1. medicijnen via de anus
2. medicijnen via de huid
3. medicijnen via een injectie
4. medicijnen via de mond

Benoem de regel van 5 J's

Volgende week: medicatieproces