Medicatie (basis)

• Welzijn
• MBO
• Studiejaar 1,2

                  Basiskennis 

                                                    medicatie

Leerdoel

Aan het einde van de les beschik je tot de basiskennis van medicatie en de kennis rondom medicatieveiligheid.

Waarvoor dient een medicatielijst? 

Naamgeving medicatie

chemische naam = nauwkeurige beschrijving van de atomen die de stof bevat.

(Para-acetylaminofenol)

stofnaam of generieke naam = beschrijving van de stof(fen) die in het medicijn zitten (paracetamol) onder deze naam herkennen wij vaak de werking van het medicijn

merknaam = fantasienaam verzonnen

door fabrikant

Juiste tijd

Juiste persoon

Juiste medicijn

Juiste dosering

Juiste toedieningswijze

Doel van medicijnen

- preventief/profylactisch

- curatief/causaal

- symptomatisch 

- placebo

Preventief/profylactisch = voorkomen van een ziekte (bijv. vaccinatie of middelen tegen wagenziekte)

curatief /causaal= bestrijden van de oorzaak dus behandeling (antibiotica keelontsteking) en uiteindelijk genezing

symptomatisch= symptomen aanpakken bijv. ontstekingsremmende pijnstilling 

substitutie = aanvullen van tekorten (bijv. testosteron of insuline)

diagnostisch= om een diagnose te kunnen stellen bijv. radio actieve vloeistof bij een pet scan

bijv. corona

vaccin

bijv.
paracetamol

Voorkomen van ziekte

Verminderen van klachten door suggestie

Bestrijden of verzachten van de gevolgen van een ziekte

Bestrijden van de oorzaak van een ziekte

profylactische werking

causale werking

symptoom-

bestrijding

Placebo

bijv. antibiotica

Vormen van medicijnen

Tabletten, dragees en capsules kunnen zo gemaakt zijn dat de werkzame stof niet in de maag, maar pas in de dunne darm vrijkomt. Hierdoor kan het maagzuur het medicijn niet aantasten.

Deze medicijnen mogen nooit gekauwd, gebroken of gemalen worden.

Zetpillen bestaan uit een gemakkelijk smeltende stof waarin de geneesmiddelen zijn verwerkt. Het geneesmiddel wordt via de slijmvlieswand van de darmen snel in het bloed opgenomen.

Wat doet het lichaam met medicijnen?

Absorptie= opname

Distributie= verdelen

Metabolisme= afbreken

Excretie=uitscheiden

Wat doet het lichaam met medicijnen?

 Absorptie

snelheid en biologische beschikbaarheid van het medicijn in het bloed

verschilt bij enterale en parenterale toediening (!)

Orale toediening: maag-darmkanaal->darmwand->bloedbaan->poortader-> lever->medicijn voor het eerst in de lever (FIRST PASS EFFECT)-> medicijn deels afgebroken door enzymen (niet werkzaam)-> andere deel via gal opnieuw uitgescheiden in darmen, poortader en lever->verlaat leverader en biologische beschikbaarheid ontstaat->naar hart longen-> aorta-> alle delen van het lichaam.

Parentaal: biologische beschikbaarheid van 100% direct in bloedbaan

denk aan sublinguale toediening en injectie

Verdeling van medicatie in het lichaam

Metabolisme

Actieve metabolieten blijven in lichaam

Niet-actieve metabolieten worden uitgescheiden

- Grapefruit bevat de stof furanocoumarines-> werking van enzym kan blokkeren

VB: enalapril + citrusvrucht= verhoogde concentratie van medicatie in het bloed of onvoldoende werking

Eliminatie

Nieren geven aan 

hoeveel bloed de nieren filteren p/m op afvalstoffen

(klaring van bloed)

Slechte nierfunctie-> lage klaring van bloed. Denk aan ouderen: verminderde nierfunctie? dosering aantal geneesmiddelen aanpassen vanwege risico op cumulatie (!)

Toedieningswegen

- enteraal = 

via het maag-darmstelsel -> meestal algemene werking (systematisch)

- parenteraal 

= via injectie/infuus slijmvliezen, lichaamsholten, inhalatie

-lokaal = 

via de huid en alleen plaatselijk

 

Toedieningswegen

- oraal 

-rectaal

- sublinguaal

- injectie (vb: subcutaan, intraveneus, intramusculair)

- inhalatie

- transdermaal

-vaginaal

oraal = via de mond 

rectaal = via de anus

sublinguaal = onder de tong (hartproblemen, epilepsie)

transdermaal = via pleister (lokale toediening maar soms systemische werking denk maar aan nicotine pleister)

inhalatie = tracheaal via luchtpijp of nasaal via neus (astma) soms lokaal soms systematisch

vaginaal = via de vagina (anti schimmel)

Medicatieproces

1. Voorschrijven medicatie door arts op recept (3 maanden geldig)
2. Klaarmaken en afleveren medicatie door apotheek
3. afspraken maken met de cliënt over verantwoording
4. uitzetten van medicatie
5. aanreiken van medicatie
6. inname van medicatie door cliënt
7. registreren en aftekenen van medicatie
8. Signaleren en rapporteren van (bij)werkingen
9. Evaluatie van de behandeling
10. overdracht van medicatie bij verhuizing van de cliënt

Taken 

Bewaren van medicatie

Altijd in originele verpakking

< Baxter 

Controleren van medicatie

Bijsluiter

Regel van 5

Farmaceutisch Kompas 

VTH

Iqualify: medicijnen en wetten (!)

Volgende week wordt hierop gecontroleerd.

Productevaluatie

Aan het einde van de les beschik je tot de basiskennis van medicatie en de kennis rondom medicatieveiligheid.

Doel behaald?

Procesevaluatie

Hoe heb je het programma van de les ervaren?

Hoe heb je het maken van de opdracht ervaren?

Hoe heb je het lesgeven door de docent ervaren?

Medicatie 

4 oktober 2024

VTH

Programma

Opening en welkom

Leerdoelen

Instructie op de groepsopdracht

Groepswerk

Nabespreking

Huiswerk

Evaluatie

Leerdoelen

Je kunt uitleggen wat een medicijn met het lichaam doet;

          Je kunt uitleggen wat de invloed is op de werking van een medicijn.

Huiswerk voor 10 oktober

Maak via learnbeat de VTH-module ''medicijngebruik''.

Maak daarna de toets op Iqualify.

Instructie 

1. Maak de medicatieopdracht in een Word bestand.

2. De opdracht wordt gestuurd per mail.

3. De opdracht wordt gemaakt in duo's.

4. De docent vormt de groepen.

5. Tijd: 45 minuten.

6. Hierna volgt de klassikale nabespreking.