10.4 de iris en de ooglens + 10.5: het netvlies

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 4

Hoofdstuk 10: Zintuigen

Wat gaan we vandaag doen?

Herhalen

Uitleg bs 10.4 + 10.5 (iris, ooglens, netvlies)

Aan het (huis)werk

De drempelwaarde van een hond is ....

1. hoger dan die van ons
2. gelijk aan die van ons
3. lager dan die van ons
4. ... ligt er aan welke hond het is

Hoe ruik je?

Zet de stappen in de juiste volgorde 

Stap 1

Stap 2

Stap 3

Stap 4

Met de lucht die je inademt, komen geurstoffen mee.

Die komen bij het reukzintuig

Je ruikt de geur

Het reukzintuig stuurt de berichten via de reukzenuw naar je hersenen

Het reukzintuig zet de prikkels om in berichten

Ken je de onderdelen van het oog?

 Netvlies

Pupil

Lens

Iris

Hoornvlies

Gele Vlek

Blinde vlek

Oogzenuw

Glasachtig lichaam

Via welk onderdeel van je oog komt het licht in je oog?

1. Iris
2. Pupil
3. Oogwit
4. netvlies

Welk onderdeel van je oog zorgt ervoor dat je oog vochtig wordt?

1. De wenkbrauw
2. Je wimpers
3. De traanklier
4. Je ooglid

Een lichtstraal valt op het oog.

Zet de onderstaande onderdelen van het oog, waar deze lichtstraal achtereenvolgens doorheen gaat, in de juiste volgorde.

Lens

Hoornvlies

Glasachtig lichaam

Netvlies

Pupil

Zet het onderdeel van je oor bij het juiste nummer:

3

4

10

2

7

11

12

oorschelp

trommelvlies

slakkenhuis

gehoorbeentjes

gehoorzenuw

gehoorgang

buis van eustachius

Leerdoelen

-Je kunt beschrijven hoe de pupilreflex de grootte van de pupil regelt

-Je kunt beschrijven hoe op het netvlies een scherp beeld ontstaat

-Je kunt de bouw en de werking van het netvlies beschrijven 

Tip: maak onder de les aantekeningen

Pupilreflex

Beschermen van de zintuigcellen op het netvlies tegen te fel licht.

Weinig licht --> pupil groter

- Kringspieren in de iris ontspannen.

- Lengtespieren in de iris trekken zich samen.

Fel licht --> pupil kleiner

- Kringspieren in de iris trekken zich samen.

- Lengtespieren in de iris ontspannen

 

Beeldvorming

Als je ergens naar kijkt - omgekeerd en verkleind beeld op je netvlies.

Zintuigcellen in het netvlies geven impulsen door naar de gezichtscentra in de grote hersenen.

De hersenen zetten het beeld weer

rechtop en op de juiste grootte. 

Scherp zien

Lichtstralen die een oog binnenvallen, worden vooral door het hoornvlies en de lens in een andere richting gebogen.

De ooglens is een bolle lens. Hij buigt lichtstralen 

naar elkaar toe. 

De lens is elastisch en kan platter en boller worden

Hierdoor kun je steeds scherp zien

Accommoderen

Zien van dichtbij

- De lenzen zijn zo bol mogelijk.

Zien in de verte

- De lenzen zijn zo plat mogelijk.

- Ogen zijn in rusttoestand.

= De vorm van de ooglenzen wordt aangepast aan de afstand waarop een voorwerp zich bevindt. 

Veraf zien

- Kringspieren rond de lens ontspannen.

- De opening in de kringspieren wordt groter.

- Lensbandjes strak gespannen en rekken de lens uit.

- Lens minder bol - Scherp zien in de verte.

Dichtbij zien

- Kringspieren rond de lens trekken samen.

- De opening in de kringspieren wordt kleiner.

- Lensbandjes verslappen.

- Lens boller - Scherp zien van dichtbij (minder dan 5 meter).

Het netvlies

Je netvlies is bedekt met zintuigcellen: Kegeltjes en staafjes.

Scherpste beeld op gele vlek

De oogzenuw verlaat het oog bij de blinde vlek, daar bevinden zich geen zintuigcellen.

Staafjes:

-lage drempelwaarde voor licht, je ziet hierdoor in de schemer ook goed

-Neemt alleen zwart-wit en grijstinten waar

-Meerdere staafjes zijn verbonden met 1 zenuwcel, je ziet dus minder details (kunt niet lezen of gamen hiermee)

-Liggen niet in de gele vlek

Kegeltjes:

-hebben een hoge drempelwaarde, werken alleen als er veel licht is 

-Je ziet er kleuren mee (groen, rood, blauw)

-Elk kegeltje is apart verbonden met een zenuwcel. Hierdoor zie je scherp en veel details. 

-De meeste kegeltjes liggen in en rond de gele vlek. Daarom zie je daar het scherpst.

Aan het (huis)werk

Mk bs 10.4: opdr. 1, 2, 3, 9

Mk bs 10.5: opdr. 1, 2, 3, 6

Oefen

https://biologiepagina.nl/Oefeningen/Oor/oor.htm

https://biologiepagina.nl/Oefeningen/Oog/oog.htm