LEZEN / basiskennis / H1.4 / Opbouw en indeling

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 1

Lezen

De opbouw van een tekst

Analoog antwoord geven met je hand opsteken:

A 1 vinger 

B vuist

C hand open

D plat

Deze Lessonup hoort bij:

• Hoofdstuk 1, paragraaf 1.4 (NU Nederlands) *onderdeel Opbouw en indeling*

Wat leer je in deze Lessonup:

• Kennis ophalen
• Uitleg over de indeling van teksten

Voorkennis:

• Tekstdoelen: informeren, instrueren, overhalen & overtuigen
• Voor welk publiek is een tekst bedoeld

Weet je het nog?

Advertentie op Instagram.

1. informeren
2. instrueren
3. overtuigen
4. overhalen

Nieuwsartikel over de toeslagenaffaire.

1. informeren
2. instrueren
3. overtuigen
4. overhalen

Uitnodiging voor een examenfeestje.

1. informeren
2. instrueren
3. overtuigen
4. overhalen

Je schrijft een brief aan de gemeente over de overlast van hangjongeren in jouw straat. Je wilt dat daar tegen opgetreden wordt.

1. informeren
2. instrueren
3. overtuigen
4. overhalen

Indeling tekst : titel

• De titel verraadt al veel
• Het trekt de aandacht; ga je de tekst lezen of niet?
• De titel noemt vaak al het onderwerp

Indeling tekst: inleiding

• Eerste deel van de tekst
  
• Het onderwerp wordt geïntroduceerd
  
• Vanaf de eerste zinnen weet je waarover de tekst gaat
  
• Bestaat meestal uit één alinea

Indeling tekst: middenstuk

• De verschillende kanten van een onderwerp komen aan de orde
  
• Dit gebeurt met behulp van deelonderwerpen
  
• Bijvoorbeeld: een tekst over phishing
  
• Deelonderwerpen kunnen dan zijn: gevaarlijke e-mails, criminaliteit, financiële schade, aangifte doen bij de politie, etc.

Wat is een deelonderwerp?

1. Verschillende dingen die over het onderwerp verteld worden.
2. Als er 2 onderwerpen in een tekst zitten.
3. Als de tekst niet echt een onderwerp heeft.
4. Een ander woord voor onderwerp.

Indeling tekst: slot

• Laatste alinea van een tekst
  
• Het belangrijkste uit de tekst wordt nog eens herhaald of samengevat

Waar vind je de deelonderwerpen in een tekst?

1. Inleiding
2. Middenstuk
3. Slot

In welk deel van de tekst maak je kennis met het onderwerp?

1. Inleiding
2. Middenstuk
3. Slot

Wat is de juiste volgorde van een tekstindeling?

1. Inleiding, middenstuk met tussenkopjes, slot
2. Inleiding, slot, middenstuk
3. Inleiding, middenstuk met eventueel tussenkopjes, slot
4. Titel, inleiding, middenstuk met eventueel tussenkopjes, slot

Inleiding

Middenstuk

Slot

Dit deel is opgedeeld in alinea's 

Het onderwerp wordt benoemd

De lezer wordt nieuwsgierig gemaakt

Aandachttrekker: er wordt bijv. een vraag gesteld of een probleem besproken.

Een samenvatting van de tekst

Er wordt bijv. een vraag beantwoord of een oplossing bij een probleem besproken.

De tekst wordt stap voor stap uitgewerkt

Een conclusie 

Wat is de juiste volgorde van deze tekst?

Wat is de juiste volgorde van de tekst?

1. A-B-C-D
2. B-C-D-A
3. D-A-C-B
4. C-D-A-B

Waarom gebruik je signaalwoorden in een zin?

• Je verbindt zinnen en woorden met elkaar;
• Je maakt verbanden in je tekst duidelijk;
• Daardoor kan de lezer jouw tekst beter begrijpen;
• Welke signaalwoorden zijn er?

Ik hou van zon, strand en zee.

Ik wil graag die sneakers kopen, maar ik heb mijn salaris nog niet binnen.

Omdat het regent, blijf ik binnen.

Voorbeelden:

De dikgedrukte woorden zijn signaalwoorden; wat doen ze in de zin?

Ik hou van zon, strand en zee. = opsomming

Ik wil graag die sneakers kopen, maar ik heb mijn salaris nog niet binnen. = tegenstelling

Omdat het regent, blijf ik binnen. = reden

Voorbeelden:

De dikgedrukte woorden zijn signaalwoorden; wat doen ze in de zin?

Controle voor jezelf:

• Je weet nu dat teksten een vaste indeling hebben.
• Je herkent de verschillende tekstonderdelen

De opdrachten:

• Als je alles hebt begrepen ga je zelfstandig aan de slag met de opdrachten in NU Nederlands:

Paragraaf 1.4 opbouw en indeling 

Opdracht 1 t/m 4