Les 7 Criminaliteit

• Mask
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 4

criminaliteit

Maatschappijkunde K4 Periode 2

Les 7: H5 Het strafrecht

Theorieën over criminaliteit

• Aangeleerd-gedragtheorie
• Bindingstheorie
• Rationele-keuzetheorie
• Etikettentheorie
• Anomietheorie
• Neutraliseringstheorie

5.1 Uitgangspunten van het strafrecht

Uitgangspunten van het strafrecht

Strafrecht = alle regels en wetten over het straffen van mensen die de wet hebben overtreden

1. alleen straf voor strafbare feiten
2. zwaarte van het delict
3. situatie
4. achtergrond en eigenschappen van dader
5. leeftijd van de verdachte

Uitgangspunt 1: geen straf zonder wet

• Alleen straffen voor iets wat volgens de wet strafbaar is
  
• De maximumstraf wordt ook bepaald in de wet
  
• De meeste strafbare feiten staan in het Wetboek van Strafrecht

Uitgangspunt 2: zwaarte van het delict

• Voor overtredingen en misdrijven zijn er verschillende rechters
• Voor overtredingen is een minder zware straf

Uitgangspunt 3: situatie

• Als je jezelf verdedigt, handel je uit noodweer
• Als je geen andere keuze hebt, heet dat overmacht

Uitgangspunt 4: Achtergrond en eigenschappen van de dader

De rechter moet rekening houden met de achtergrond en persoonlijke eigenschappen van de dader. 

• Als je niet meer weet wat je hebt gedaan, bijvoorbeeld door een psychose, ben je ontoerekeningsvatbaar. Je krijgt dan meestal verplicht psychiatrische hulp opgelegd.
  
  
• Als je onder invloed was van drugs of alcohol, word je nog wel beschouwd als toerekeningsvatbaar.

Uitgangspunt 5: Leeftijd

• Kinderen tot 12 jaar worden niet vervolgd. Politie spreekt met ouders, of: Bureau Jeugdzorg
  
  
• 12-18 jaar: Jeugdstrafrecht            *(uitzonderingen: tussen 16 - 23 jaar) 
  - Kinderrechter
  - Zittingen zijn niet openbaar
  
  
• Straffen & Maatregelen:
  - Jeugddetentie (jeugdgevangenis)
  - Ondertoezichtstelling
  - PIJ-maatregel (Plaatsing in Inrichting voor Jeugdigen) (lage ontwikkeling of stoornis) 

5.1 Rechten van de verdachte

De verdachte: rechten

1. alleen verdacht bij redelijk vermoeden van schuld aan een strafbaar feit
2. je mag weten waarvan je verdacht wordt
3. zwijgrecht (maar wel ID-plicht)
4. je mag max. een bepaalde tijd worden vastgehouden door politie
5. recht op eerlijk proces met onpartijdige en onafhankelijke rechter

6.   Je hebt recht op rechtsbijstand      

      (advocaat) en een tolk

7.   Bij te weinig bewijs: vrijspraak
8.   Je mag in hoger beroep gaan als je 
      de straf te hoog vindt
9.   De rechter bepaalt wie schuldig is 
10. Misdrijven en overtredingen kunnen 

      verjaren (behalve ernstige delicten

      zoals moord) 

Hoe lang mag de politie je vasthouden?

Voor een politieverhoor: 9 uur op het bureau. Maar tussen 00:00-09:00 telt niet mee, dus eigenlijk max. 18 uur

Inverzekeringsstelling = Verlengde vasthouding (met toestemming van Officier v. Justitie), twee keer 3 dagen

Langer dan 6 dagen: voorlopige hechtenis in het Huis van Bewaring, 14 dagen (verlenging mogelijk van 3x 30 dagen)

Welke vragen heb je nog
aan het eind van deze les?