H5 Het strafrecht en H6 Van politie naar officier 2223

• Maatschappijkunde
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

Criminaliteit

Les 1: H5 Het stafrecht

Les 2: H6 Van politie naar officier

Leerdoelen H5 

• Je kan de uitgangspunten van het strafrecht, het jeugdstrafrecht en adolescentenstrafrecht  beschrijven
• Je kan de rechten van de verdachte tijdens het strafproces beschrijven. 
• Je kent de rechten van een verdachte. 

Uitgangspunten van het strafrecht

Het strafrecht omvat alle regels en wetten over het straffen van mensen die de wet hebben overtreden. De belangrijkste uitgangspunten zijn: 

• Je kunt alleen gestraft worden voor iets wat volgens de wet strafbaar is = legaliteitsbeginsel
• Er wordt rekening gehouden met de ernst van het delict
• De rechter kijkt altijd naar de situatie waarin het delict plaatsvond. B.v. in geval van noodweer of overmacht.

Noodweer = zelfverdediging 

Overmacht = een situatie waarin het onmogelijk is om de regels op te volgen. 

  

Uitgangspunten van het strafrecht

De belangrijkste uitgangspunten zijn: 

• De rechter moet rekening houden met de achtergrond en persoonlijke eigenschappen van de dader.  
• De rechter moet rekening houden met de leeftijd van de verdachte. 

Persoonlijke eigenschappen => iemand kan bijvoorbeeld ontoerekeningsvatbaar zijn en niet verantwoordelijk gehouden voor zijn daden omdat hij/zij niet weet wat hij doet. 

Adolescentenstrafrecht

De rechter kan op grond van het ontwikkelingsniveau en persoonlijkheid van een verdachte tussen de achttien en drieëntwintig jaar ervoor kiezen om hem te berechten volgens het jeugdstrafrecht.

 

• In welk geval zou dit voor kunnen komen? 

Opdracht

Open een word document. Schrijf hierin op de kenmerken van het  en het jeugdstraf recht.
Doe dit via:

1. Welke leeftijd?

2. Wat gebeurt er als er geen ernstig delict heeft plaatsgevonden? 

3. Wat is de maximale strafmaat?

4. Wanneer word je veroordeeld via het adolecentenstrafrecht?

Gebruik: https://www.rechtspraak.nl/Organisatie-en-contact/Rechtsgebieden/Strafrecht/paginas/adolescentenstrafrecht.aspx

en

https://www.rechtspraak.nl/Organisatie-en-contact/Rechtsgebieden/Strafrecht/Procedures/Paginas/Jeugdstrafrecht.aspx

De rechten van een verdachte

1. Verdacht = redelijk vermoeden
2. Recht om te weten waar je van verdacht wordt.
3. Recht op advocaat
4. Recht om te zwijgen
5. Beperkte tijd vast houden
6. Eerlijk proces > onafhankelijke en onpartijdige rechter
7. Onschuldig tot rechter de straf heeft uitgesproken.

De politie moet dus een goede reden hebben om je aan te houden

vanaf moment van inverzekeringstelling (langer dan 6 uur vastgehouden). Als je de kosten niet kan betalen wordt een advocaat toegewezen

Een verdachte mag maximaal 110 dagen en 6 uur worden vastgehouden voordat de rechtszaak begint

Een verdachte moet wel meewerken aan het vaststellen van de identiteit (legitimatie, vingerafdrukken, DNA)

Wanneer een rechter niet onpartijdig is kan een rechter 'gewraakt' worden. Een voorbeeld hiervan is te vinden in het proces van Wilders

Soms heeft de media iemand al veroordeeld voordat de rechter het vonnis geveld heeft. Dit noem je 'trial by media'. Eenzijdige berichtgeving zorgt er dan voor dat ook de samenleving een verdachte al schuldig vindt. Goede media spreekt dan ook van verdachte ipv dader.

De rechten van een verdachte

8. Na de uitspraak van de rechter mag je in hoger beroep gaan

9. Misdrijven en overtredingen kunnen verjaren

10. Vrijgesproken = vrij (behalve als er nieuw bewijs aan het licht komt bijvoorbeeld bij moordzaken) 

ernstige delicten zoals moord kunnen niet verjaren

Een verdachte mag maximaal 110 dagen en 6 uur worden vastgehouden, voordat de rechtszaak plaatsvindt. 

Een jongen van 11 steelt iets uit de winkel. Onder welk strafrecht valt dit?

1. Wordt niet vervolgd.
2. Jeugdstrafrecht
3. adolescentenstrafrecht
4. Volwassenenstrafrecht

Een jongen van 14 wordt opgepakt voor de rellen in Eindhoven. Onder welk strafrecht valt dit?

1. wordt niet berecht
2. Jeugdstrafrecht
3. adolescentenstrafrecht
4. volwassenenstrafrecht

Bij welk uitgangspunt hoort bij welk voorbeeld?

Jeugd-strafrecht

Vermoeden van onschuld

Omstandig-

heden

Noah heeft geweld gebruikt voor zijn eigen veiligheid. 

Melanie krijgt 1 jaar jeugddetentie voor haar misdrijf omdat zij 14 jaar is.

Pieter is nog onschuldig totdat zijn schuld wordt bewezen

Leerdoelen H6 

Aan het eind van deze les kun je:

- De taken (5) en bevoegdheden (6) van de politie benoemen en uitleggen

- Uitleggen wat een proces-verbaal is en waar het voor gebruikt wordt

- De taken (4) van de officier van justitie benoemen

- Je kent de  drie mogelijkheden  die de officier van justitie heeft bij straf-  zaken en hierbij voorbeelden noemen. 

  

 5 Taken van de politie

• Handhaven van de openbare orde.
• Hulpverlening.
• Opsporing van strafbare feiten.
• Preventie.
• Dienstverlening.

Preventie

Dit zijn dingen die de politie doet om criminaliteit te voorkomen.

 Bevoegdheden van de politie

• Iemand staande houden > je hebt een identificatieplicht
• Een bekeuring geven.
• (Preventief) fouilleren.
• arresteren of aanhouden.
• Verhoren.
• Vasthouden.

Bij een strafbaar feit maakt de politie altijd een proces-verbaal op. 

Fouilleren

Dit wil zeggen dat de politie de kleding en het lichaam van de verdachte mag onderzoeken. 

preventief fouilleren

Hierbij mogen agenten je kleding en lichaam doorzoeken zonder dat je van iets strafbaars wordt verdacht. Dit gebeurt vooral op plekken waar gevochten wordt, bij concerten, bij festivals enzovoorts.

proces-verbaal

Dit is een politieverslag over het misdrijf (of overtreding). Hierin staat precies beschreven wat er volgens de politie is gebeurd, wie de slachtoffers zijn, het tijdstip, de plaats en alle andere dingen die relevant kunnen zijn. 

Officier van Justitie

• Aanklager (namens het Openbaar Ministerie = OM)

• Leidt het opsporingsonderzoek

• Beslist of de verdachte naar de rechter gaat

• Eist in een strafzaak en bepaalde straf 

• Zorgt dat de straf wordt uitgevoerd

Wat kan de officier van justitie bepalen? 

• Seponeren = niet vervolgen

• Schikken > boete geven

• Vervolgen > rechtszaak > naar de rechter

Naar de rechter... en dan ?

• OvJ beslist: verdachte moet naar de rechter.
• OvJ is openbaar aanklager & De rechter bepaalt de straf.

Wat is een proces verbaal?

politie schrijft een proces verbaal

Bureau HALT

officier van justitie

taakstraf

seponeren

schikken 

vervolgen 

wist je dat?

Bureau HALT staat voor Het ALTernatief.

Zo kan je wel een taakstraf doen maar krijg je geen strafblad.

wist je dat?

De officier van justitie het hoofd is van de politie. Alle zaken die de politie heeft is de officier verantwoordelijk voor.

De politie begeleidt een bus met voetbalsupporters naar een uitwedstrijd.
Welke taak van de politie herken je in deze situatie?

1. Ordehandhaving
2. Opsporing
3. Preventie
4. Hulpverlening

Met een politiehelikopter zoekt de politie naar een vermiste man.
Welke taak van de politie herken je in deze situatie?

1. Ordehandhaving
2. Opsporing
3. Preventie
4. Hulpverlening

Welke taak van de politie herken je in tekst 11?

1. dienstverlening
2. handhaving van de openbare orde
3. hulpverlening
4. opsporing van strafbare feiten

Zwaan gedood

Een 23-jarige man uit Ede heeft bekend dat hij een week geleden een wilde zwaan heeft gedood. Hij was onder invloed van drank en drugs toen hij het beest doodde.

Om een beeld te krijgen van de omvang van de criminaliteit in Nederland wordt gebruik gemaakt van verschillende soorten onderzoeken en statistieken. In welk soort onderzoek of statistiek zal het voorval uit de tekst in ieder geval niet voorkomen?

1. in dader-enquêtes
2. in politiestatistieken
3. in rechtbankstatistieken
4. in slachtoffer-enquêtes

Afbeelding 1

Bekijk afbeelding 1. Je ziet hier twee borden.
Welke uitspraak over de twee borden is juist?

1. Bord 1 gaat over een geschreven regel, bord 2 over een ongeschreven regel.
2. Bord 1 gaat over een ongeschreven regel, bord 2 over een geschreven regel
3. Beide borden gaan over een geschreven regel.
4. Beide borden gaan over een ongeschreven regel

Voor jongeren van 12 - 18 jaar

Overtredingen

Lichte misdrijven

Zware misdrijven

  H5 Het Strafrecht en H6 Van politie naar officier

Verplicht

Lezen: H5 blz. 53 t/m 56 en H6 blz. 64 t/m 66

Maken: H5 opg. 10, 11, 12, 13, 14  

Maken: H6 opg. 9, 10, 12, 14, 16  + Examenopgaven H5 en H6 blz 74 en 75

Keuze

Oefen met Eindexamensite: onderdeel criminaliteit. 

Kijken: Uitlegvideo's in deze LessonUp

Oefenen met Quizlet

quizlet.com

www.maatschappijkunde.nl