P3 - Week 5 - Logisch positivisme, verificatie en falsificatie

• Filosofie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4,5

P3 - Week 5 - Verificatie en falsificatie

Bekijk de onderstaande 

Vandaag:

• Terugblik: verklaren of begrijpen?
• Wat is wetenschap en wat niet?
  
• Antwoord 1: verificatie
• Antwoord 2: confirmatie
• Antwoord 3: falsificatie

Bekijk de onderstaande 

Leerdoelen

16) Ik ken het uitgangspunt van het logisch positivisme.

17) Ik kan verificatie als demarcatiecriterium toepassen en bekritiseren.

18) Ik kan falsificatie als demarcatiecriterium toepassen en uitleggen dat theorieën hierbij nooit bewezen kunnen worden volgens Popper.

Leerdoelen deze week

5) Ik kan uitleggen wat de relatie is tussen kennisleer en wetenschap.

6) Ik kan een indeling maken van verschillende soorten wetenschap, het studieobject benoemen en hier voorbeelden bij geven.

7) Ik kan hypotheses en theorieën van elkaar onderscheiden en er voorbeelden van geven.

>>>1) Is Liesbeth van Dijks voorspelling volgens jou wetenschappelijk?

Ja, want net als bij andere wetenschappelijke theorieën.... (overeenkomst)

Nee, want anders dan bij wetenschappelijke theorieën.... (verschil)

Werkblad 1

Leerdoelen deze week

5) Ik kan uitleggen wat de relatie is tussen kennisleer en wetenschap.

6) Ik kan een indeling maken van verschillende soorten wetenschap, het studieobject benoemen en hier voorbeelden bij geven.

7) Ik kan hypotheses en theorieën van elkaar onderscheiden en er voorbeelden van geven.

Afbakening, begrenzing.

In wetenschapsfilosofie:
Hoe bepaal je wat wetenschap is en wat niet?

3 antwoorden:

• Verificatie (Logisch positivisme)
  
• Confirmatie (logisch positivisme)
• Falsificatie (Karl Popper)

Demarcatie

Leerdoelen deze week

5) Ik kan uitleggen wat de relatie is tussen kennisleer en wetenschap.

6) Ik kan een indeling maken van verschillende soorten wetenschap, het studieobject benoemen en hier voorbeelden bij geven.

7) Ik kan hypotheses en theorieën van elkaar onderscheiden en er voorbeelden van geven.

>>>2a) Wetenschappelijk of niet?

Werkblad 2a

Lees nu 7.2.5. 

Leerdoelen deze week

5) Ik kan uitleggen wat de relatie is tussen kennisleer en wetenschap.

6) Ik kan een indeling maken van verschillende soorten wetenschap, het studieobject benoemen en hier voorbeelden bij geven.

7) Ik kan hypotheses en theorieën van elkaar onderscheiden en er voorbeelden van geven.

Moritz Schlick Rudolf Carnap    Otto Neurath  Hans Hahn       Philipp Frank

 

  

Wiener Kreis

• De Weense kring
• ca. 1920-1940
• Begin wetenschapsfilosofie als discipline
  
• logisch positivisme/logisch empirisme

Leerdoelen deze week

5) Ik kan uitleggen wat de relatie is tussen kennisleer en wetenschap.

6) Ik kan een indeling maken van verschillende soorten wetenschap, het studieobject benoemen en hier voorbeelden bij geven.

7) Ik kan hypotheses en theorieën van elkaar onderscheiden en er voorbeelden van geven.

Wiener Kreis en het logisch positivisme

> Eenheid van wetenschap:

elke wetenschappelijke theorie is gebaseerd op dezelfde methoden en kan uit eindelijk uitgedrukt worden in termen van waarneembare zaken.

Geen onderscheid tussen geestes- en natuurwetenschappen! 

Leerdoelen deze week

5) Ik kan uitleggen wat de relatie is tussen kennisleer en wetenschap.

6) Ik kan een indeling maken van verschillende soorten wetenschap, het studieobject benoemen en hier voorbeelden bij geven.

7) Ik kan hypotheses en theorieën van elkaar onderscheiden en er voorbeelden van geven.

Het verschil tussen wetenschap en pseudo-wetenschap valt samen met het verschil tussen zinvolle en zinloze eigenschappen.

  

Wiener Kreis en het logisch positivisme

Leerdoelen deze week

5) Ik kan uitleggen wat de relatie is tussen kennisleer en wetenschap.

6) Ik kan een indeling maken van verschillende soorten wetenschap, het studieobject benoemen en hier voorbeelden bij geven.

7) Ik kan hypotheses en theorieën van elkaar onderscheiden en er voorbeelden van geven.

Het verschil tussen wetenschap en pseudo-wetenschap valt samen met het verschil tussen zinvolle en zinloze eigenschappen.

  

Wiener Kreis en het logisch positivisme

Zinvolle uitspraken zijn altijd te herleiden tot 

empirische bevindingen. (deze muur is rood, het gras is groen)

of... 

uitspraken die daar logisch uit kunnen worden afgeleid. (de muur is niet het gras)

Leerdoelen deze week

5) Ik kan uitleggen wat de relatie is tussen kennisleer en wetenschap.

6) Ik kan een indeling maken van verschillende soorten wetenschap, het studieobject benoemen en hier voorbeelden bij geven.

7) Ik kan hypotheses en theorieën van elkaar onderscheiden en er voorbeelden van geven.

Logisch positivisme:

Zinvolle uitspraken zijn altijd te herleiden tot 

     > empirische bevindingen. (deze muur is rood, het gras is groen)
Of

     > uitspraken die daar logisch uit kunnen worden afgeleid. (de             muur is niet het gras)

  

Als je zegt “Ik weeg 75 kg” is dat zinvol als je ermee bedoelt: “Als ik op de weegstaal sta, raakt het puntje van de wijzer het getal 75.”

Als je zegt “Het is lekker weer vandaag” is dat zinvol als je ermee bedoelt ………

Als je zegt “Ik heb superveel respect voor corona”….

Wiener Kreis en het logisch positivisme

Leerdoelen deze week

5) Ik kan uitleggen wat de relatie is tussen kennisleer en wetenschap.

6) Ik kan een indeling maken van verschillende soorten wetenschap, het studieobject benoemen en hier voorbeelden bij geven.

7) Ik kan hypotheses en theorieën van elkaar onderscheiden en er voorbeelden van geven.

Hoe bepaal je wat wetenschap is en wat niet?

Antwoord 1: verificatie

Een uitspraak is alleen zinvol, en daarmee wetenschappelijk, als deze bevestigd kan worden.

Dat betekent: we kunnen aan de hand van zintuiglijke ervaringen en logica bewijzen of de uitspraak waar of onwaar is.

Leerdoelen deze week

5) Ik kan uitleggen wat de relatie is tussen kennisleer en wetenschap.

6) Ik kan een indeling maken van verschillende soorten wetenschap, het studieobject benoemen en hier voorbeelden bij geven.

7) Ik kan hypotheses en theorieën van elkaar onderscheiden en er voorbeelden van geven.

• Lees 7.2.5
• Maak werkblad 2b) Wetenschappelijk of niet volgens de logisch positivisten?

Aan de slag

Lees nu 7.2.5. 

Leerdoelen deze week

5) Ik kan uitleggen wat de relatie is tussen kennisleer en wetenschap.

6) Ik kan een indeling maken van verschillende soorten wetenschap, het studieobject benoemen en hier voorbeelden bij geven.

7) Ik kan hypotheses en theorieën van elkaar onderscheiden en er voorbeelden van geven.

Kritiek op het verificatiecriterium

Kritiek: het verificatiecriterium is te streng.

• Uitspraken als “water kookt op 100 graden”, “de snelheid van het licht is 300.000 km/s” zijn niet wetenschappelijk volgens dit principe.
  
• Sterker nog, het inductieprobleem maakt onder dit principe álle natuurwetten onwetenschappelijk.

Leerdoelen deze week

5) Ik kan uitleggen wat de relatie is tussen kennisleer en wetenschap.

6) Ik kan een indeling maken van verschillende soorten wetenschap, het studieobject benoemen en hier voorbeelden bij geven.

7) Ik kan hypotheses en theorieën van elkaar onderscheiden en er voorbeelden van geven.

Kritiek op het verificatiecriterium

Kritiek: het verificatiecriterium is te streng.

• Uitspraken als “water kookt op 100 graden”, “de snelheid van het licht is 300.000 km/s” zijn niet wetenschappelijk volgens dit principe.
  
• Sterker nog, het inductieprobleem maakt onder dit principe álle natuurwetten onwetenschappelijk.
  

Bijv. 'Alle zwanen zijn zwart.' Je kan niet waarnemen of alle zwanen nu, in het verleden én de toekomst wit zijn.

Leerdoelen deze week

5) Ik kan uitleggen wat de relatie is tussen kennisleer en wetenschap.

6) Ik kan een indeling maken van verschillende soorten wetenschap, het studieobject benoemen en hier voorbeelden bij geven.

7) Ik kan hypotheses en theorieën van elkaar onderscheiden en er voorbeelden van geven.

Antwoord 2: confirmatie

Een uitspraak is alleen zinvol als we kunnen aantonen dat de uitspraak overeenkomt met (in elk geval sommige van) onze waarnemingen.

Hoe bepaal je wat wetenschap is en wat niet?

Leerdoelen deze week

5) Ik kan uitleggen wat de relatie is tussen kennisleer en wetenschap.

6) Ik kan een indeling maken van verschillende soorten wetenschap, het studieobject benoemen en hier voorbeelden bij geven.

7) Ik kan hypotheses en theorieën van elkaar onderscheiden en er voorbeelden van geven.

Antwoord 2: confirmatie

Een uitspraak is alleen zinvol als we kunnen aantonen dat de uitspraak overeenkomt met (in elk geval sommige van) onze waarnemingen.

• Ook veel pseudowetenschappen zullen als zinvol worden bestempeld..
• Bijv. Als Mars en Jupiter in één lijn staan, zal je succes ervaren.

Hoe bepaal je wat wetenschap is en wat niet?

> Kritiek: het confirmatiecriterium is te soepel

Leerdoelen deze week

5) Ik kan uitleggen wat de relatie is tussen kennisleer en wetenschap.

6) Ik kan een indeling maken van verschillende soorten wetenschap, het studieobject benoemen en hier voorbeelden bij geven.

7) Ik kan hypotheses en theorieën van elkaar onderscheiden en er voorbeelden van geven.

• Maak werkblad 3a en 3b

Aan de slag

Lees nu 7.2.5. 

Leerdoelen deze week

5) Ik kan uitleggen wat de relatie is tussen kennisleer en wetenschap.

6) Ik kan een indeling maken van verschillende soorten wetenschap, het studieobject benoemen en hier voorbeelden bij geven.

7) Ik kan hypotheses en theorieën van elkaar onderscheiden en er voorbeelden van geven.

Denkvragen

Wat zou een logisch positivist van religie vinden?

 

Is het logisch positivisme van toepassing op alle soorten wetenschap?

Is er volgens jou 'eenheid van wetenschap'?

Welke conclusie kunnen we trekken over verificatie of confirmatie als middel om te bepalen wat wetenschap is en wat niet?

 

Leerdoelen deze week

5) Ik kan uitleggen wat de relatie is tussen kennisleer en wetenschap.

6) Ik kan een indeling maken van verschillende soorten wetenschap, het studieobject benoemen en hier voorbeelden bij geven.

7) Ik kan hypotheses en theorieën van elkaar onderscheiden en er voorbeelden van geven.

Psychische problemen ontstaan als er geen balans is tussen de drie delen van de geest door onbewuste onverwerkte jeugdtrauma’s, onvervulde verlangens, verdrongen gedachtes en onopgeloste problemen.

Stel dat...

 

Freuds theorie van de menselijke geest

Leerdoelen deze week

5) Ik kan uitleggen wat de relatie is tussen kennisleer en wetenschap.

6) Ik kan een indeling maken van verschillende soorten wetenschap, het studieobject benoemen en hier voorbeelden bij geven.

7) Ik kan hypotheses en theorieën van elkaar onderscheiden en er voorbeelden van geven.

 In welk geval kan je zeggen dat de theorie van Freud klopt? 

Als de patiënt de analyse accepteert of juist als hij tegenstribbelt?

 

Freuds theorie van de menselijke geest

Stel Freud krijgt iemand op zijn bank met psychische problemen en Freud geeft een onbewuste verlangen als verklaring voor de droom.

Leerdoelen deze week

5) Ik kan uitleggen wat de relatie is tussen kennisleer en wetenschap.

6) Ik kan een indeling maken van verschillende soorten wetenschap, het studieobject benoemen en hier voorbeelden bij geven.

7) Ik kan hypotheses en theorieën van elkaar onderscheiden en er voorbeelden van geven.

Antwoord 3: falsificatie

Een theorie is alleen wetenschappelijk als die voorspellingen doet die in principe weerlegbaar zijn.

Hoe bepaal je wat wetenschap is en wat niet?

Leerdoelen deze week

5) Ik kan uitleggen wat de relatie is tussen kennisleer en wetenschap.

6) Ik kan een indeling maken van verschillende soorten wetenschap, het studieobject benoemen en hier voorbeelden bij geven.

7) Ik kan hypotheses en theorieën van elkaar onderscheiden en er voorbeelden van geven.

Antwoord 3: falsificatie

Een theorie is alleen wetenschappelijk als die voorspellingen doet die in principe weerlegbaar zijn.

Dus: Een theorie die door geen enkele waarneming weerlegd kan worden is onwetenschappelijk.

• Wetenschap probeert theorieën te ontkrachten.
• Pseudowetenschap probeert theorieën te bevestigen.
• Wetenschap stelt zich kwetsbaar op.
• Pseudowetenschap niet. 

Hoe bepaal je wat wetenschap is en wat niet?

Leerdoelen deze week

5) Ik kan uitleggen wat de relatie is tussen kennisleer en wetenschap.

6) Ik kan een indeling maken van verschillende soorten wetenschap, het studieobject benoemen en hier voorbeelden bij geven.

7) Ik kan hypotheses en theorieën van elkaar onderscheiden en er voorbeelden van geven.

• Maak werkblad 4: falsifieerbaar of niet?

Aan de slag

Lees nu 7.2.5. 

Leerdoelen deze week

5) Ik kan uitleggen wat de relatie is tussen kennisleer en wetenschap.

6) Ik kan een indeling maken van verschillende soorten wetenschap, het studieobject benoemen en hier voorbeelden bij geven.

7) Ik kan hypotheses en theorieën van elkaar onderscheiden en er voorbeelden van geven.

Antwoord 3: falsificatie

Een goede wetenschappelijke theorie doet risicovolle voorspellingen: er zijn nauwkeurige voorspellingen die eenvoudig weerlegd zouden kunnen worden.

Een uitspraak is wetenschappelijker naarmate deze:

- universeler, algemener

- duidelijker

- gedetailleerder is.

Hoe bepaal je wat wetenschap is en wat niet?

Leerdoelen deze week

5) Ik kan uitleggen wat de relatie is tussen kennisleer en wetenschap.

6) Ik kan een indeling maken van verschillende soorten wetenschap, het studieobject benoemen en hier voorbeelden bij geven.

7) Ik kan hypotheses en theorieën van elkaar onderscheiden en er voorbeelden van geven.

Zina zal dit schooljaar haar vwo-diploma halen of zij zal dit schooljaar haar vwo-diploma niet halen.

Zina zal dit schooljaar haar vwo-diploma halen.

Zina zal dit schooljaar haar vwo-diploma halen en zij zal gemiddeld voor alle door haar gevolgde vakken afgerond het cijfer 7 hebben.

Iedereen die vanuit H5 instroomt op het vwo, waaronder Zina, zal dit schooljaar haar vwo-diploma halen en zal  gemiddeld voor alle gevolgde vakken afgerond het cijfer 7 hebben.

Antwoord 3: falsificatie

wetenschappelijker

Leerdoelen deze week

5) Ik kan uitleggen wat de relatie is tussen kennisleer en wetenschap.

6) Ik kan een indeling maken van verschillende soorten wetenschap, het studieobject benoemen en hier voorbeelden bij geven.

7) Ik kan hypotheses en theorieën van elkaar onderscheiden en er voorbeelden van geven.

Gevolg falsificatiecriterium: 

Hoe vaker een falsificatiepoging mislukt, hoe beter de theorie. 

Maar...een wetenschappelijke theorie is nooit definitief bewezen!

Antwoord 3: falsificatie

Leerdoelen deze week

5) Ik kan uitleggen wat de relatie is tussen kennisleer en wetenschap.

6) Ik kan een indeling maken van verschillende soorten wetenschap, het studieobject benoemen en hier voorbeelden bij geven.

7) Ik kan hypotheses en theorieën van elkaar onderscheiden en er voorbeelden van geven.

• Lees 4.2.1
• Maak werkblad 5

Aan de slag

Lees nu 7.2.5. 

Leerdoelen deze week

5) Ik kan uitleggen wat de relatie is tussen kennisleer en wetenschap.

6) Ik kan een indeling maken van verschillende soorten wetenschap, het studieobject benoemen en hier voorbeelden bij geven.

7) Ik kan hypotheses en theorieën van elkaar onderscheiden en er voorbeelden van geven.

14) Ik ken het uitgangspunt van het logisch positivisme.

15) Ik kan verificatie als demarcatiecriterium toepassen en bekritiseren.

16) Ik kan falsificatie als demarcatiecriterium toepassen en uitleggen dat theorieën hierbij nooit bewezen kunnen worden volgens Popper.

Leerdoelen deze week